Operasyon İstanbul! OCHA Türkiye'ye taşınıyor

Önder Yılmaz - Küresel ölçekte insani yardıma muhtaç 161 milyon kişiye ulaşan Birleşmiş Milletler (BM), başta Ortadoğu olmak üzere dünyadaki insani krizleri, artık her alanda cazibe merkezi haline gelen İstanbul'dan yönetecek ve destekleyecek. BM, Cenevre'de faaliyet gösteren ve küresel operasyonlardan sorumlu birimlerini İstanbul’a taşıyacak ve "İnsani İşler Eşgüdüm Ofisi (OCHA)" açacak. İstanbul'u dünyanın kritik insani yardım operasyonlarının merkezi haline getirecek "Türkiye ile BM Arasında İstanbul'da OCHA Ofisi Kurulmasına Dair Anlaşmanın Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Teklifi" TBMM Dışişleri Komisyonu'nda kabul edildi.

Dışişleri Bakan Yardımcısı Yavuz Selim Kıran'ın verdiği bilgiye göre; Türkiye BM'nin insani krizleri çözmekten sorumlu kritik birimi OCHA ile 2014 yılında istişare mekanizması niteliği taşıyan OCHA Donör Destek Grubu'na üye oldu. 2016’da Dünya İnsani Zirvesi organizasyonu OCHA’yla birlikte İstanbul'da gerçekleştirildi. OCHA Güvenlik Konseyi nezdinde de Suriye dosyasından sorumlu temel BM kuruluşu. Suriye krizinin insani boyutu, Türkiye'nin OCHA ile iş birliğini daha stratejik ve operasyonel hâle getirdi.

CİLVEGÖZÜ'NDEN 750 TIR

BM'nin Suriye'ye yönelik sınır ötesi insani yardım operasyonlarının tamamı Hatay Cilvegözü Sınır Kapısı üzerinden yürütülüyor. OCHA'nın koordine ettiği bu yardımlar ayda yaklaşık 2,5 milyon ihtiyaç sahibine ulaşıyor. Cilvegözü'nden bu çerçevede geçen BM tırı sayısı aylık ortalaması ise 750. Bu durum OCHA’nın Türkiye'deki kurumsal varlığına da genişletti. OCHA önce Ankara, ardından Gaziantep'te BM Suriye insani krizine yönelik iki ofis açarak bölgesel yapılanmasının ilk adımını attı.

8 KRİTİK OFİS

BM'nin ulaştığı küresel ölçekte insani yardıma muhtaç kişi sayısı son 15 yılda 5 kart artarak, 32 milyondan 161 milyona çıktı. Dünya genelinde derinleşen insani ihtiyaçlar, BM'nin New York ve Cenevre gibi merkezler dışında yapılanmasını zorunlu hale getirdi. OCHA bu doğrultuda Cenevre'de faaliyet gösteren ve küresel operasyonlardan sorumlu birimlerini İstanbul’a taşıma kararı aldı. Bu amaçla BM ile Türkiye Ocak 2021'de New York'ta masaya oturarak uzlaşmaya vardı. Alınan karara göre; OCHA İstanbul ofisi insani yardımların planlanması, izlenmesi, eş güdümü ve finansal işlemlerin takibi gibi konularda küresel ve bölgesel çapta hizmet verecek. Ayrıca OCHA'nın dünya genelindeki saha operasyonları İstanbul'dan desteklenecek. Halen 9 BM kuruluşu İstanbul'da faaliyet gösteriyor. OCHA’yla birlikte 8 kritik BM kuruluşunun daha İstanbul’da ofis açması için çalışmalar yürütülüyor.

BM MERKEZİ OLACAK

Kabul edilen anlaşmayla İstanbul'da kurulacak OCHA ofisinin ve görev yapacak personelinin sahip olacağı diplomatik ayrıcalıklar, imtiyazlar ve kolaylıkların tespit edildiğini belirtirten Kıran, "Ayrıca, İstanbul'daki diğer BM kuruluşları gibi OCHA ofisine tarafımızdan bina temin edilecek. Anlaşmanın ilgili maddeleri ülkemizin uluslararası yükümlülükleriyle uyumlu şekilde kaleme alındı. OCHA’nın İstanbul'a gelmesi İstanbul’u bir BM merkezine dönüştürme hedefimiz bakımından önemli bir adım olacak. Aynı zamanda OCHA ve BM ile ilişkilerimizi de güçlendirecek" dedi.

KONUMU GÜÇLENECEK

Kıran, ülkemizdeki BM kuruluşlarının masraflarının Türkiye tarafından karşılandığını, bunun bütün dünya ülke uygulamalarında böyle olduğunu kaydetti. Masraflar dikkate alındığın BM'nin tüm ofislerini İstanbul'da tek bir binada toplama fikri bulunduğunu ve bu yönde çalışmaların devam ettiğini belirten Kıran, "Uygun bir yer ve bina tespiti olduğunda bütün bu BM kuruluşlarını aynı merkezde toplayıp bu anlamda İstanbul’un konumunu güçlendirmeye yönelik birtakım çalışmalarımız var, olgunlaştığında ve sonuçlandığında bilgi vereceğiz" bilgisini verdi.