Omicron salgını bitirebilir mi? Uzman isimler tüm merak edilenleri anlattı

İdil Janet Demiray - Cansu Kocaman / 2019'da Wuhan'da ortaya çıktı, kısa sürede tüm dünyayı etkisi altına aldı. İnsanlık için önceleri yalnızca bilim kurgu filmlerinde rastlanacak olaylar günlük yaşamın birer parçası haline geldi. Maske takma zorunluluğu, karantinalar, sokağa çıkma kısıtlamaları...

Koronavirüs ortaya çıktığı günden bu yana çeşitli mutasyonlar geçirdi. Alfa Beta, Delta derken son olarak da Omicron hayatımıza girdi. Kasım ayının sonlarında ilk kez Güney Afrika'da ortaya çıkan bu yeni varyantın diğer varyantlardan ciddi bir farkı var: Çok hızlı yayılması!

Omicron çok daha hızlı bulaşmasına rağmen, hastane başvurularında ciddi bir artış olmaması ise yeni bir umut kapısı açtı. Omicron toplumsal bağışıklık sağlayarak pandeminin sonununu getirebilir mi? İşte merak edilenleri Virolog Semih Tareen ve Bağışıklık sistemi uzmanı Profesör, Dr. Derya Unutmaz'a sorduk.

"DAHA ZAYIF DEMEK YANLIŞ OLUR"

Virolog Semih Tareen'e göre Omicron'u küçümsememek gerekiyor. Taaren, "Bir varyant için eğer hafif geçiyor söylentileri var ise hem bireysel seviyede anlamak hem de toplumsal epidemiyolojik seviyede anlamak gerekiyor. Omicronun epidemiyolojik seviyede daha zayıf olduğunu söyleyemeyiz. Çok daha sık bulaşabilen bir varyant. Hafif geçse bile çok bulaşıcı olduğu için hastaneler yine dolmaya başlıyor. Omicron daha zayıf demek yanlış olur." ifadelerini kullandı.

"AŞILI VE KOVİD GEÇİREN KİŞİLERE BULAŞTI"

Prof. Dr. Derya Unutmaz, "Omicron daha hafif geçiyor ama şu sebepten daha hafif geçiyor: Daha önce bağışıklığı olan ya da daha önce koronavirüs geçirmiş kişilere de bulaştığı için bu kişilerde hafif geçiyor. Virüsün kendisinin çok daha hafif olduğunu söyleyemeyiz. Fakat deltadan bir tık daha hafif diyebiliriz. Deltaya nazaran yüzde 25 oranında daha hafif olduğu düşünülüyor. Bununla ilgili yeni bir veri de yayınlandı. Ama buna rağmen yine de aşı olmamış kişilerde, daha önce bağışıklığı olmamış kişilerde yüksek oranda daha ağır geçiyor. Zaten bu bakımdan ölümlerde ve ağır hastalıkta bir düşüş olmadı. Hatta bir miktar artış da var. Genel olarak baktığımız zaman omicron çok daha fazla aşılı ve daha önce Kovid geçiren kişileri enfekte ettiği için vaka sayılarıyla orantılı bir artış olmadı." açıklamasında bulundu.

"VİROLOJİ TARİHİNDE YOK"

Salgının bir varyant ile sona ermeyeceğini dile getiren Taaren şöyle konuştu: Hızlı yayılan bir varyant salgını bitirebilir mi? Hayır. Mucize varyant gelecek ve salgını bitirecek algısı ile yaşamayayız bu yanlış. Viroloji tarihinde hiç böyle bir şey olmadı. Binlerce yüzlerce sene aramızda kalan çok ölümcül virüsler var. Bunlar durduk yere zayıflamıyor. Bunların hiçbiri zayıflamıyor. Bir virüsün zayıflaması için üzerinde bir seçilim baskısı olması gerekiyor. Ki bu virüs çok güçlü bir şekilde yayılıyor. Üzerinde bir seçilim baskısı yok.

"PİK NOKTASINA ULAŞACAK"

Prof. Dr. Unutmaz, "Çok hızlı yayıldığı için salgını da bitirebilir. Çünkü bir süre sonra artık virüsün enfekte edeceği kimse kalmayacak. Benim tahminim birkaç ay içerisinde pik noktasına ulaşacak birçok ülkede ve ondan sonra hızlı bir bir şekilde azalmaya başlayacak. Ama bu sürede de çok fazla insan enfekte olacak." dedi.

"İKİ KORUMAMIZ VAR"

Omicrona karşı en güçlü silahımız aşılar ve tedbirler. Varyanta karşı iki tane korumamız olduğunu dile getiren Unutmaz, "Omicrona karşı iki tane korumamız var. Birincisi tabii ki aşı olmak. Aşı olmak demek enfekte olmayacağımız anlamına gelmiyor. Üçüncü dozu bile olsanız bazı kişiler enfekte olabiliyorlar ama çok hafif geçiriyorlar. İkinci takviye korumamız da maske bu durumda. Maskeleri de biraz daha güvenilir hale getirmemiz lazım. Aşı ve maske sayesinde omicrona karşı korunmak kesinlikle mümkün." ifadelerini kullandı.

Virolog Dr. Semih Tareen

GRİP İLE AYIRMAK MÜMKÜN MÜ?

