Rusları püskürten Dersimli kahramanlar

Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Tarih Eğitimi Ana Bilim Dalı öğretim görevlisi Doç. Dr. Mustafa Aksoy, Tunceli ve Pülümür çevresinde yaptığı 20 yıllık araştırmanın sonuçlarını Milliyet ile paylaştı. Doç. Dr. Aksoy, 1.Dünya Savaşı sırasında Doğu Anadolu’yu işgal eden Çarlık ordusuna karşı savaşırken şehit düşen Dersimli üç kahramanın mezarlarının ilk kez gün yüzüne çıktığını, bu mezarların Rus ordusunun Dersim yöresine saldırmadığı tezini çürüttüğünü söyledi.

Aksoy, “İlk, orta, lise kitapları ile resmi tarih tezlerinde, Rusların Erzincan’a kadar gelip, Tunceli’ye saldırmadığı bilgileri yer alır. Ancak 1997’den bu yana bölgede yaptığım araştırmalar sonucunda Rus işgal güçlerinin 1916’da Pülümür’ün Uzunevler köyüne doğru saldırıya geçtiğini tespit ettim. Yani Ruslar Tunceli’yi de işgal etmek istedi. Erzincan, Tunceli yolundaki Kızılköprü mevkiinde Dersimli direnişçiler ile işgalci Rus kuvvetleri arasında çok şiddetli çatışmalar oldu. Dersimliler, Rus işgal güçlerinin büyük kısmını imha ederek geri püskürtmeyi başardı. Çatışmalarda dereye düşerek naaşı kaybolup giden, mezar yerleri belli olmayan onlarca Dersimli kahraman var. Ancak Gal oğlu Mustafa Çelik ve Şeh Huşen Çelik kardeşler ile aynı aileden Musa oğlu Hıdır Çelik’in mezarları çatışmanın olduğu sırtta tespit edildi” diye konuştu.

Türk köken iddiası

Aksoy, mezardaki koç başlarının ne anlama geldiğini de şöyle açıkladı: “Koç başı heykellerin ilk yapıldığı ve tarihi kayıtlarda ilk kez ortaya çıktığı bölge; Hakasya, Yenisey, Güney Sibirya’daki kadim Türk coğrafyası. Koç başı mezarlar, Türk geleneğinde yiğitliği ve kötü ruhlardan korunmayı temsil ediyor. Hakasya’daki ilk mezarlar 1722’de Rus arkeologlar tarafından bulunmuştu. Koç başı mezar geleneği sadece kadim Türk geleneğinde olan yapılar. Bu mezar taşları Tunceli’deki birçok insanın biyolojik anlamda Türk olduğunu gösteriyor. Bölgedeki yaşlıların birçoğu Horasan kökenli olduklarını söylüyor” dedi.