Operasyonun ‘tablosu’ genişledi

Ankara Devlet Resim ve Heykel Müzesi’nde paha biçilemeyen 302 kayıp eserden geçtiğimiz yıl 43’ünün, devam eden soruşturma kapsamında 17 tablonun da önceki gün bulunduğu operasyonun ardından, önemli bilgiler günışığına çıkmayı sürdürüyor. Geçen yıl düzenlenen evinde ve işyerinde çalıntı tablolar bulunan koleksiyoner işadamları C.Ç. ve A.O.Ö. ile sanat galerisi sahibi C.B. ve M.Ç.’ye ait adreslerde yine çalıntı tablolar çıktı.
Milliyet, Resim ve Heykel Müzesi’nden, 2009’da Hoca Ali Rıza’ya ait 13 adet karakalem eskizinin sahteleriyle değiştirildiğinin belirlenmesinin ardından sayım komisyonunun başlattığı çalışmalar sonucunda 302 eserin kayıp olduğunun belirlendiğini gündeme getirmişti. Komisyon raporunda eserlerin, “kayıp”, “sahte” ya da “ağır kuşkulu” olduğu ortaya çıkmıştı. İstanbul’da antikacılık işiyle uğraşan bir “gizli tanık”, dönemin Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay’a ulaşarak söz konusu eserlerin yerlerini bildiğini söyledi.
‘Günışığı’ anlattı
Günay da dönemin İstanbul Emniyet Müdürü Hüseyin Çapkın’ı aradı. Bakanlık üst düzey bürokratlarının ve Çapkın’ın da katıldığı bir toplantıda bu kişinin bilgisine başvuruldu. Bu kişi, tabloların organize bir suç örgütü tarafından 2005-2008 yılları arasında müzeden çalınarak satıldığını söyledi. “Gizli tanık” tablolardan 170’e yakının yerini bildiğini ve can güvenliğinin sağlanması durumunda bunları göstereceğini söyledi. Aynı kişi aralık 2012’de Ankara Cumhuriyet Savcısı Hakan Yüksel’e kayıp tablolarını ilişkin elindeki belge ve bilgilerini sundu. Savcı Yüksel, bu bilgiler üzerine konu hakkında kapsamlı bir çalışma başlattı. Yüksel’in koordinesinde Ankara Emniyeti Kaçakçılık Suçlarıyla Mücadele Şubesi ile Kültür Bakanlığı uzmanları tabloların izini sürmeye başladı. Geçen yıl farklı zamanlarda düzenlenen baskınlarda tablolardan 43’ü bulundu. Bilgileri veren gizli tanığa “Günışığı” kod adının verildiği öğrenildi. Önceki gün İstanbul’da 14, Ankara’da 2, Mersin’de 1 ve Eskişehir’de 1 kişi olmak üzere toplam 18 kişi gözaltına alındı. Gözaltına alınanlar arasında işadamları, koleksiyonerler, eski müze görevlileri, galeri ve müzayede evi sahipleri var. Operasyonda, Mersin’de yakalanan müzenin eski güvenlik görevlisi V.T.’nin yanı sıra eski müze müdürü Ö.O.G. ve müze çalışanı A.S.’nin de olduğu öğrenildi. V.T.’nin, soruşturma kapsamında, “kilit isim” olduğu öğrenildi.
V.T., 2009’da müzeden üç adet tablonun çalınması olayı nedeniyle gözaltına alınıp, sonra tutuksuz yargılanmak üzere serbest bırakıldığı öğrenildi. Meslekten ihraç edilen V.T., biri Osman Hamdi Bey’e ait üç resmi çöp poşetleri ile müzeden çıkartıp İstanbul’a götürdüğünü anlattı.
Aynı isimler çıktı
Son operasyonda ev ve işyerlerinde çalıntı tablo bulunan kişiler arasında bazı ünlü işadamlarının bulunduğu öğrenildi. Bu koleksiyoner işadamlarından C.Ç. ve A.O.Ö. ile sanat galerisi sahibi C.B. ve M.Ç.’ye ait adreslerde geçen sene de çalıntı tablolar çıkmıştı. Son operasyonda C.Ç.’nin ev ve işyerinde yapılan aramada Feyhaman Duran’ın Ömeriye Camii, Halil Paşa’nın Yalılar ile Halil Paşa’nın manzara tablosu, Hasan Vecihi Berektoğlu’nun manzara tablosu; A.O.Ö.’de Halil Paşa’nın manzara tablosu bulundu. Sanat galerisi sahibi C.B.’de Hoca Ali Rıza’nın Sultan Çayırında ve Çamlıca Kız Lisesi Müştemilatı isimli tabloları; H.B.’de ise Hoca Ali Rıza’nın Beykoz Çayırında isimli tablosu ile yine iki adet ismi belirlenemeyen tablosu çıktı. Geçen yıl düzenlenen operasyonda ele geçirilen 25 tablodan 12’si C.Ç.’de, 5’i A.O.Ö.’de, 8’i C.B.’de bulunmuştu. M.Ç. de ise Süleyman Seyit’in manzara tablosu bulundu.
‘Milyon liralar ödedik’
Bu kişiler, “tabloları milyon liralar ödeyerek, müzayede ve sanat galerilerinden aldıklarını” söyledi. Şüphelilerin “tabloların menşei belgesini görmeden nasıl alabildiniz” şeklindeki sorulara ise yanıt veremedikleri kaydedildi. El konulan tablolar, Ankara’da Milli Kütüphane’de muhafaza altına alındı.
Gizli tanık Günışığı’nın verdiği bilgilerle soruşturmanın önümüzdeki günlerde genişleyerek süreceği kaydedildi.

‘Tablolara çip takıp takip edeceğiz’

Kültür ve Turizm Bakanı Ömer Çelik, Resim Heykel Müzesi’ndeki eserlerin korunması için yeni bir yöntem geliştirdiklerini belirterek, “Her tabloya bir çip takarak her tablonun kendisini takip edeceğiz. Yani o tablo temizlik için bile yerinden oynatıldığında bunu sistemde göreceğiz” dedi. Çelik, Resim Heykel Müzesi’nden çalınan eserlerin tamamının halkın malı olduğunu vurgulayarak, “Bunlar Türkiye Cumhuriyeti’nin ortak değeridir. Hepsini geri istiyoruz” ifadelerini kullandı. Çelik, şunları kaydetti: “302 tane eser kayıp Resim Heykel Müzesi’nden. Bunların 120 kadarı resim, diğerleri başka objeler. Aslında bu yıllardan beri konuşulan bilinen bir şeydi. Ben göreve geldikten sonra bununla ilgili bir rapor istedim. Rapor önüme geldiğimde doğrusu çok rahatsız oldum.”

Ele geçirilen 17 eserden bazıları

Feyhaman Duran/Ömeriye Camii
Halil Paşa/Yalılar,
Halil Paşa/Manzara
Halil Paşa/Manzara
Hasan Vecihi Bereketoğlu/Manzara
Süleyman Seyit/Manzara
Hoca Ali Rıza/Sultan Çayırında
Hoca Ali Rıza/Çamlıca Kız Lisesi Müştemilatı
Hoca Ali Rıza/ismi bilinmeyen bir resmi
Hoca Ali Rıza/ismi bilinmeyen bir resmi
Hoca Ali Rıza/Beykoz Çayırında
Refik Epikman’a ait bir resim
Hüseyin Avni Lifij’e ait bir resim