Her yerde mağdurlar

Kız çocuklarının karşılaştıkları toplumsal cinsiyet eşitsizliğine vurgu yapmak ve onları güçlendirmek için Birleşmiş Milletler (BM) tarafından 2012’den bu yana her yıl 11 Ekim, ‘Dünya Kız Çocukları Günü’ olarak kutlanıyor. Dün de bu kapsamda Türkiye dahil birçok ülkede etkinlik düzenlendi.

Yeterli yatırım yok

Gün dolayısıyla açıklama yapan BM, dünyada 1.1 milyar kız çocuğu olduğunu kaydederek, bu yıl kız çocuklarının karşılaştıkları zorluk ve fırsatlar üzerinde durdu.

Son 15 yılda küresel toplumun kız çocuklarının hayatlarını iyileştirme konusunda ciddi adımlar attığına dikkat çeken BM, 2015’te 10 yaşından küçük kız çocuklarının ilkokula kayıt ve önemli aşıları yaptırma oranlarında artış yaşandığını vurguladı.

Kız çocuklarının geçmiş nesillere göre daha az sağlık ve beslenme problemi yaşadığını kaydeden BM, kızların 10 yaşından sonraki ikinci 10 yıllık yaşam dönemlerinde karşılaştıkları zorluklar hakkında yeterli yatırım olmadığını belirtti. Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Genel Direktörü Irına Bokova da Dünya Kız Çocukları Günü’nde ‘Kızları güçlendirelim’ mesajı verdi. Dünya Kız Çocukları Günü’nün bu yıl dünyanın zorla yerinden olma, iklim değişikliği ve şiddet içeren aşırıcılık gibi sorunlar yaşadığı bir döneme denk geldiğini dile getirerek, “Silahlı çatışma, doğal afet olsun kadınlar ve kız çocukları her zaman insani krizlerden en fazla etkilenen kesim oluyor. Savaş, yoksulluk, işkence ve doğal felaketlerden kaçan sığınmacıların yüzde 75’inden fazlası kadınlar ve kız çocuklarından oluşuyor. Kadınlar ve kız çocukları mülteci kamplarında cinsel tacizlere de uğrayabiliyor” dedi.

Türkiye’de de Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu (UNFPA), BM Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF), UN Women ve Aydın Doğan Vakfı tarafından Birleşmiş Milletler Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Grubu danışmanlığında dün ‘Dünya Kız Çocukları Günü Konferansı’ düzenlendi.

‘Güçlü Kızlar, Güçlü Yarınlar: 21. Yüzyılın Toplumsal Değişim Aktörleri’ teması altında gerçekleştirilen konferansta kız çocuklarının dayanıklı toplumlar inşa etmedeki rolleri ve ihtiyaçları ele alındı.

‘Çabalar meyvelerini vermedi’

Bu yıl 3.’sü düzenlenen konferansın ana konuşmacısı, kadın sağlığı ve haklarıyla ilgili çalışmalar yapan, insan genetiği felsefe doktoru olan Kraliyet Bilim Akademisi Üyesi Dr. Nisreen El-Hashemite oldu. Bilimde cinsiyet eşitliğinin sağlanmasının büyük sorun olduğunu dile getiren El-Hashemite, üniversite mezunu kadın sayısı artsa bile ancak doğru politika yürütüldüğünde bilimde tam anlamıyla cinsiyet eşitliğinin sağlanabileceğini söyledi.

Bilimde sayı artmalı

El-Hashemite, “Neden çabalar henüz meyvelerini veremedi? Neden hâlâ bu kadar az sayıda bilim kadını var? Bununla ilgili devletlere tavsiyelerde bulunmamız gerekiyor ki 25 yıllık çabanın bir meyvesi olsun” dedi. Bilimin sürdürülebilir kalkınmadaki önemli rolüne dikkat çeken El-Hashemite, gelecekte çok farklı zorluklarla karşılaşılacağının altını çizdi. Bu zorlukların aşılması için bilimle uğraşan insanların güçlü olması, kadınların sayısının artması gerektiğini kaydeden El-Hashemite, “Farklı bilim alanlarında kadınların ve kız çocuklarının faaliyet gösterdiğine emin olmamız gerekiyor. Bu boşluğu kapatmak için ülkeler bir araya gelmeli ve eğitimdeki mükemmelliği bir kez daha tanımlamalıyız” diye konuştu.

