Jeoloji Mühendisleri Odası: Konya'nın tarihsel dönemindeki en büyük deprem

Konya'da dün akşam meydana gelen 5.1 büyüklüğündeki deprem panik yarattı. Yıldız Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi Dekanı Deprem ve Tsunami Uzmanı Prof.Dr. Şükrü Ersoy depremi değerlendirdi.

"KONYA KONUSUNDA YANLIŞ BİR ALGI VAR"

Ersoy, "Konya konusunda yanlış bir algı var. Konya çevresinde herhangi bir deprem tehlikesi yoktur gibi bir algı yanlış. Burada deprem oluşturabilecek faylar var. Mesela en basitinden Konya fayı var, Tuz Gölü fayı var. Sık deprem olmaması bu algıyı yaratıyor bu doğru değil. 5.1'de bu algının yanlış olduğunun göstergelerinden bir tanesi. 5.1'in olduğu yerde herhangi fay daha önce bulunamamış. Bazen fay yüzeylenmez yerin altındadır, yüzeyden görmek mümkün değildir yine deprem oluşturabilir. Biz bu faylara 'Kör Faylar' diyoruz" dedi.

"KONYA'DAKİ DEPREM VOLKANİK KÖKENLİ OLABİLİR" 

Prof.Dr. Şükrü Ersoy, "Konya'da şu olasılık da var; Niğde ve Konya çevresindeki depremlerin bir kısmı tektonik değil, yani klasik depremler gibi değil. Volkanik kökenli olabilir. Yani yer kabuğunun içindeki magmatik faaliyetler çok büyük depremler oluşturmaz ama 5 büyüklüğüne, 5.5 büyüklüğüne kadar depremler oluşturabilir. Mesela İspanya'nın La Palma Adası'ndaki volkanın patlaması sırasında depremler de oluyor. Türkiye'de de şimdilik suskun aktif volkanlar da elbette var. İç Anadolu söz konusuysa bir Hasan Dağı'nı bir Erciyes'i söylemeden geçemeyiz. Güney Ege'de önemli volkanlar var. Bunlar şimdilik aktif değil. Güney Batı Anadolu'da volkanlar depremlerle birlikte tetiklenebilir" diye konuştu. 

"TÜRKİYE'DE HER BÖLGE DEPREM BÖLGESİDİR" 

Prof. Dr. Ersoy, "Magmatik faaliyeti belirgin görmeyebilirsiniz ama yer kabuğunun içerisinde olmadığı anlamına gelmez. Konya ve Niğde çevresindeki depremler hem volkanik hem de tektonik kökenli olabilir. Biraz araştırılması gerekiyor çünkü 5.1 depremin olduğu bölgede karakteristik bir fay çizilmemiş harita üzerinde. Konya çevresindeki depremler, özellikle zemin kötüyse çok etkiler. Bunu İzmir'de gördük. İzmir'de modern binalar yıkıldı, üstelik bu deprem İzmir'de de olmadı, deprem 70 kilometre ötedeki Sisam Adası'nda gerçekleşti. Biz bu durumu göz ardı ediyoruz. Türkiye'de her bölge deprem bölgesidir. Uzaktaki bir deprem de gelip yerleşim yerindeki binaları yıkabilir" dedi. 

'KONYA'NIN  TARİHSEL DÖNEMDEKİ EN BÜYÜK DEPREM'

Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı Deprem Dairesi Başkanlığı'nın merkez üssünü Meram ilçesi Kızılören Mahallesi olarak saptadığı deprem, dün saat 20.43’te 5.1 büyüklüğünde meydana geldi. Depremin ardından en büyüğü 3.9 olan 40 artçı sarsıntı oldu. Deprem nedeniyle 66 yapıda hasar oluştu. 

Jeoloji Mühendisleri Konya Şube Başkanı Prof. Dr. Fetullah Arık, deprem bölgesinde araştırma çalışması başlattıklarını belirtti. Depremin meydana geldiği fayın 10 ile 15 kilometre uzunluğunda olduğunu değerlendirdiklerini ifade eden Arık, depremin kentin tarihsel dönemindeki en büyük deprem olduğunu kaydetti. Arık, şunları söyledi:

''Depremin meydana geldi fay, Sultandağı- Akşehir fay zonunun güney kesiminde, Konya fay zonunun batısında, ara bölgede normal bir fay gibi görünüyor. Oluşan deprem de Konya'nın tarihsel döneminde en büyük deprem olarak görülüyor. Konya bölgesinde ve yakın çevresinde en büyük deprem diyebiliriz. Buradaki 5.1 büyüklüğündeki depremin fay hattının, 10-15 kilometrelik bir boyuta sahip olduğunu söyleyebiliriz. Depremin büyüklüğü ve süresi o fayın boyutunun de ne kadar olduğunu belirliyor.''

