‘Hava çok kirli maskesiz çıkmayın’

Mert İnan - Mevsim normallerinin üzerinde seyreden hava sıcaklıkları ile atmosferdeki yüksek basınç, son günlerde İstanbul başta olmak üzere Türkiye genelinde hava kirliliğinin artmasına neden olurken, uzmanlardan halk sağlığına yönelik önemli uyarılar geldi. Geçen 9 Kasım’da etkileyen kirlilik tablosu hafta sonundan bu yana İstanbul’da yeniden ortaya çıktı. Esenyurt, Kağıthane, Göztepe ve Kadıköy’de pazar günü ve dün kirlilik değerleri zirve yaptı. Hava kirliliğinin özellikle araç trafiğinin yoğun olduğu kentlerde de hafta sonuna kadar etkisini sürdüreceği uyarısı yaptı.

Hafta sonuna kadar...

İTÜ Öğretim Üyesi ve CNN Türk Meteoroloji Danışmanı Prof. Dr. Orhan Şen, İstanbul ve Türkiye’nin çoğu yerinde yüksek basınç nedeniyle kirletici maddelerin yüzeye çöktüğünü söyledi. Kirletici kaynağının dizel araçlar, ev ve fabrikaların bacalarından çıkan kirleticiler olduğunu belirten Şen, “Vatandaşlar yüksek basınç etkisi bitene kadar mümkünse sabah ve akşam saatlerinde maske ile dolaşsın. Normalde hava kirleticilerinden sakınmak için N95 maskeden takılması gerekir ancak bunun olamayacağını bildiğimizden hiç olmazsa cerrahi maske tercih edilmeli. İstanbul’da perşembe gününe kadar açık havada spor aktivitelerinden kaçınılması gerekiyor. Çarşamba günü Marmara’nın doğusunda hafif bir yağış var ancak Anadolu’da sis hafta sonuna kadar devam edecek” dedi.

‘Sigara içmiş gibi’

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı eski Müsteşarı Prof. Dr. Mustafa Öztürk de pazar günü ve dün sabah saatlerinde havanın “sağlıksız” olduğuna dikkat çekerek,
şu bilgileri verdi:

“50 mikrogram/metreküp sınır değeri geçmemesi gereken PM10 seviyesi Esenyurt’ta 113, Kağıthane’de 296, Kadıköy’de 137, Göztepe’de ise 175 mikrogram/metreküp seviyesinde ölçüldü. Tüm ilçe ve semtlerdeki ölçüm sonuçları ortalama olması gereken sınır değerlerin üzerinde ‘Hassas’ dediğimiz seviyede ölçümlendi. Bir yerde 22 mikrogram/metreküp üzerinde PM2.5 değeri varsa bir adet sigara içmiş gibi zehir soluduğunuz anlamına gelir. Önümüzdeki birkaç gün İstanbul başta olmak üzere birçok şehirde hava kirliliğin devam edecek. PM2.5 kirliliği insan sağlığına zarar verecek seviyede seyredecek.
Dışarıda dolaşanların maske takmasını öneririm. İstanbullular bu kirli havayı soluyorlar, ciğerleri kirleniyor ve kirli hava kan dolaşım sistemine karışıp, zarar veriyor. Bir insan günde 12 bin ila 14 bin litre hava solur. Ancak İstanbul’da özellikle sabah ve akşam saatlerinde zehir gibi hava oluşuyor. Bu havayı soluyan hasta olur. Ev ve araçların penceresini açmak yerine varsa iç ortam havalandırma sistemlerinin kullanılmasını öneririm. Mümkünse dış ortamdan hava alınmamalı.”

Dizel araçlar...

İTÜ Uçak ve Uzay Bilimleri Fakültesi Meteoroloji Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Selahattin İncecik de trafiğin yoğun olduğu saatlerde ana arterlerde maskesiz dolaşmanın büyük sağlık riski taşıdığına dikkat çekti. İncecik, “Dizel araçların yasaklanması, yerine elektrikli araçların ikame edilmesi zamanı geldi. İstanbul’daki araç sayısı 4 milyonu geçmiş durumda ve birçoğu dizel. Boğaz’dan her yıl 50 bin gemi geçiyor. Bu günlerde ağır tonajlı kamyon ve TIR’ların şehir merkezine girmesi kısıtlanmalı” dedi.

Kaybolan kent

Türkiye genel olarak yüksek basınç etkisine girdi. Havaların bir süredir sıcak gitmesinin nedeni de bu. Atmosferde kir ile birleşen bulutlar yeryüzüne kadar indi. Bu da İstanbul’un da aralarında bulunduğu bazı kentlerde sise neden oldu. Kentin dört bir yanına çöken sis, görüş mesafesini birkaç metreye düşürdü. Meteoroloji 1. Bölge Müdürlüğü, yoğun sisin İstanbul ve Trakya’da 6 Ocak Cuma gününe kadar etkisini sürdüreceğini bildirdi. Hava trafiğinde aksamalara yol açan İstanbul’u örten sis kentte filmleri aratmayan manzaralar yarattı.