04.03.2023 - 09:10 | Son Güncellenme:
İYİ Parti lideri Akşener dün partisinin Genel İdare Kurulu toplantısının ardından açıklamalarda bulundu. Akşener açıklamasında, "Üzülerek söylüyorum ki dün itibarıyla 6'lı masa artık millet iradesini kararlarına yansıtma kabiliyetini kaybetmiştir. Ne kumar masasında ne de noter masasında olmayacağız." dedi. Kılıçdaroğlu da bu açıklamaların ardından 'Merak etmeyin, bütün taşlar yerine oturacak' ifadelerini kullandı.
Öte yandan bugün 5 lider Saadet Partisi'nin ev sahipliğinde bir araya gelecek. Masadaki 5 partinin yol haritası neler? Ayrıntıları CNN Türk muhabiri Duygu Ayaz Bayram aktardı;
İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener'in açıklamalarıyla bilrikte masadaki kriz Ankara'da gündem oldu. Art arda açıklamalar yapıldı, art arda toplantılar gerçekleştirildi. Dün hep İYİ Parti sofradan kalktı mı soruları gündeme geldi. Buna da İYİ Parti'li kaynaklara sorudğumuzda verilen cevap, 'İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener'in açıklamalarına işaret edildi.
Bugün liderler pazartesi gününden önce toplanıyor. Bugünkü toplantıdan sonra pazartesi günü de toplantı olacak mı henüz net değil. Ancak bugün saat 17.00'de masadaki liderler Saadet Partisi ev sahipliğinde yine toplanacak. Ve onun öncesinde de CHP'de de önemli toplantılar var. Saat 13.00'te CHP MYK toplanıyor. Dün Akşener'in açıklamalarının ardından Kılıçdaroğlu TBMM'den CHP Genel Merkezi'ne geçmişti, kurmaylarını toplamış değerlendirmelerde yapmıştı. Akşener'in açıklamalarının ardından yol haritasına aslında bakılıyor CHP'de. Nasıl bir yol izlenecek? Kimlerle görüşülecek? Tüm bunlar çalışılıyor. Liderlerle de bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi ki bu da önemli bir görüşmeydi ve bu görüşmeler sonrasında pazartesi günü toplantı beklenmeden bugün liderler yeniden bir araya geliyor.
Bunun yanı sıra önemli bir detay da İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener yaptığı açıklamada hem CHP'nin belediye başkanları Ekrem İmamoğlu ve Mansur Yavaş'a bir çağrıda bulunmuştu. Bu çağrı sonrasına belediye başkanlarına göz çevrilmişti. Dün hem Mansur Yavaş'tan hem Ekrem İmamoğlu'ndan Kılıçdaroğlu'na Millet İttifakı'na destek mesajı gelmişti. Bugün de saat 11.00-12.00 gibi ortak açıklama bekleniyor. Saati değişebilir. Ama gün içinde bu toplantının açıklaması bekleniyor.
Akşener'in açıklamalarını CNN Türk canlı yayınına bağlanan konuklar değerlendirdi. Peki Akşener'in bu hamlesi ne anlama geliyor, açıklamaları ne ifade ediyor?
Milliyet Gazetesi yazarı Zafer Şahin: Masa fiilen dağılmış görünüyor. Bu işin buraya geleceği belliydi. 5-6 aydır Sayın Akşener'in kafasında bitirdiğine dair çok kuvvetli işaretler vardı. Depremi yaşadık, üzerinden bir hafta 10 gün kadar zaman geçti Sayın Akşener programa çıktı enteresan şekilde Hande Fırat'ın röportajını tekrar masanın gündemine getirdi. O röportaj ne zaman yapılmış? Eylül 2022'de. O bile sürecin buraya geleceğinin artçı sarsıntılarıydı. İYİ Parti bu süreçte Kemal Bey'in kazanacak aday olmadığını ifade etmişlerdi. O kadar çok çelişki var ki bu süreçte, dün akşam mutabakat metnine imza koyuyorsunuz bugün yaptığınız açıklama şu İYİ Parti kıskaca alınmak isteniyor. Burada Meral Hanım bir tercih yapmıştır. Masayı dağıtmasa partisinin dağılacağını gördüğü için böylesine bir radikal karar almıştır. İşin özeti aslında bu.
Hem istemediğiniz bir aday hem partinizin büyüyemediğini düşünüyorsunuz. Gelinen noktada bakıyor ve diyor ki, ben en iyisi bu seçimin Kemal Bey ile alınmayacağını düşünüyorum, parlamentoya daha fazla vekille girebilmek için karar alıyorum diyor.