Taaren'in 'Grip semptomları ile Omicron semptomlarını ayırt edebilir miyiz?' sorumuza ise cevabı şöyle oldu: Omicron'un belirtilerinde herhangi bir şey söyleyemeyiz gripten farklı olarak. Çünkü bireyden bireye değişiyor. Kimisi Omicron'u hafif grip olarak geçiriyor, kimisi hastanelere gidiyor, kimisi ise maalesef hayatını kaybediyor. Semptomlara göre bir farklılık söylemek doğru olmaz. SARS-CoV-2'nin mevsimsel griple hiçbir alakası yok. Aşılama o yüzden çok önemli. Ancak herkes aşılandığında normale dönebiliriz o yüzden herkesin aşılanması önemli.

BELİRTİLERE DİKKAT!

Omicron varyantı soğuk algınlığıyla benzer özellikler taşıyor. Soğuk algınlığına benzer belirtiler gösteren omicron varyantındaki en çok görülen belirtileri Unutmaz şöyle sıralıyor: Boğazda ağrı, boğazda kaşıntı hissi, nezle, hapşırma, sırtın üst kısmına doğru ağrı, halsizlik gibi genel olarak soğuk algınlığı üst solunum enfeksiyonlarında görülen belirtiler öksürük de olabiliyor.

AŞILAMA ORANINA DİKKAT ÇEKTİ

Aşılama oranına dikkat çeken Taaren, "Aşılama oranı artarsa virüsün mutasyon alanı azalacak. Bu evrimsel biyoloji gerçeği. Aşılar sayesinde bireylerde virüsün viral yükü azalıyor. Virüslerin çoğalmasını baskı altında azalttığı için, aşılar mutaston alanını daraltır." dedi.

"BU VARYANTTAN KURTULUŞ YOK"

Omicron aşıyla birlikte mevsimsel gribe dönüşecek mi? sorusuna Unutmaz, "Bunu görmek zor. Koronavirüsün bizimle birlikte yaşayacağını söyleyebiliriz. Bu varyanttan kurtuluş yok. Bir şekilde mevsimsel grip gibi de her yıl bir kısım insan enfekte olabilir. Bunu bekleyip görmek lazım." açıklamasında bulundu.

İmmünoloji Uzmanı Prof. Dr. Derya Unutmaz

ÜÇÜNCÜ DOZDAN SONRA KORUMA ORANI ÇOK YÜKSEK

En merak edilen konulardan biri hayatımızda olan aşıların korunma oranları. Üçüncü dozdan sonra korunma oranının çok yüksek olduğunu dile getiren Unutmaz, " Şu an onaylanan aşıların üçüncü dozdan sonra koruma oranı çok yüksek. Ağır hastalığa karşı koruma oranı yüzde 90-95. Bu çok iyi bir oran. Virüse enfekte olma oranı biraz daha düşük üçüncü dozdan sonra bile yüzde 70'ler civarında. İki doz bile ağır hastalığa karşı yüzde 70-80'den fazla koruyucu. Omicrona karşı bir aşı geliştiriliyor şu anda. Virüs o kadar hızlı yayılıyor ki ona yetişecek şekilde yapılabilecek mi bunu bilemiyorum. Bu süreçte zaten omicron çoğu kişiyi enfekte etmiş olacak. Var olan aşılarla korunmamızı arttırmamız gerekiyor." diyerek bir kez daha aşı çağrısında bulundu.

HER YIL KORONAVİRÜS AŞISI OLACAK MIYIZ?

Koronavirüs aşısı grip aşısı gibi hayatımızda hep olacak mı? sorusuna Unutmaz şu cevabı veriyor: Tam olarak bilemiyoruz. Yepyeni varyantların ortaya çıkmasına bağlı. Omicrondan daha farklı bir varyant çıkabilir mi? Çıkabilir. Eğer böyle bir durum olursa grip aşısı gibi her yıl veya belirli aralıklara yeni tip aşılar yaptırmak gerekebilir. Bunu da tahmin etmek şu anda zor gözüküyor.

Taaren ise "Koronavirüs aşısının her zaman hayatımızda olacağını sanmıyorum. Grip virüsü her sene değişiyor. Ama bu koronavirüsüteki değişimlere benzemiyor. Farklı bir biyolojosi olduğu için her sene yenilenmesi mantıklı. Zamanla göreceğiz." açıklamasında bulundu.

'TOPLUMUN ÖNEMLİ KISMI KORONAVİRÜSLE KARŞILACAK"

Taaren, "Salgının başından beri 'bıraklım herkes koronavirüsü kapsın bu şekilde toplumsal bağışıklık olsun' diyenler oldu. Tüm bu hipotezlerin doğru olmadığını defalarca tekrar tekrar gördük. Burada önemli olan 'aşı ile toplumsal bağışıklığı artırmak.' Elimizde aşı olmasaydı milyonlarca insanın ölümüne göz yumup eninde sonunda toplumsal bağışıklık oluşur diye beklerdik. Milyonlarca insanın ölümünü göze alıp toplumsal bağışık oluşturmak mı mantıklı, yoksa elimizde aşı varken ölümleri en aza indirerek oluşturmak mı? Okurlar da bunun cevabını kendine göre cevaplarlar." ifadelerini kullandı.

Toplumun önemli bir kısmının koronavirüs karşılacağını belirten Unutmaz, "Avrupa ya da ABD'de nüfusun yüzde 50'den fazlasının omicron ile enfekte olacak bir şekilde. Bunların bir kısmı semptomsuz geçirecek. Aşısız olanların bir kısmı ağır geçirecek, bu şekilde bir toplumsal bağışıklık elde edeceğiz." şeklinde konuştu.