S-400 yaptırımına Vilnius’ta ince ayar

Aydın Hasan - Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın NATO Devlet ve Hükûmet Başkanları Zirvesi marjında Litvanya’nın başkenti Vilnius’ta ABD Başkanı Joe Biden ile görüşme heyetinde, Savunma Sanayii Başkanı Haluk Görgün’ün de yer alması dikkat çekti. Eski Savunma Sanayii Başkanı İsmail Demir, Rusya ile kurulan ilişkiler nedeniyle ABD tarafından yaptırım kapsamına alınan kişiler arasında yer alıyordu. Görgün’ün Biden ile aynı fotoğraf karesinde yer aldığı görüntüyle ABD’nin Savunma Sanayi Başkanlığı’nı (SSB) kurumsal olarak yaptırımın kapsamı içinde değerlendirmediği yorumları yapıldı.

CAATSA kapsamında

ABD, Aralık 2021’de Türkiye’deki bazı kurum ve kişileri Rusya’dan S-400 füze savunma sistemi satın alması nedeniyle ABD’nin, Hasımlarına Yaptırımlar Yoluyla Karşılık Verme Yasası (CAATSA) kapsamında uygulanacak yaptırımlar kapsamına almıştı. Dönemin Savunma Sanayii Başkanı İsmail Demir’in de aralarında olduğu dört kurum yetkilisine “Rusya ile kurulan ilişkiler” nedeniyle uygulanacak yaptırımlar, 2022 yılı nisan ayında yürürlüğe girmişti. Dönemin SSB Başkanı İsmail Demir, SSB Başkan Yardımcısı Faruk Yiğit, Hava Savunma ve Uzay Daire Başkanı Serhat Gençoğlu ile Hava Savunma ve Uzay Daire Başkanlığı Grup Müdürü Mustafa Alper Deniz yaptırım kapsamına alınmıştı.

Türkiye kınamıştı

SSB, yaptırımlarla ABD’den ihracat lisansı alamayacak, ABD’nin ve bağlantılı olduğu uluslararası finans kuruluşlarının kredilerinden faydalanamayacaktı. Dönemin ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, “Uyarılarımıza rağmen Türkiye Rusya’dan S-400 sistemi alımını ve denemesini sürdürdü. Türkiye SSB’sine yönelik yaptırımlar, ABD’nin CAATSA’yı tamamen uygulayacağını göstermektedir. Rusya’nın savunma sektörüyle girilen ciddi ticari faaliyetlere tolerans göstermeyeceğiz” açıklamasında bulunmuştu. Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada ise “ABD’nin Türkiye’ye karşı tek taraflı yaptırımlar içeren kararını kınıyor ve reddediyoruz” denilmişti.

Dolaylı mesaj verilmişti

NATO zirvesi marjında Biden ile yapılan görüşmede; Erdoğan’ın kurmay heyetinde hiyerarşik sıra içinde Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler, MİT Başkanı İbrahim Kalın, Savunma Sanayii Başkanı Haluk Görgün ve İletişim Başkanı Fahrettin Altun yer aldı. Heyette; SSB’nin yeni Başkanı Görgün’ün bulunması dikkat çekiciydi. Görgün, 6 Haziran’da Cumhurbaşkanı Kararı ile İsmail Demir’in yerine SSB Başkanlığı’na atanmıştı. ABD Dışişleri Bakanlığı Basın Sözcülüğü’nden daha önce yapılan açıklamada, SSB’nin yeni başkanı Görgün’ün yaptırımların kapsamı dışında kaldığı mesajı dolaylı ifadelerle verilmişti.