Hürriyet Gazetesi yazarı Abdulkadir Selvi: Türk siyasetinde benzeri olmayan bir gelişme yaşandı. 6'lı masa Cumhurbaşkanı adayını belirlemek için ilk toplantısını yaptı. Bu da son toplantısı oldu. 5'li masa oldu. İYİ Parti masadan kalktı. 6'lı masa 5'li masaya dönmüş oldu. Bu da siyasette muhalefet cephesinde yeni bir denge oldu. Sorular var. Meral Akşener kendi Cumhurbaşkanı adayı olacak mı? Zannediyorum İYİ Parti'nin görüşme konusunda biri de bu. Meral Akşener'in masayı devirdiği ve Cumhurbaşkanlığı önerdiği Mansur Yavaş ve Ekrem İmamoğlu da bu teklifi reddetti, Kılıçdaroğlu'nun yanında yer aldılar.
CNN Türk'te Hakan Çelik'in sunduğu Hafta Sonu programına katılan Kamuoyu Araştırmacısı Murat Gezici ve Vatan Partisi Genel Başkanı Doğu Perinçek de siyaset gündemini değerlendirdi.
Kamuoyu Araştırmacısı Murat Gezici: Pazartesiyi beklemek gerekiyor. Masanın dağılıp dağılmadığını o zaman anlayacağız. Bir metin vardı. 6 genel başkanın attığı bir imza var. 'Şu tarihte buluşacağız' diye. Toplantıya gideceğini öngörüyorum ben.
Türk siyasi ne Batı ne Orta Doğu... Türk siyaseti çok farklı. Sevinçlerini, hüzünlerini dorukta yaşayan bir milletiz. O yüzden bu süreci baktığımız zaman iki genel başkanın çok sağduyulu yönettiğini görüyoruz. Nasıl diyecekiniz? Örneğin sosyal medya yasağı koyması. Yani parti yönetiminin sosyal medyada yazılan yazılarını sildirdiler. Her iki taraf da yaptı. Taban da olabilir. Üye bazında tepkileri olabilir. Bunlar gayet normal ama parti üst kadrosunda baktığınız zaman sağduyu görüyoruz. Bu neden öneml? 11-12 yıldır siyaset kilitlenmiş ve bu kilidi açmaya çalışan bir CHP var. MHP gibi devletçi ve milliyetçi çizgide olan bir siyasi partiyle de iş birliğine gitti. 2015 öncesine baktığınız zaman birlikte çatı aday modelinde yapmak istedi fakat olmadı. Sonrasında 2015'ten sonra İYİ Parti ortaya çıktı ve bunu İYİ Parti ile denemek istedi. Yani CHP şunu anladı; Bir paradigma. Bu paradigma mütedeyimim muhafazakar kesimle arasındaki sorunları gidermek, onlarla kaynaşmak istedi.
Sayın Kılıçdaroğlu şu ifade ediliyor; Seçimlerde başarısız oldu deniliyor ama bu masayı bir arada tutmak için ne kadar mücadele ettiğini ve seçim sonrası da bir yapının ne kadar birlikte hareket etmesi gerektiğini bize gösterdi. Bu olaylar olmalı mıdır? Olacak da... Önemli olan bu krizi nasıl yönetecekler? Ben Kılıçdaroğlu'nun çok sağduyulu yönettiğini görüyorum.
O gece saat 01.00'de çok samimi bir twit attı. Krizden sonra 4-5 saat sonra attığı twit var. Orada hem o toplantının görüntüsünü paylaştı. Oradaki sağduyuyu devam ettirdi.
Vatan Partisi Genel Başkanı Doğu Perinçek: ABD'nin seçim planı çıkmaza girdi bu 6'lı masanın dağılmasıyla. 6'lı masanın dağıldığını, yıkıldığını, deprem olduğunu ifade ediyor basınımız. Bunların hepsi doğru. Bunları toplum görüyor, halk görüyor. Bugün önümüze bakmak çok önemli.
ABD'nin yeni bir planının gündeme gelmesi kaçınılmaz. Buna dikkat çekmek daha ileriye dönük bir tavır olurdu. Onun için ABD şimdi ne yapacak? sorusunu kamuoyumuzun önüne getiriyorum. Dikkatler şu anda Akşener, Kılıçdaroğlu, İmamoğlu, Yavaş bunlar buluşacaklar. Tekrar dönecek mi masaya? Bence bunlardan çok çok daha önemlisi ABD'nin seçim planı çıkmaza girdi. Şimdi ABD Tayyip Erdoğan'ı devirme stratejisinde hangi araçları gündeme getirecek ve nasıl bir siyaset ve sitrateji kuracak? Bu soru çok önemli.
