Sağlıkta 'kırmızı' alarm! Bu ilaçların satışı arttı

ÖNDER YILMAZ Ankara - Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (TİTCK) verilerine göre, kırmızı reçete ile satılan uyuşturucu niteliğindeki ilaçların satışı ile bu ilaçları kullanan hastalar son 5 yılda periyodik olarak artış gösterdi. Milliyet'in ulaştığı bilgilere göre, bazı vatandaşlar kırmızı reçete ile satılan uyuşturucu niteliğindeki ilaçların kullanımına ilişkin TBMM Dilekçe Komisyonu'na başvuruda bulundu. Vatandaşların bazıları da TCK'da uyuşturucu maddeler isim isim sayılmadığı için bazı tıbbi ilaçların da bu kapsama girdiği kabul edildiğinden tedavi için söz konusu ilaçları kullananların zor durumda kalmasından şikâyetçi oldu. Dilekçe Komisyonu, başvuruları işleme alarak konuyu Sağlık Bakanlığı'na iletti. Sağlık Bakanlığı TİTCK, 12 Kasım 2021 tarihinde Dilekçe Komisyonu'na gönderdiği yazıda, uyuşturucu kapsamında yer alan ilaçların suiistimalinin engellenmesi amacıyla söz konusu ilaçlara yönelik "kırmızı reçete" uygulaması yapıldığını belirterek, kırmızı reçete ile verilecek ilaçlara ilişkin hususlara dair yayımlanan, tamim, genelge ve talimatları sıraladı. Bakanlık, 2018’den bu yana kırmızı reçete ile satılan ilaçların "Reçetem Sistemi" üzerinden elektronik olarak e-defterlere kaydedildiğini ve sıkı takibinin yapıldığını belirtti.

1 MİLYONU AŞACAK

Sağlık Bakanlığı, kırmızı reçete ile satılan ilaçların son 5 yıldaki satış miktarı ve bu ilaçları aynı yıllar için reçete ile kullanan hasta sayısını da açıkladı. Buna göre; 2017 yılında 265 bin 701 hasta, 717 bin 194 kırmızı reçeteli ilaç kullandı. Bu sayı 2019 yılında 367 bin 929 hasta ve 1 milyon 110 bin 369 ilaç kullanımı olarak gerçekleşti. Koronavirüs salgını döneminde göreceli olarak bir azalma olsa da 2020 yılında 318 bin 576 hasta, 979 bin 40 ilaç kullanımı oldu. 2021 yılının ilk dokuz ayında ise 266 bin 192 hasta, 819 bin 703 ilaç tüketirken, bu sayının yıl sonunda bir milyonu aşması bekleniyor.

SUİSTİMALE DİKKAT

Bakanlık şikâyetleri yanıtlarken, kırmızı reçeteyle satılan ilaçların etken maddesini içeren bazı ilaçların yeşil veya normal reçete ile de satılabildiğine dikkat çekerek, "Pregabalin ve Gabapentin adlı maddelerin tıbbi kullanımının dışındaki suistimalinin ya da resmi makamlardan izin alınmaksızın üretilip uyuşturucu madde etkisi doğurması nedeniyle kullanıldığının adli tahkikatla tespiti ve TCK ilgili maddesi gereğince “uyuşturucu veya uyarıcı” olarak kabul edilip edilmeyeceği Adli Tıp Kurumu 5. Adli Tıp İhtisas Kurulu tarafından değerlendirilmektedir" ifadesini kullandı.

ANTİBİYOTİKTE UMUTLU GELİŞME

Diğer yandan Türkiye’de antibiyotik kullanımında yeni rakamlar umut veriyor. TİTCK verilerine göre akıllı ilaç kullanımının yaygınlaştırılması çalışmaları sonucunda doktorların antibiyotik reçeteleme eğilimi 2011’e oranla 2020’de yüzde 31 azaldı. Türkiye’de 2011’de 1000 kişi başına 42.28 birim olan antibiyotik tüketimi, 2020’de 24.39 birime düştü. 2011’de reçetelerin yaklaşık yüzde 35’inde antibiyotikler yer alırken bu oran 2020’de yüzde 24’e geriledi. Kovid-19 salgınıyla mücadele sürecinde ise antibiyotik kullanımında çok artış yaşandı. 2019’da yüzde 23.87 olan antibiyotik kullanım oranı, 2020’de yüzde 24.31’e çıktı. Yine 2011’de 218 milyon kutu olan antibiyotik satışı 2020’de 122 milyon kutu olarak gerçekleşti. 2011’de toplam ilaç için harcanan paranın yaklaşık yüzde 11’i antibiyotiklere giderken, 2020’de bu oran yüzde 3’e düşerek 1 milyar 352 milyon lira olarak tespit edildi. 2011 ila 2020 arasında antibiyotiklere toplam 12 milyar 599 milyon TL harcama yapıldı.