Büyükşehirlerde harita değişti! İşte 31 Mart yerel seçim sonuçlarının şifreleri...

ASLIHAN ALTAY KARATAŞ Ankara - Türkiye, 5 yıl görev yapacak yerel yöneticilerini seçmek üzere dün sandığa gitti. 31 Mart yerel seçimlerinde kazanan yine demokrasi oldu. CHP’nin pek çok yerde sürpriz yaparak Cumhur İttifakı’nı geride bıraktığı seçimde, en büyük oy kaybını yaşayan partilerden biri İYİ Parti oldu ve sadece Nevşehir belediyesini kazandı. Seçimde aldığı sonuçla Yeniden Refah Parti’si (YRP) de 2028 seçimleri için “ben de varım” mesajı verdi.

Yüksek Seçim Kurulu (YSK) verilerine göre, yerel seçimler için ülke genelinde 207 binden fazla sandık kuruldu; 81 il, 973 ilçe ve 390 belde belediye başkanı ile 50 bin 336 muhtarın yanı sıra il genel meclisi üyeleri ve belediye meclis üyeleri belirlendi. 2019 yerel seçimlerine katılım oranı yüzde 84,66 iken, 2024 seçimlerinde katılım oranı yüzde 75,2 olarak gerçekleşti. 2019 yerel seçimlerine Millet İttifakı çatısı altında giren CHP ve İYİ Parti, bu defa kendi adaylarıyla yarıştı.

Resmi olmayan sonuşlara göre AK Parti’nin büyükşehir belediye sayısı 12 oldu. AK Parti; Kocaeli, Sakarya, Samsun, Ordu, Trabzon, Konya, Kayseri, Erzurum, Malatya, Kahramanmaraş, Hatay ve Gaziantep’ten birinci parti olarak zaferle ayrıldı.

CHP; İstanbul, Ankara, İzmir, Eskişehir, Muğla, Adana, Mersin, Aydın, Çanakkale ve Tekirdağ’a, Bursa, Balıkesir, Manisa ve Denizli’yi de ekledi. Hatay’da ise AK Parti ile CHP arasındaki kıran kırana yarış yaşandı. DEM Parti Van, Mardin ve Diyarbakır’ı alırken, YRP Şanlıurfa’da sürprize imza atarak ipi göğüsledi.

Seçim sonuçlarının ardından Türkiye geneli İl Genel Meclisi üyeliği tablosu böyle oluştu.

Adıyaman, Afyon, Balıkesir, Bursa, Denizli, Giresun, Kırıkkale, Kilis, Uşak, Zonguldak AK Parti’den CHP’ye geçti. Ayrıca Ağrı, Muş AK Parti’den DEM’e, Amasya, Bartın, Kastamonu, Kütahya, Manisa MHP’den CHP’ye, Bayburt, Karabük MHP’den AK Parti’ye, Gümüşhane, Tokat AK Parti’den MHP’ye, Hatay CHP’den AK Parti’ye, Kars DEM Parti’den MHP’ye, Kırklareli bağımsız adaydan MHP’ye, Nevşehir AK Parti’den İYİ Parti’ye, Şanlıurfa, Yozgat AK Parti’den Yeniden Refah’a, Tunceli TKP’den DEM’e geçti.