Kamuoyu Araştırmacısı Hakan Bayrakçı: Kemal beyin açıklamasını önce alalım. Çok kibar, nazik ve saygılı bir açıklamaydı. İsabetli... İçinde bulunduğu pozisyonu çok uygun siyasi nezaket taşıyan gayet beyefendi bir açıklama yapmış. Ben olayları objektif gözlerim. Birini eleştirebilirim ya da birine 'çok iyi yapıyor' derim.
Bugünkü seçim sistemini çok kısaca hatırlatmak istiyorum. Eski parlamenter seçim sisteminde bir büyük partiden ya da oyu yüzde 8, 10, 15'in üzerindeki partiden bir grup ayrıldığında, bir başka parti ayrıldığında seçime ayrı girdiğinde ya da partiler seçime ayrı girdiklerinde bir bölen olabiliyorlardı. Çünkü en fazla parlamenteri çıkartmak önemliydi. Yarıdan bir fazlayı bulmanız önemli. Ama bu seçim sisteminde tek bir şey önemli. Bir kişiyi seçiyoruz. O da yüzde 50+1 ile seçiyoruz. Yani önemli olan bu seçim sisteminde iktidara oy veren seçmende bugüne kadar siz halihazırda 3-4 puan almadan bu seçimi kazanamıyorsunuz. Muhalefet için söylüyorum.
Peki bunu almak için tek bir aday gitmeniz mi doğru? Mesela bir adayla çıktı diyelim muhalefet bu aday da yüzde 44'te kaldı. İktidar 56 ile kazanır. Diyeceksiniz ki, 'Geçen seçim çok adayla çıkıldı.' Geçen seçim çok adayla çıkıldığı için Cumhurbaşkanı 52.5 aldı. Bir adayla çıkılsaydı 57-58 alırdı. Anlatamadım bunu 3 senedir.
Şimdi bir tek şey önemli. Diyelim Kemal bey 5'li masanın adayı ya da CHP'nin adayı olarak çıktı. HDP kendi adayıyla çıktı. İYİ Parti'de bugünkü açıklamasına müteakip bir aday gösterdi ve onunla çıktı. 3 ya da 4 tane de başka aday çıktı. Adaylığını açıklayanlara bakalım. 2 tane bağımsız var. Ahmet Özal açıkladı. Muharrem İnce açıkladı. Doğu Perinçek açıkladı. Şimdi siz seçmenin karşısına iktidara oy verenden bahsediyorum. Son yerel seçimde bile yani muhalefetin zafer ilan ettiği son yerel seçimde bile İstanbul ve Ankara'nın CHP'nin kazandığı son seçimde bile Cumhur İttifakı 52.5 aldı. Türkiye'nin yüzde 52.5'u AK Parti ve MHP'ye oy verdi. O kadar ki İstanbul ve Ankara'da meclislerde AK Parti fazla.
Muhalefet oy verebilecek 3-4 puan bulursanız seçim kazanma şansınız var. 50+1 şansınız var. Son seçimde bakın HDP olduğu gibi muhalefete oy verdi. Muhalefetin oy toplamı 47. Siz iktidara oy veren seçmenden oy alacaksınız.
AK Parti'ye oy veren 52.5'un içinden bir puan bile ola ki 'Biz Kemal beye vermeyiz. Şu sebepten bu sebepten' diyerek vermediği an 52.5 alabilir. Ama siz alternatiflerle çıktınız iktidarın karşısına. Mesela CHP'nin adayı Kemal Kılıçdaroğlu, İYİ Parti'nin adayı Ekrem İmamoğlu, Muharrm İnce aday... Bu şekilde çıktığınız takdirde AK Parti'ye oy veren seçmenden 3 puan bile kaldı ki bu 7-8'lere de çıkabilir. İhtimal dahilinde Hiçbiri de vermeyebilir.
Şu senaryo da var; 'Ben Kemal beye vermem ama Doğu Perinçek beye verebilirim.' ya da 'Kemal beye vermem Ekrem İmamoğlu'na verebilirim.' diyen yarım puan 1 puan bile çıksa birinci turda 50'yi geçemez iktidar. Bu matematiği niye kimse yapmıyor anlamıyorum. Dolayısıyla alternatiflerle çıktığın zaman seçimin birinci turda bitme şansı azalıyor. İkinci tura kalıyor. İkinci tura da çıkıldığında yine AK Parti ve MHP'ye oy veren seçmenden oy alabilecek bir liderle çıkmazsanız yine işiniz zor olur.