İhlal kararında yüzde 32 azalma

Türkiye’yi ziyaret eden ilk AİHM Başkanı olan Robert Spano temaslarını İstanbul’da sürdürürken, Türkiye’nin AİHM verileri, gerçekleştirilen yargı reformları ve bakanlığın attığı adımların olumlu sonuç verdiğini ortaya koydu. AİHM ve AİHM’e giden yolda Türk yargı birimlerinin kararlarına ilişkin veriler özetle şöyle:

ADİL YARGILANMA HAKKI: İhlal kararlarının sadece 15’i, “adil yargılanma hakkına” ilişkin oldu. Adil yargılanma hakkı ihlaline ilişkin Türkiye aleyhine verilen karar sayısı 2017’de 56, 2018’de 53’tü. Özgürlük ve güvenlik hakkının ihlal edildiğine yönelik kararların sayısında da ciddi azalma yaşandı. 2019’da 35 kararla en çok ifade özgürlüğünde ihlal kararı verildi. Ancak bu sayı 2018’de 40’tı. İfade özgürlüğü alanında verilen ihlal kararlarının 27’si doğrudan veya dolaylı olarak terör ve bölücü faaliyetlerle ilgili soruşturma ve davalardan kaynaklandı.

235 BİN BİREYSEL BAŞVURU SONUÇLANDI: Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru yolunun getirildiği günden Haziran 2020’ye kadar yaklaşık 270 bin bireysel başvuru yapıldı. Bu başvuruların 235 bini karara bağlandı. 2019’da yaklaşık 43 bin başvuru yapılmışken, aynı dönemde yaklaşık 40 bin başvuru karara bağlandı. Yine Haziran 2020’ye kadar yaklaşık 18 bin başvuru yapılmışken aynı periyotta yaklaşık 24 bin başvuru sonuçlandırıldı. Böylelikle birçok dosya, AİHM’e gitmeden iç hukukta çözüme kavuştu.

TAZMİNAT KOMİSYONU: Uzun yargılama şikayetleri ile yargı kararların hiç icra edilmemesi ya da geç icra edilmesi şikayetleri ile AİHM’e yapılmış başvuruları incelemek üzere kurulan İnsan Hakları Tazminat Komisyonu; AİHM tarafından kabul edilemezlik kararı verilerek kendisine devredilen yaklaşık 9 bin dosyayı ve AYM tarafından devredilen yaklaşık 2 bin 500 dosyayı karara bağladı.

OHAL’DE 108 BİN 200 SONUÇ: 15 Temmuz darbe girişiminden sonra kurulan OHAL Komisyonu, bugüne kadar yapılan 126 bin 300 başvurunun, Temmuz 2020 itibarıyla 108 bin 200’ünü karara bağladı. Karara bağlanan başvuruların yüzde 10’u (12 bin 200) ‘kabul’ yönünde oldu.

DOSTANE ÇÖZÜM: Dostane çözüm veya tek taraflı deklarasyon yöntemleri de Türkiye aleyhine verilebilecek ihlal kararları ve mahkemelerin iş yükünü azalttı. 2019’da 120 başvuru hakkında tek taraflı deklarasyon yöntemine, 122 başvuru hakkında ise dostane çözüm yöntemine başvuruldu.

AİHM KARARLARININ İCRASI: Türkiye 2018’de 372 icra dosyasını uygulayarak kapattı. 2019’da kapatılan 732 icra dosyası sayısıyla ciddi bir iyileşme yaşandı. Böylelikle Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi önünde bekleyen dosya sayısı 2018 sonunda bin 237 iken 2019 sonunda 689’a düştü. Kapatılan örnek dosyalar arasında; 1990’lı yıllarda Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde güvenlik güçlerince düzenlenen terörle mücadele operasyonları esnasında meydana gelen yaşam hakkı, işkence/kötü muamele yasağı ihlalleri ile köy boşaltma ve sair önlemler sebebiyle ortaya çıkan mülkiyet hakkı ihlalleri dosyaları bulunuyor.