Türkiye’de de satışta dikkat

Aleyna Sevim - Mutfakların vazgeçilmezi tavalar zehir saçıyor. Endüstriyel ve ticari kullanım alanına sahip olan kobalt, tava ve tencere gibi mutfak gereçlerinin içerisinde belirlenen orandan fazla bulununca ve gıdayla temas etmesi durumunda insanlar üzerinde kanser riski oluşturuyor. Geçen günlerde AB’nin gıda ve yem ürünleri için devreye aldığı Hızlı Alarm Sistemi’nin (RASFF) resmi sitesinde yer alan bilgilere göre Türkiye’den Fransa’ya ihraç edilen kızartma tavalarında yüksek derecede kobalt tespit edildiği ve ürünlerin Türkiye’ye geri gönderildiği bildirildi. RASFF’ye haziran ayının ilk haftasında yansıyan bildiriye göre “C.”, “S.”, “T.D.” marka kızartma tavalarında en fazla 0.02 olması gereken kobalt miktarı 0.35 olarak tespit edildi.

Sınır değer aşılmamalı

Gıda Mühendisi Ebru Akdağ, Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi’nin günlük kabul edilebilir kobalt alımının vücut ağırlığı kilogramı başına 0.3 mikrogram olarak belirlediğini bildirdi. Milliyet’in sorlarını yanıtlayan Akdağ şu bilgileri verdi:

“Bu değer, bir bireyin sağlığına zarar vermeden gün içinde tüketebileceği maksimum kobalt miktarını ifade eder. EFSA, bu değeri uzun süreli maruziyetin potansiyel sağlık risklerini göz önünde bulundurarak belirler. Örneğin, 70 kilogram ağırlığında bir birey için günlük kabul edilebilir kobalt alımı 21 mikrogram olacaktır (70 kg x 0.3 µg/kg). RASFF tarafından belirlenen sınırlar, özellikle gıdayla temas eden malzemeler için geçerlidir ve bu tür malzemelerde bulunabilecek maksimum kobalt miktarını ifade eder. Tavalarda bulunabilecek kobalt miktarı 0.02 mikrogram iken, Türkiye’den ihraç edilen malzemedeki değer 0.35mg/l bulunmuş olduğu için kritik risk sınıfına alınmış.

Kalbe de zarar

Kısa süreli ve yüksek miktarda kobalt maruziyetinin bulantı, kusma, karın ağrısı, ishale neden olabilir. Uzun süreli kobalt maruziyeti akciğerlerde ve kalpte toksik etki göstererek nefes darlığı, öksürük, kalp ritmi bozuklukları ve kalp kası hasarına yol açabilir. Paslanmaz çelik, dökme demir, seramik kaplama, titanyum, cam malzemeleri daha güvenilirdir.”

Yiyeceklere geçiyor, çizildiyse atın

Kimyagerler Derneği Genel Sekreteri Sefa Karta da kobaltın doğada yaygın bulunduğunu ifade ederek, bazı tava/tencerelerin yapısında bulunan alüminyum, bakır, kurşun, nikel ve kadmiyum gibi bazı ağır metallerin yiyeceklere geçtiğini vurguladı. Karta şunları dedi: “Burada kullanılan tava/tencerenin türü, yeni ya da eski olması, yiyeceğin pişirme süresi, yiyeceğin tava/tencerede bekletilme süresi sıcaklığı gibi pek çok değer etkili olmaktadır. Yiyeceklerin pişirilmesinde çizilen, hasar gören tava/tencerelerin, sağlığa uygun koşullarda üretilen ürünlerin kullanılması gerekmektedir.”

590-620 liraya satılıyor

Sınırdan çevrilen 20 ve 26 santimlik 3 marka tavanın Türkiye’de bazı sitelerde ithal ürün olarak 590-620 lira arasında satışa sunulduğunu tespit ettik. Türkiye’de bilindik bazı markaların kendi internet sitelerinde benzer boyut ve özellikte satılan tavaların fiyatları ise daha düşük. Örneğin bir markanın titanyum malzemeli 26 santim olan tavası 989 lira, 20 santim tavanın ise 919 lira. Başka bir firmanın 26 santim döküm tava fiyatı ise 999 lira, 20 santim döküm malzemeli tavanın fiyatı ise 799 lira.