İsim değişikliğinin reddi hak ihlalidir

HANDE ATILGAN Ankara -Anayasa Mahkemesi (AYM), biyolojik cinsiyeti erkek olan H.K. adlı trans bireyin, sosyal yaşantısını bu şekilde sürdüğü ve çevresinde isminin bir kadın ismi olan “D.” olarak değiştirilmesi istemiyle yaptığı başvurular ve buna ilişkin açtığı davaların, “cinsiyet değişikliği ameliyatı olmadığı” gerekçesiyle reddedilmesini, “özel hayata saygı hakkının ihlali” saydı.

Yüksek mahkeme kararında, derece mahkemelerinin kararlarının Medeni Kanun’un cinsiyet değişikliği ameliyatının gerçekleşmesi akabinde kişisel durum sicilinde gerekli düzeltmelerin yapılmasına ilişkin şartları düzenleyen maddesine dayandırıldığı ancak cinsiyet değişikliği ameliyatı sonrasındaki işlemleri düzenleyen maddenin, “isim değişikliği” talebinin reddine gerekçe kabul edilemeyeceği belirtildi.

Anayasal ihlal

Kararda, “Kişinin varlığının ve kimliğinin ayrılmaz parçasını oluşturan özel hayatı, ailesi ve çevresi ile ilişkilerinde önemli bir araç olan ismin değiştirilmesi talebi hakkında konuyu düzenleyen normların başvuruya konu olayda derece mahkemelerince Anayasa’ya uygun biçimde yorumlanarak uygulanmadığı anlaşılmaktadır” denildi. Kararda, kişinin ismini değiştirmesine, kamu düzenini bozmadığı sürece devletin imkan tanımasının pozitif yükümlülüğü olduğu anımsatıldı. AYM, bu çerçevede kişinin özel hayata saygı hakkının ihlalinin sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılmak üzere kararın Ankara 12. Asliye Hukuk Mahkemesi’ne gönderilmesine hükmetti. AYM üyesi Engin Yıldırım ek karara, özel hayata saygının yanı sıra başvurucunun trans kimliği dolayısıyla ayrımcılık yasağının da ihlal edildiğini belirterek katıldı. Recai Akyel ve Selahaddin Menteş karşı oy kullandı.