Tahıl koridorunda umut yine İstanbul

AYDIN HASAN- Cumhurbaşkanı Erdoğan ile BM Genel Sekreteri Antonio Guterres başkanlığında 22 Temmuz 2022’de Türkiye, Rusya, Ukrayna ve Birleşmiş Milletler arasında “Tahıl ve Yiyecek Maddelerinin Ukrayna Limanlarından Emniyetli Sevki Girişimi Belgesi” İstanbul’da imzalandı. Gemilerin kontrölü için İstanbul’da Müşterek Koordinasyon Merkezi kuruldu. Anlaşmanın süresi sağlanan mutabakatlar ile bir yıl içinde 3 kez olmak üzere 17 Temmuz 2023’e kadar uzatıldı. Ancak bu tarihten sonra dördüncü kez uzatma imkânı olmadı.

RUSYA ANLAŞMAYI UZATMADI

Rusya, yaptırımlar ve gübre ihracatının engellendiği gerekçesiyle BM’yi eleştirerek anlaşmadan çekildiğini açıkladı. Tahıl Koridoru Anlaşması içinde yer alan Rusya’nın BM ile kendi ürünlerinin ihracatı konusunda bir başka anlaşması daha bulunuyor. Rusya, bu çerçevede bir yıl içinde yaklaşık 60 milyon ton tahıl ihraç etti. Rusya bu tahılın yüzde 35’ini Karadeniz, yüzde 65’ni ise diğer denizlerdeki limanları üzerinden dış pazarlara sürdü. Tahılın yanı sıra gübre ve amonyak da Rusya’nın ihraç kalemleri içinde yer aldı. Ukrayna ise Tahıl Koridoru girişimi çerçevesinde bir yıl içinde 32 milyon 856 bin ton tahıl ihraç etti. Ukrayna, koridorun işlediği süreçte tahıl ihracından ayda ortalama bir milyar dolar kazandı. 

Rusya, anlaşmadan çekildiğini açıkladığı 17 Temmuz’dan sonra gıda ve gübre ile ilgili konulardaki taleplerini, ABD ve AB’ye Türkiye üzerinden iletti. Diplomasinin arka odalarında Rusya’nın beş maddede topladığı talepleri üzerinden çetin müzakerelerin yaşandığı belirtildi. Rusya’nın talepleri içinde; “Rusya’nın Ziraat Bankası’nın SWIFT sistemine dahil edilmesi, Togliatti - Odessa amonyak boru boru hattının onarılması, gemi sigortaları sorununun çözümü, gıda alanında faaliyet gösteren Rus şirketlerin mal varlıklarıyla ilgili konuların çözülmesi” gibi başlıkların yer aldığı dile getirildi.

İlginizi Çekebilir

ABD basını: Biden Ukrayna'ya kara mayınları verilmesini onayladı

Girişimin canlandırılması için masada olan seçeneklerden biri de, Rusya ile BM’nin yeniden İstanbul’da masaya oturması. Bu toplantıların Rusya, BM ve Türkiye arasında üçlü formatta yapılması ve ilerleme sağlanması durumunda Ukrayna’nın katılımı ile dörtlü formatta devam edilmesi de konuşulan konular içinde yer aldı. Rusya’nın taleplerinin BM ile Rusya arasında müzakere edilmesi de, sorunun aşılması için gündeme getirilen formüller arasında.

BAKAN FİDAN UKRAYNA YOLCUSU

Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Akif Çağatay Kılıç, önceki gün Ukrayna’da temaslarda bulundu. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan da yarın Ukrayna’ya ziyarette bulunacak. Fidan’ın, eylül ayında da Moskova’yı ziyaret etmesi bekleniyor. Fidan, geçen pazartesi günü Rusya’nın Ankara Büyükelçisi Aleksei Erkhov ile görüşmüştü.

PUTİN’DEN ANLAŞMA İÇİN ‘ŞARTLI DÖNÜŞ’ MESAJI

Rusya Devlet Başkanı Putin, BRICS Zirvesi’ne gönderdiği mesajda, “Rusya’nın dünya pazarlarına tahıl ve gübre ihracatına yönelik yaptırımların kaldırılmasına ilişkin sözde anlaşmanın (tahıl anlaşması) hiçbir şartı uygulanmadı. Rusya’ya yönelik yükümlülükler gözardı edildi. Avrupa limanlarındaki gübrelerin serbest olan sevkiyatını bile engellediler. Ancak bu hiçbir yaptırımın uygulanmaması gerektiği insani bir eylemdi. Bu gerçeklerle anlaşmayı uzatmayı reddettik ve Rus tarafına karşı yükümlülüklerin yerine getirilmesi durumunda anlaşmaya geri dönmeye hazır” dedi.

İLGİNİZİ ÇEKEBİLİRWagner liderinin içinde olduğu uçak düştü! Prigojin hayatını kaybettiHaberi Görüntüle

ABD’DEN DESTEK MESAJI

ABD’nin Ankara Büyükelçisi Jeff Flake, salı günü yaptığı yazılı açıklamada, “Amerikan halkı, Türkiye’ye, BM’e ve dünyada herkese yetecek miktarda gıda bulunmasını güvence altına almaya çalışan ülkelere şükranlarını sunmaktadır. Türkiye’nin, küresel gıda güvenliğini savunma konusunda oynadığı kritik liderlik rolünü sürdüreceğine eminim” ifadesini kullanmıştı.