‘Destek görmedim’

Konferansta Harvard Üniversitesi’ne bağlı Genç Akademi Üyesi Canan Dağdeviren de bir konuşma yaptı. Fizik alanında öğrenim görmeye karar verdiğinde annesi dışında kimsenin kendisini desteklemediğini belirten Dağdeviren şunları anlattı: “Geçen yıl en iyi mühendislik okullarından birinden profesörlük teklifi aldım. Şimdi Anadolu’daki üniversitelere gidip öğrencilerle başarımı paylaşıyorum. Bilimsel farkındalığın artırılması lazım. Hedefim bana benzeyen ama benden çok daha
iyi gençlerin yetişmesine katkı sağlamak.”

750 milyon kadın 18 yaş öncesi evlendi

Birleşmiş Milletler (BM) 2011’de kız çocuklarının hakları konusunda farkındalık yaratmak için 11 Ekim’i ‘Dünya Kız Çocukları Günü’ ilan etti.BM’nin raporunda ise şu bilgiler yer aldı:

- Dünyada 18 yaşın altında 1.1 milyar kız çocuğu var.

- 10 kız çocuğundan 9’u düşük ve orta gelirli ailelere mensup.

- Kız çocuklarının 130 milyonu okula gidemiyor.

- En fazla cinsiyet eşitsizliği, ortaokulda 100 erkeğe karşılık 79 kızın kayıtlı olduğu Afrika’da yaşanıyor.

- Düşük ve orta gelirli ülkelerin dörtte üçünde, ergenlik çağındaki kızların beşte biri eşinden şiddet görüyor.

- Her beş dakikada bir dünyada bir kız çocuğu şiddet sonucu hayatını kaybediyor.

- Dünya genelinde 15-19 yaş aralığındaki kızların ölüm nedenleri arasında intihar önde yer alıyor. En yüksek oranlar Güneydoğu Asya’da görülmekte, bölgede bu çağlardaki 6 kızdan biri intihar ederek yaşamını yitirdi.

- Her dört kız çocuğundan biri çocuk yaştayken evlendiriliyor. Dünyada 750 milyon kadın ve kız çocuğu 18 yaşından önce evlendi.

- En az gelişmiş ülkelerde 20-24 yaş aralığındaki kadınların (12 milyon) dörtte biri 18 yaşından önce doğum yaptı.

- İnsan kaçakçılığı suçlarında kurbanların yüzde 71’i kadınlar ve kız çocuklarından oluşuyor.

- Dünyada 63 milyon kıza kadın sünneti işlemi yapıldı.

- Kızların AIDS’e yakalanma riski, erkek çocuklarının iki katı.

‘Savunma öğretiyoruz’

Konferansın bir diğer konuşmacısı da Hindistan’da kızları her türlü şiddete karşı eğitmeyi amaçlayan bir girişim olan Sayfty’nin kurucusu, ekonomist Shruti Kapoor oldu. Kapoor, kız çocuklarına, bir yabancı veya aile bireyi tarafından düzgün olmayan davranışa maruz kalmaları halinde bunu güvenilir kişilere anlatmalarını öğrettiklerini söyledi. Kapoor “Atölye çalışmaları yapıyor, temel savunma taktiklerini öğretiyoruz. Bu sayede eğitimin kuvvetli bir araç olduğunu görüyoruz” dedi.

‘Bilgiyle donatılmalı’

UNICEF Türkiye Temsilci Yardımcısı Nona Zicherman ise kız çocuklarının gerçek anlamda güçlendirilmeleri için 21. yüzyılın zorluklarının üstesinden gelebilecek şekilde bilgi ve beceriyle donatılmaları gerektiğini belirterek, “Bu sadece kız çocukları için değil, aynı zamanda müreffeh, barışçıl ve dirençli toplumlar oluşturmak için de gerekli. Kız çocuklarının eğitim ve güçlendirilmesine yatırım yaparak, yalnızca onların geleceklerine değil, insanlığın geleceğine de yatırım yapıyoruz” dedi.

‘Uyanmak için eğitime ihtiyaç var’

Sabancı Holding Yönetim Kurulu Başkanı Güler Sabancı, Dünya Kız Çocukları Günü’ne özel mesaj verdi. Kız çocuklarının meslek seçimlerinde kendilerine dayatılan toplumsal cinsiyet rollerini aşacak cesur kararlar almaları gerektiğini söyleyen Sabancı, “Mühendis olmanın, bilim insanı olmanın hayalini kuran kız çocuklarına ihtiyacımız var. Bunun için kız çocuklarının potansiyellerini keşfetmelerine destek olmalıyız. Onlara zihinlerindeki kalıpları kıracak, hayal kurma özgürlüklerini ve yeteneklerini destekleyecek, kendi masallarının kahramanı olmalarını sağlayacak bir eğitim vermeliyiz” dedi.