Lenin’den Milli Mücadele’ye altın desteği
02.06.2020 - 09:04 | Son Güncellenme:
Mert İnan / İSTANBUL
Rusya Federasyonu ile Türkiye Cumhuriyeti arasında diplomatik münasebetlerin tesisinin yüzüncü yıldönümü dolayısıyla Rusya’nın İstanbul Başkonsolosluğu, bilinmeyen arşiv belgelerini yayınladı. Milli Mücadele sırasında Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti Hükümeti ile Büyük Millet Meclisi Hükümeti’nin ilişkilerine ışık tutan fotoğraf ve belgelerde çarpıcı bilgiler yer alıyor.
Lenin önderliğindeki Sovyet hükümetinin, 24 Ağustos 1920 tarihinde Mustafa Kemal Paşa önderliğindeki Büyük Millet Meclisi Hükümeti’ne 10 milyon altın ruble (1.250.000 Osmanlı altını) yardım yaptığına ilişkin belge ile 7 Kasım 1920 tarihinde Ankara’da tek yabancı diplomatik temsilcilik olarak açılan Rus Büyükelçiliği’ne ait fotoğraflar dikkat çeken dokümanlar arasında bulunuyor. İlk kez yayınlanan belgelerde Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti Hükümeti, henüz Moskova Dostluk Anlaşması imzalanmadan Ankara hükümetine yardım göndermeye başladığı, 8 Eylül 1920’de Erzurum’daki Türk tarafına külçe halinde ilk Sovyet altınları teslim edildiği, Mustafa Kemal Paşa önderliğindeki Türk tarafına toplamda 200.6 kilogram altın yollandığı bilgisi aktarılıyor. 23 Eylül 1920’de ise Tuapse’den Trabzon’a gemiyle ilk silahların geldiği, 1920 sonbaharı boyunca 6 bin tüfek, 5 milyon mermi, 17 bin 600 top mermisi getirildiği, 1921’de ise Rusya Sovyeti’nin Türkiye’ye 33 binden fazla tüfek, 327 makineli tüfek, 54 top, 58 milyon mermi, 130 bin mermisi teslim ettiğine dair bilgiler de dikkat çeken kısımları oluşturuyor.
Teşekkür telgrafı
Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti Hükümeti’nin Milli Mücadele sırasında Ankara Hükümeti’ne yaptığı yardımlar şöyle anlatılıyor:
“Aynı yıl içerisinde Türk Askerî Deniz Kuvvetleri’ne her biri 14 tonilatoluk Jivoy ve Jutkiy adlı iki askeri bot verildi. Ayrıca 1920’de İngiliz-Fransız filolarının takibinden Novorossiysk’e sığınan Hayrettin Reis ve Preveze gambotları ile Şahin gemisi Türk tarafına teslim edildi. Novorossiysk Limanı’nda bulunan gemilerindeki 150 kişilik mürettebatın iaşesi Sovyet Karadeniz Filosu tarafından karşılandı. Yine gemilere askerî teknolojiler verildi. Mustafa Kemal Paşa, Sovyet iktidarının Türk gemileri ve mürettebatına verdiği destek dolayısıyla teşekkür telgrafı gönderdi. Nisan, Kasım 1921’de Ankara’ya 6.5 milyon altın Ruble, Mayıs 1922’de 3.5 milyon altın Ruble, yani baştan varılan anlaşmaya göre toplam 10 milyon altın Ruble gönderildi.
ANKARA’DAKİ İLK BÜYÜKELÇİ
28 Ocak 1922’de Ankara’ya Büyükelçi atanan ve 1928’de Taksim meydanına dikilen anıtta da yeralan dönemin Sovyet Büyükelçisi Semyon İvanoviç Aralov’un Türk Hükümetine desteği de Başkonsolosluk belgeleri üzerinden tüm ayrıntıları ile yer alıyor. Aralov’un ve beraberindeki Sovyet heyetinin Mustafa Kemal ve İnönü’yle çekilen fotoğrafı da açıklanan belgeler arasında yer alıyor.
