Omega 3, şehir efsanesi

Mert İnan / İSTANBUL - Kovid-19 salgınıyla adeta moda haline gelen takviye gıda ürünleri, Omega 3 ve vitamin haplarındaki bilinçsiz tüketime karşı bilim insanlarından önemli uyarılar geldi. Söz konusu ürünlerin fiyatları eczane ve internet satış sitelerinde 100 liradan başlayıp 300 liraya kadar çıkarken, Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği Beslenme ve Egzersiz Çalışma Grubu Başkanı Prof. Dr. Yüksel Altuntaş, Milliyet’e yaptığı açıklamada, "Omega 3 takviye salgını dur durak bilmiyor. ‘Şifalı, mucize’ olarak lanse edilen Omega 3 haplarının ‘Kovid-19’u önlediği’ veya ‘virüse karşı koruma sağladığı' doğru değil. Vitaminler, Omega 3 hapları ve gıda takviyeleri Kovid-19’u önlemez, hastalıktan korumaz. Bilimsel kanıta dayanmayan söylemleri ortaya atanlar fonksiyonel sağlık uzmanı etiketiyle ortalıkta dolananlar” dedi.

Ümit tacirliği

Fonksiyonel tıp uzmanı etiketini kullanan birçok kişinin hastalardan fonksiyonel tıp paneli testleri adı altında tetkikler istediğini de belirten Prof. Dr. Altuntaş, “Hastalar bu testleri devlet hastanesindeki doktora yaptırmak istiyor. Bunun olamayacağını anlatıp, vatandaşlarımızı ikna etmeye çalışıyoruz. Birtakım kişiler, yanlış iddialar üzerinden adeta ümit tacirliği yapıyor. Bilimsel araştırmalarda Omega 3, gıda takviyeleri ve vitamin haplarının Kovid-19’a karşı koruyucu olduğuna yönelik bulguya rastlamadık. Kanıta dayalı olmayan, ürünler üzerinden insanların duyguları sömürülüyor. Ortalıkta şehir efsaneleri dolaşıyor. Hastalanmadan önce vitamin almanın Kovid-19 veya viral hastalıklardan koruması yönelik kanıta dayalı bir veri yok. Kovid-19’dan korunmanın tek yoku aşı maske, mesafe ve hijyen” diye konuştu.

“İnsanların parasına yazık oluyor” diyen Prof. Dr. Altuntaş, uyarılarının devamında ise şunları söyledi: “Troid hastalarına selenyum tavsiye eden sözde uzmanlar olduğunu duyuyoruz. Aşı karşıtları geleneksel tıp safsatası adı altında işi ranta dökmüş durumdalar. Bir göğüs hastalıkları uzmanı ‘kolesterol hapı kullanmayın’ diyebiliyor. Hepimiz hasta olunca ıhlamur, ada çayı içip, vitamin alıyoruz. Ancak buradaki kritik ayrım bu tür takviyelerin Kovid-19’dan koruyacağının söylenmesi."

‘Halkı yanlış bilgilendirmeyin’

İstanbul Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları Anabilim Dalı Başkanı Prof.Dr.Haluk Eraksoy, Omega 3 veya vitamin haplarının Kovid-19’dan koruyacağına dair bilimsel kanıt olmadığının altını çizerken, “Ortaya atılan bir takım saftalar üzerinden halkı yanlış bilgilendiren ve kendisini fonksiyonel tıp uzmanı diye tanıtan kişiler türedi. Kovid-19’dan korunmanın tek yolu aşı, maske, mesafe ve hijyendir. Tedaviye ihtiyaç duyulması halinde Molnupiravir’in iyileştirici özelliği bilimsel olarak kanıtlandı. Kaldı ki bu ilaç hastalığın tespitin sonraki 5 gün içinde kullanılması durumunda etki gösteriyor. Omega 3, gıda takviyesi nane limon, ıhlamur, ada çayı gibi ürünlerin Kovid-19 veya hastalıklardan koruduğunu söylemek bilimsel değil. Bu ürünlerin hastalara iyi geldiğine yönelik bir veri de yok” ifadelerini kullandı.

‘Uyarıları dikkate alın’

Destek ürünlerin Kovid-19 hastalığının takibinde işe yarayacağı şeklindeki iddiaların yanılsama olduğunu belirten İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Mustafa Çetin ise uyarılarını şöyle sıraladı:

“Salgının ilk günlerinde Chicago ve Boston da yapılan çalışmalar ve daha sonra İtalya ve başka ülkelerde yapılan kimi çalışmalarda vitamini düzeyi düşük olanların (30 ng/dl altındakiler) Kovid-19’a yakalanma ve hastalığın kötü seyri açısından daha şanssız oldukları gösterildi. Ancak bu çalışma dışında yapılan hiçbir çalışma ve hiçbir vitamin desteğinin tedavide olumlu bir etki gösterdiğine dair veri bulunmuyor. Nitekim Avrupa’nın hiçbir bilinen sağlık otoritesi bu tür destek ürünlerine izin vermedi. Ülkemizde iyice ticarileşen ve Tarım Bakanlığının kontrolünde olan destek ürünleri gittikçe yaygınlaşıyor. Bu durum sadece Türkiye değil, tüm dünyada benzer şekilde ilerliyor. ABD’deki araştırmalar, nüfusun yarısının bir takım vitamin destekleri aldığını gösteriyor. Oysa kontrolsüz D vitamini gerçekten de böbrek ve kemik sağlığını tehdit ediyor. Omega 3’ün ise kalp sağlığında rutin olarak kullanılmaması gerektiği bildirilmiş durumda. En son Amerikan Kardiyoloji Derneği’nin yayınladığı rehberde risk grubu olmayanlara koruma amaçlı Omega 3 yerine, haftada iki kere balık yenmesi önerildi.”