Saç boyaları ölüm saçıyor
11.08.2023 - 07:01 | Son Güncellenme:
Üniversiteli Deniz Demirbayraklı’nın saç boyasına bağlı alerjik reaksiyon sonucu öldüğü iddiası, kimyasal içerikli saç boyalarını tekrar gündeme getirdi. Milliyet’e konuyu değerlendiren uzmanlar, boya maddelerinin önemli ölçüde alerjen içerdiğini ve PPD maddesi bulunanlardan uzak durulması gerektiğini söyledi...
EREN KOCA Haber Merkezi - İzmir’in Buca ilçesinde 6 Ağustos günü Ege Üniversitesi öğrencisi Deniz Demirbayraklı (20) evde saçını boyadığı esnada fenalaştı. İhbar üzerine gelen sağlık ekiplerince ambulansla hastaneye kaldırılan Demirbayraklı kurtarılamadı. Yapılan incelemenin ardından genç kızın cenazesi İzmir Adli Tıp Kurumu morguna kaldırıldı. İlk incelemede genç kızın saç boyasına alerjisi olduğu öne sürülürken, kesin ölüm sebebi otopsinin sonucunda belirlenecek.
‘ÖLÜMCÜL OLABİLİYOR’
Yaşanan olayın ardından saç boyasındaki yaşanabilecek tehlikeleri uzmanlara sorduk.
Milliyet’e konuşan Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Hastanesi Dermatoloji Anabilim Dalı’nda görevli Prof. Dr. Zekayi Kutlubay, “Boya maddeleri insanlar için önemli ölçüde alerjen içerebilir. Birçok insanda sorun oluşturmuyor olsa bile bazı insanlar üzerinde lokal cilt reaksiyonlarından (kaşınma ve kızarma) ölüme kadar yol açabilen bir alerjik reaksiyonların oluşmasına sebebiyet verebilir” dedi.
‘MERDİVEN ALTI’ UYARISI
Alerjisi olan kişilerin muhakkak bir dermatoloji uzmanıyla görüşmesi gerektiğini belirten Kutlubay, “Güvenilir markaların tercih edilmesi bu konuda daha az risk içerir. Bazı yan sanayi ve merdiven altı üretimlerde günlük hayatta kullanılamayacak yan maddelerin içeriğe katıldığını biliyoruz. Ama marketten ya da kuaförden alınan boyalarda da alerjik reaksiyon gösterme ihtimali vardır. Boya alırken içinde hangi maddeler olduğuna bakmalıyız. İçinde P-Fenilendiamin (PPD) maddesi bulunan boyalardan uzak durmalıyız. Bu madde ölüme yol açabiliyor” diye konuştu.
‘ŞİDDETLİ REAKSİYON’
Dermatoloji Derneği Başkanı Ertan Yılmaz ise şunları söyledi: “İzmir’de yaşanan olayda ‘Anafilaksi’ tanımı yapılıyor. Yani bir ilaç bir madde uygulamaları sonrasında gelişen şiddetli reaksiyon, erken reaksiyondur. Bu Anafilaktik reaksiyon herhangi bir durumda ortaya çıkabilir yani önceden bilmek mümkün değildir. Tıpkı 36 bin kişide bir görülen penisilin alerjisinde olduğu gibi. Bunun önceden belirlenen bir testi yoktur. Saç boylarında birçok kimyasal vardır. Potansiyel olarak bu reaksiyon gelişebilir. Ama bu saç boyalarının Anafilaksi gerçekleştireceğiyle ilgili bir ifade kullanmak çok doğru olmaz. Tek başına boyamayla olacak bir durum değil. Anafilaksi kişiye özgü özel bir durumdur.”
Saç boyasında nelere dikkat etmeliyiz?
1- Saçlar boyanmadan önce temiz olmalıdır.
2- Saçlar 2-3 aydan daha sık boyanmamalıdır.
3- İçerisinde ne olduğu bilinmeyen boyalar kullanılmamalıdır.
4- İçerisinde size alerjen olan bir madde varsa kesinlikle kullanılmamalıdır.
5- Emin değilseniz, ön kol bölgenize bir miktar boya sürüp, 24 saat bekleyin.
Herhangi bir kızarıklık kaşıntı vs. gelişirse, kullanmayın.
6- Alerjeni tespit edemiyorsanız, bir dermatoloğa gidin. Gerekli testleri yaptırın.
7- Bunlara rağmen, alerjik reaksiyon gelişirse bir dermatoloğa görünün.
P-Fenilendiamin nedir?
P-Fenilendiamin (PPD), kimyasal bir bileşiktir ve çok büyük bir alerjen maddedir. Primer olarak bilinen bu kimyasal koyu renk verme özelliği nedeniyle kalıcı ve yarı kalıcı saç boyalarında kullanılır.
Anafilaksi, çeşitli zehir, besin maddesi ya da ilaçların kullanımı sonrasında meydana gelen ağır bir alerjik reaksiyon tablosudur.
‘BİRÇOĞU YÜKSEK ALERJEN’
Kimyager Nihal Şahin İpekoğlu da saç boyarandaki kimyasallarla ilgili şu bilgileri verdi: “Saç kutikül, saça herhangi bir şeyin nüfuzu engelleyecek bir yapıdadır. Boyalar veya açıcılar kutikül tabakasına nüfuz etmeli, kortekse ulaşmalı. Bu ürünlerde birçok boya tipi kullanılır. Bunlardan bazıları m-PHENYLENEDIAMINE, m-AMINOPHENOL, RESORCINOL, PHENOL / NAPHTHOL. Saç boyaları Parafenilen-diamin ve birçok kimyasal içerir bu da rabdomiyoliz, laringeal ödem, ciddi metabolik asidoz ve akut böbrek yetmezliğine neden olabilir. Bu boyaların birçoğu da yüksek alerjendir ve ölümle sonuçlanabilecek akut alerjik reaksiyonalara sebep olabilir. Saç boyalarında 181 yasaklı hammadde var. Avrupa Bilim Kurulu bu saç ürünlerini kanserojen ve mutajen olmalarından dolayı yasakladı.”
‘İYİ ÜRETİM UYGULAMALARI’ KILAVUZUNA UYGUN OLMALI
Kimya Mühendisleri Odası Ege Bölge Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı Mehlika Koç ise şunları söyledi:
“Saç boyalarında; Amonyak, P-Fenilendiamin (P-Phenylenediamine) PPD, RESORCINOL, persulfatlar gibi hammaddeler kullanılır. Saç boyalarında kullanılan tüm bileşenlerin, ürün piyasa verilmeden önce özellikle boyar maddelerin, Sağlık Bakanlığı’nın Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu tarafından yayınlanan Kozmetik Yönetmeliğinin eklerinden araştırılarak, yasaklı ve/veya kullanımı kısıtlı olup olmadığı kontrol edilmelidir. Yasaklı bileşenler kesinlikle kullanılmamalıdır. Ayrıca, tüm kozmetik ürünlerin ‘İyi Üretim Uygulamaları’ kılavuzuna uygun olan işletmelerde, uygun koşullarda ve sorumlu teknik personel gözetiminde üretilmesi gerekmektedir.”
