Son Osmanlı öldü bir devir kapandı

Osmanoğulları ailesinin en yaşlı üyesi sıfatını taşıyan Neslişah Osmanoğlu’nun ölümüyle, bir devir kapanmış oldu. Çünkü Neslişah Osmanoğlu, Osmanlı Hanedan Defteri’ne kaydı yapılan son kişiydi. Böylece son Osmanlı’nın ölümüyle Osmanlı Hanedanlığı da sona ermiş oldu.
Neslişah Osmanoğlu (Fatma Neslişah Sultan), İstanbul Nişantaşı’ndaki konakta 4 Şubat 1921’de dünyaya geldi. Babası, son halife Abdülmecit’in oğlu Şehzade Ömer Faruk Efendi, annesi ise son Osmanlı padişahı Sultan Vahdettin’in kızı Sabiha Sultan’dı. Büyükbabalarından birisi padişah, diğeri imparatorluk veliahtı olduğu için doğduğu zaman unvanı, “Devletlz İsmetlz Neslişah Sultan Aliyyetuş’şan Hazretleri”ydi.
Hanzade Sultan ve Necla Sultan adlı iki kız kardeşi olan Neslişah Osmanoğlu, Osmanlı hanedan üyeleri yurtdışına sürgün edilene kadar Dolmabahçe Sarayı’nda yaşadı. 3 yaşında iken, 3 Mart 1924 günü kabul edilen 431 sayılı kanun gereğince sürgüne gönderilenler arasında yer aldı. Ailesi sürgünün ilk yıllarını Fransa’nın Nice kentinde geçirmişti. Neslişah Osmanoğlu, Nice’te lise öğrenimi gördü. Çocukluk ve ilk gençlik yıllarını Fransa’da geçirdikten sonra ailesiyle birlikte Mısır’a gitti. Fransızca, İngilizce, Almanca ve Arapça öğrendi.

Mısır’ın First Lady’siydi
1940 yılında Mısır’ın son hıdivi Abbas Hilmi Paşa’nın oğlu Prens Muhammed Abdülmunim ile evlendi. Bu evlilikten Prens Abbas Hilmi ve Prenses İkbal adlı iki çocuğu dünyaya geldi. Mısır’daki 1952 darbesinden sonra eşi “kral naibi” yapılınca Neslişah Sultan “kral naibi eşi”, yani Mısır’ın First Lady’si oldu. Krallığın lağvedilmesine kadar bu görevi sürdürdü.
Cumhuriyetin ilanından sonra eşi ile birlikte Mısır hükümetine karşı uluslararası bir komploya karışmakla suçlandı; aylar süren yargılamalardan sonra aklandılar ve Mısır’dan ayrılmalarına izin verildi. İkinci kez sürgün yaşayan Neslişah Sultan, eşi ile beraber Fransa’ya yerleşti, 1963’e kadar da Fransa’da yaşadılar. Neslişah Sultan, Osmanoğulları iktidardayken doğan son sultan ve son Mısır Kralı’nın gelini unvanlarını da taşıyordu.

1963’ten beni Türkiye’deydi
1952’de Türkiye’de Osmanlı hanedanı prensesleri için çıkarılan aftan yararlandı. Neslişah Sultan, 1963’ten itibaren Türkiye’ye yerleşti, yeniden Türk vatandaşlığına geçti ve “Osmanoğlu” soyadını aldı. Eşi Prens Abdülmünim ise 1980’de hayatını kaybetti ve Mısır hükümetinin izni ile Kahire’de defnedildi. Neslişah Sultan, Ertuğrul Osman Osmanoğlu’nun 2009 yılındaki ölümünden sonra Osmanoğulları ailesinin yaşlı üyesi sıfatını almıştı. 91 yaşında vefat eden Neslişah Sultan, yaşamını İstanbul’da sürdürmekteydi.