'ARTÇI SARSINTILAR BİRKAÇ GÜN SÜREBİLİR'

Artçı sarsıntıların birkaç gün devam edebileceğini belirten Arık, ''Bu bölgede çok büyük kayıplar yok. Ama aktif fay. Diri faylarda her zaman deprem olma riski vardır. O bölgede genç bir fay olduğu için her zaman deprem olabilir. Bölgede genelde terk edilmiş binalar var. O yüzden can kaybı veya hasar fazla değil. Ama şehir merkezinde bazı mahallelerdeki binalarda hasar oluştuğu belirtiliyor. Onun için de hasar tespit çalışması devam ediyor. Sığ bir deprem. Sığ bir deprem her zaman yıkıcı olur. Sığ depremde yüzeyde hareketi daha ciddi hissedilir ve yapılar da ona tepki verir. Bu tepkiden kaynaklı yıkıntı daha fazla olur. Eğim bakımından normal fay olduğunu değerlendiriyoruz. Devam eden artçılar da bunu gösteriyor. Bir nevi bir taraf çöküyor, bir taraf yükseliyor. Konya tarafına doğru çöktüğünü değerlendirebiliriz. Bu bir süreç, dengeyi sağlayana kadar enerji boşalma meydana geldiği için bir süre devam etmesi beklenir. Birkaç gün içinde sonlanacağı beklenir. Ama çok matematiksel olarak ifade edilecek bir yapıya sahip değil. Bazen bundan sonra deprem meydana gelmez diye bakıyorsunuz; ama bir bakıyorsunuz onun hareketiyle yakınında yeni bir boşalım meydana getirir ve daha büyük deprem de üretebilir. Artçı sarsıntıların devam edeceğini tahmin ediyoruz.''

'BU FAY UZUN YILLAR DEPREM ÜRETMİYOR'

Depremin meydana geldiği fayın uzun yıllardır deprem üretmeyen bir yapıya sahip olduğunu ifade eden Arık, ''Bu fay yer bilimcilerin çok fazla çalıştığı fay değil. Biliniyor ama uzun yıllar deprem üretmeyince az çalışılıyor'' dedi. 

Arık, Adana'da sabaha karşı 3.3 büyüklüğünde meydana gelen depremin de birbiriyle bağlantılı olmadığını düşündüklerini, 3 veya 4 büyüklüğündeki depremlerin Türkiye'de olağan depremler olduğunu kaydetti.

'KONYA'DA 6.5 BÜYÜKLÜĞÜNDE DEPREM OLABİLİR'

Konya'da 6 ve 6.5 büyüklüğünde bir depremin oluşabileceğini ifade eden Arık, ''Şu an depremin meydana geldiği fay zonunun biraz doğusunda bulunan Konya fay zonu diri bir fay hattı. Bu fay zonu 50 kilometre uzunluğunda parçalı kırıklı bir faydır. Birlikte kırılması durumda 6 veya 6.5 büyüklüğünde deprem beklenir'' diye konuştu.

HASAR TESPİT ÇALIŞMALARI SÜRÜYOR

Konya'nın Meram ilçesinde meydana gelen 5,1 büyüklüğündeki depremin merkezi Kızılören Mahallesi'nde, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü ekipleri hasar tespit çalışması yapıyor.

Ev ev dolaşan ekipler, hasar kayıtları tutuyor.

Kızılören Mahallesi Muhtarı Mehmet Ali Atar, gazetecilere, mahallelinin geceyi zor geçirdiğini belirtti. 

Atar, "Devletimiz bütün imkanlarıyla yanımızdaydı, gereken yardımları sağladılar. Vatandaşların depremin şokunu atlatamadı. Vatandaşın çoğu arabalarında yattı. Hasar tespit çalışmaları yapılıyor. Komisyon üyeleri bütün evleri geziyor. Gerekli raporlar tutuluyor. Akşam Vali, Büyükşehir Belediye Başkanımız, Kaymakamımız hepsi buradaydı. Bütün yardım kuruluşları burada vatandaşa destek verdi. Evi hasar gören vatandaşlarımızı da komşularımız misafir etti. Evi hasar gören 100 kişi başvurdu, çatlak olmayan ev yok." diye konuştu. 

Mahalle sakinlerinden Mehmet Ali Kondu, depremi çok şiddetli hissettiklerini anlattı. 

Gürültü ile sarsıntı olduğunu ifade eden Kondu, "Evi dolaştık, bazı yerlerde çatlaklar oluşmuş. Millet panik içinde, yatamadı. Evde çok hasar olmadığı için girdik. Hasar tespit için geldiler, gezdiler. Taş yapı olunca sarsıntıdan taşlar oynayınca yarılma olmuş." dedi.

 Fatma Demirci, akşam komşularıyla oturduklarını dile getirerek, bir anda sarsıntı olduğunu ve evdeki 3 kişinin de yere kapaklandığını söyledi. 

Demirci, evden çıkarken mutfak dolabının yan yattığını anlatarak, şöyle devam etti: 

"Dolabı tuttum kaldırmaya çalıştım. 'Altına bir takoz sokun.' diye komşulara seslendim. Dolap mı sallanıyor, ben mi sallanıyorum anlamadım. Deprem devam ediyormuş. Komşular 'Dolabı bırak.' diye bağırdı. Ölsem farkında değilim, dolapla uğraşıyorum. Geceyi kardeşimin evinde geçirdim. Gece gelen ekip, dışardan yarıkları görünce evi mühürledi. Evde kuşum var, bahçede köpeklerim var. Kapıyı açıp giremedim. Dışarda kedilerim aç dolanıyor. Kuşum, köpeklerim kedilerim var, başka da bir şeyim yok, bir canım var. Şükür yıkılmadı, altında kalmadık. Allah hayırlı ölümler versin." 

Kalp hastası olduğunu dile getiren Demirci, gece sağlık ekiplerinin de kendilerine yardımcı olduğunu söyledi. 

Komşuların deprem anında yere kapandığını ifade eden Ayşe Okçu, "Duvar sanki yere kadar indi. Hemen 'Ayetel Kürsi'yi okuyun.' dedim. Bütün duvarlar çatlak. Ekipler eve baktı. Elim girer, duvarlar yarıldı." dedi.