Kaybolmadı su altında felakete yol açtı!

Gökhan Karakaş / İstanbul - Marmara Denizi’nin yüzeyinde sarı-kahverengi renklerde görülen ve yapışkan küme şeklinde ilerleyen müsilaj tüm körfez, koy ve kıyılarda aralıklarla etkisini sürdürüyor.

Müsilaj yoğunluğunu 6 aydır takip ettiklerini söyleyen Bandırma Onyedi Eylül Denizcilik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mustafa Sarı, suyun altına çöken yoğun tabakadan elde edilen ilk sonuçları Milliyet ile paylaştı. Prens Adaları civarında Ateş Evirgen ve Serco Ekşiyan’ın yaptığı dalışlarda müsilajın su altında kabusa döndüğünü söyleyen Prof. Dr. Sarı, “Herkes ‘kurtulduk’ diye düşünürken suyun altına indi. Havalar durağan giderse denizaltında 0-30 metrede müsilaj sürecek. Yüzeye çıktığında balık ölümüne neden olur” dedi.

1 litre bile

Çöken müsilajın kıyısal alanda oksijeni tüketerek canlılara zarar verdiğine dikkat çeken Sarı, “Denizin altı daha az ışık aldığı için parçalanma daha uzun sürer ve oksijen tüketimi artar. Müsilaj, yaşayan bir sistem olan deniz tabanına battaniye gibi çöktü. Büyükada civarındaki dalışlarda mercan dallarının müsilajla örtüldüğünü gördük. Midye yatakları tamamen kaplandı. En çok yassı balıklar pisi, kalkan, vatoz, kalkan etkilenecek. Yengeç, trakonya, iskorpit gibi canlıların yaşam alanı tehlikede. Arıtmadan 1 litre kimyasalı bile Marmara’ya bırakmamalıyız” dedi.

‘Nefessiz bırakıyor’

Müsilajın, Çanakkale’de ilk kez 31 Aralık 2020’de görüldüğünü belirten Onsekiz Mart Üniversitesi Deniz Teknolojileri Meslek Yüksekokulu Su altı Teknolojileri öğretim üyesi Doç. Dr. Barış Özalp, “2008 yılındaki müsilajdan sonra Türk boğazlar sisteminde görülen en büyük ve ağır olayı yaşıyoruz. Suyun altına çökmekle kalmadı balık mağaralarına bile girdi. Gerçek bir kaos yaşıyoruz. Çanakkale Boğazı’nda mercan türleri, sünger habitatları ve bentik omurgasızların ağır etkileneceği düşünüyoruz. Dipte yaşam süren yumuşak mercanları saran müsilaj beslenmelerini ve nefes almalarını engelliyor” dedi.

Kocaeli Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Halim Ergül ise İzmit Körfezi’ndeki müsilaj yoğunluğunu şöyle değerlendirdi:

“20 metre derinliğe kadar görüyoruz. Aşırı artışın nedeni azot ve fosfor bileşiklerinin rüzgar ve akıntı etkisiyle fitoplanktonla buluşması. Marmara Denizi çevresinde 25 Milyon insan yaşıyor ve endüstriyel atıklar denize bırakılıyor. Durum çok ciddi, acil tedbir almak gerekli. Makrofauna mutlaka çok etkilenecek. Balık ölümleri olabilir ama asıl etkisi balığın yemi olan küçük boyutlu ve ekonomik değeri olmayan amfipodların ölmesi.”

Milliyet Görüntüledi

Kirlilikten en çok etkilenen İzmit Körfezi’nin Darıca bölgesinde Milliyet ekibi dalış yaptı. Nefes Dalış Merkezi’nin rehberliğinde girdiğimiz mavilikler ilk metrelerden itibaren müsilajın olumsuz etkisini gösterdi. Su yüzeyinde hiç görülmeyen müsilaj ilk metrelerden itibaren su altındaki görüşü 1 metreye kadar düşürdü. Önümüzden kümeler halinde geçen yoğunluk, suyun üzerindeki kirliliğin derinlere indiğinin göstergesiydi. 5 dalgıç birbirimizi kaybetmemek için yakın mesafede dolaşmak zorunda kaldık. Özellikle su altı bitkilerinin üzerini kaplayan müsilajın dip akıntısının etkisiyle geniş bir battaniye gibi uzandığını ürkerek izledik.