2019 ile 2024 seçim sonuçları karşılaştırıldığında belediye başkanlığı ve il genel meclisi seçimlerinde Cumhur İttifakı’nın oy kaybı yaşadığı görüldü. 2019’da belediye başkanlığı seçimlerinde AK Parti yüzde 44,33, MHP yüzde 7,31, il genel seçimlerinde ise AK Parti yüzde 42,71, MHP yüzde 8,11 oy almıştı. Ancak saat 02.30 itibariyle sandıkların yüzde 96,27’si açılırken, bu sonuçlara göre, Belediye Başkanlığı seçimlerinde ilk sıraya yüzde 37,53’lük oy oranıyla CHP yerleşti; AK Parti yüzde 35,64, Yeniden Refah Partisi yüzde 6,11, DEM Parti yüzde 5,6, MHP yüzde 4,92 oy aldı. İl Genel Meclisi seçimlerinde de ilk sırada yüzde 34,15’lik oy oranıyla CHP bulunurken, AK Parti yüzde 32,73, Yeniden Refah yüzde 6,96, MHP yüzde 6,51, DEM Parti yüzde 5,73 oy aldı. 2019 seçiminde üçüncü parti konumunda olan İYİ Parti, belediye başkanlığı seçimlerinde oyunu yüzde 7,45’ten yüzde 3,77’ye, il genel meclisi seçimlerinde ise yüzde 7,29’dan yüzde 4,57’ye düşürdü. 2019 seçimlerinde AK Parti 30 büyükşehirden 15’ini, CHP 11’ini, HDP 3’ünü ve MHP 1’ini kazanmıştı. Dünkü seçimde CHP 14, AK Parti 12, DEM Parti 3, Yeniden Refah 1 büyükşehiri (Şanlıurfa) aldı.

2019’da AK Parti toplamda 39 il, CHP 21 il, MHP 11 il ve HDP 8 il belediye başkanlığını almıştı. Dünkü seçim sonucu ise CHP 35 il, AK Parti 24 il, DEM Parti 10 il, MHP 8 il, YRP 2 il (Yozgat ve Şanlıurfa), İYİ Parti 1 il (Nevşehir), BBP 1 il(Sivas) belediye başkanlığını kazandı.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, yerel seçim sonuçlarına ilişkin AK Parti Genel Merkezi’nde açıklamalarda bulundu. 31 Mart yerel seçim sonuçlarını değerlendiren Erdoğan, 'Milletin sandıkta verdiği mesajları en isabetli, en objektif şekilde akıl ve vicdan terazimizde tartarak gerekli adımları mutlaka atacağız' dedi.

Cumhur İttifakı İBB adayı Murat Kurum yerel seçim sonuçlarının ardından açıklamada bulundu. Kurum, "Yine sokakta, milletimizin yanında olacağız. Milletimiz bizi nerede görmek istiyorsa orada olacağız ve hemşerilerimiz için Cumhurbaşkanımızın liderliğinde gece gündüz çalışmaya devam edeceğiz." dedi.

CHP Genel Başkanı Özgür Özel, "Seçim sonuçları göstermiştir ki bugün seçmen yeni bir siyasetin kurulmasına karar verdi. Bugün seçmen 22 yıllık Türkiye fotoğrafını değiştirmeye, ülkemizde yeni bir siyasi iklime kapı aralamaya karar verdi" dedi.

Mahalli İdareler Genel Seçimleri'nde gayri resmi sonuçlara göre yeniden İBB Başkanı seçilen Ekrem İmamoğlu, Saraçhane'de konuştu. İmamoğlu, “İstanbul'da milletin parasının millete verildiği dönem başladı. Partizanlık bitti, yok. Liyakat var, adalet var. Dayanışmacı halkçı belediyecilik var. Dedi ki seçmen; bu anlayış kazanmaya devam edecek" dedi.

AK Parti ve MHP’den oluşan Cumhur İttifakı ise 30’u büyükşehir olmak üzere 59 il ve 117 ilçede ittifak yaptı. MHP 30 büyükşehirden sadece Mersin ve Manisa’da aday çıkarırken, kalan 28 büyükşehirde AK Parti adayını destekledi. 2023 genel seçimlerinden sonra ittifakların dağıldığı muhalefet cephesinde ise CHP, DEM Parti ve TİP ile belirli yerlerde “kent uzlaşısı” sağlayarak yerel seçimlere girdi.CHP ve DEM Parti, aralarında İstanbul, Adana ve Mersin’in de olduğu bazı seçim bölgesinde iş birliği yaptı.

Ankara Büyükşehir Belediyesi Başkanı Mansur Yavaş, “Bir demokrasi yarışı verilmiş, Ankaralının helal oylarıyla tüm Türkiye’de ‘Mansur Yavaş Belediyeciliği’ tescillenmiştir" dedi.