Atatürk annesini istemiş
“Neslişah” adı ile bir kitap yazan gazeteci yazar Murat Bardakçı, bir söyleyişisinde “Atatürk, iki kere Sabiha Sultan’la (Neslişah Sultan’ın annesi) evlenmek için saraya dilekçe vermiş. Eskiden uszl öyleydi. Fakat Sabiha Sultan istemiyor, çünkü Halife II. Abdülmecid’in oğlu, kuzeni Ömer Faruk Efendi’ye aşık. Zaten sonradan evlendiler. Sabiha Sultan çok entelektüel, birkaç lisan bilen, çok iyi yetişmiş bir sultandı. Daha sonra, Başbakan Suat Hayri Ürgüplü’yle bir mektupta, bu konu hakkında yazışmaları var zaten” demişti.

Hanedan defterine kaydedilen son üye

4 Şubat 1921’de doğdu, resmen hanedan defterine kaydedilen son üyedir. Babası son halife Abdülmecid’in oğlu Şehzade Ömer Faruk Efendi, annesi son padişah VI. Mehmed Vahdettin’in kızı Sabiha Sultan’dır. Bir sultanın doğumunda adet olduğu üzere doğumu top atışı ile ilan edildi. Makul miktarda sikke bastırıldı ve Takvim-i Vekayi’ye resmen tebliğ verildi. Hafızası çok derindi; Dolmabahçe Sarayı’ndaki anıları ve sürüldükleri gün Çatalca istasyonunu hatırlıyordu. Fransa’da Nice’te lise tahsilini yaptı; Fransızcayı klasik formu kadar Provence lehçesi ile de bilirdi, İngilizcesi mükemmeldi. Yurtdışındaki Türklerin aksine hanedan bu konuda da bir dirayet göstermiştir. Gençlere Türkçeyi iyi öğretirlerdi. Türkçe okuma yazmayı kusursuz bilirdi. 17 yaşında ailesi ile birlikte Mısır’a geçti, Hidiv Abbas Hilmi’nin oğlu Prens Abdülmunim ile evlendi. 1952’de Kral Faruk kovulunca zevci Mısır naibi, o da naibe oldu. Cemal Abdülnasır ile çatışmaya düştüler ve tekrar sürgüne gitti.

Örnek alınması gereken bir Türk aydını
Neslişah Sultan bildiği diller, sonsuz müzik ve tarih kültürüyle Avrupa’nın aritokrasisinin zarif hanımları içinde en entelektüeli sayılırdı. Wilhelm Furtwangler ve Willi Boskovski gibi ünlü orkestra şefleri, soylular dost çevresi içindeydi.
Mısır veliaht prensinin eşi olduğu için Türkiye’ye 1947’de gelebilmiştir; itidalli bir girişti, hadise çıkarmaktan hep çekinmiştir. Cumhuriyet ve devlet aleyhinde bir girişimde bulunmamış, söz dahi sarf etmemiştir. 1952’de hanedan üyesi kadınlar için çıkarılan afla geri dönebildi. Bir müddet sonra tamamen Türkiye’ye yerleşti. Muhteşem hafızası, bilgisi ve ılımlı muhakemesi ile tıpkı annesi Sabiha Sultan gibi Türkiye’de aydın çevrenin hayranlığını kazanmıştır. Üstelik Türk mutfağını da en iyi bilenlerdendi. Neslişah Sultan kuşkusuz özlenecek bir kişilik ve yeni kuşaklarca örnek alınması gereken bir Türk aydınıdır.
İLBER ORTAYLI

Ertuğrul Osman Osmanoğlu 2009’da hayatını kaybetti
Osmanlı Hanedanı üyesi Ertuğrul Osman Osmanoğlu ise 23 Eylül 2009’da 97 yaşındayken İstanbul’da hayatını kaybetmişti. Ertuğrul Osman Osmanoğlu, dedesi II. Abdülhamit’in mezarının da bulunduğu Çemberlitaş’taki Sultan II. Mahmut Türbesi Haziresi’nde toprağa verilmişti.