Göçmenler nasıl gönderiliyor?

Çiğdem Yılmaz / İSTANBUL - Türkiye genelinde bulunan İç İşleri Bakanlığı’na bağlı 30 Göçmen Geri Gönderme Merkezi’nden biri olan Kocaeli Geri Gönderme Merkezi’nde, göçmenlerin, gönderilmesini ve geri gönderme merkezine geliş sürecini tüm aşamalarıyla birlikte Milliyet olarak yerinde gözlemedik. Çalışmaların büyük bir tizlikle yapıldığına şahit olduk. Kolluk kuvvetleri tarafından geri gönderme merkezine getirilen göçmenler, öncelikle X-Ray cihazından geçiriliyor, sonra ise parmak izi alınıp biyometrik fotoğrafları çekiliyor. Bu işlemlerin ardından göçmenlerin üzerindeki eşyalar tek tek kayıt altına alınıyor. Kıyafet ve benzeri eşyaları farklı dolaba konulurken, para gibi daha kişisel eşyaları ise kayıt altına alınıp farklı bir dolaba yerleştiriliyor. Tüm işlemlerin ardından merkeze getirilen kişiler, merkezdeki uygun odalara konuluyor. Merkezdeki kalış süreçleri kişiden kişiye değişiklik gösteriyor. Merkezde denetim altında tutulan göçmenlerin uzmanlar tarafından öncelikle uyruğu tespit ediliyor ardından ülkeleriyle temasa geçilerek sınır dışı süreci başlatılıyor.

‘Gitmek istemiyorum’

Kocaeli Geri Gönderme Merkezi’nde olduğumuz vakitte merkeze kolluk kuvvetleri tarafından getirilen iki düzensiz göçmenin de Afganistanlı olduğunu öğrendik. 25 yaşındaki İ.E. 1 yıl önce kaçak yollarla Türkiye’ye ailesiyle birlikte geldiğini söyledi. Sakarya’da bir tekstilde çalışan İ.E., kimliği olmadığı için merkeze getirildiğini söyledi. Afganistan’a geri dönmek istemediğini söyleyen İ.E., “Kızım Sakarya’da okula gidiyor ve eşim hamile onları bırakıp gidemem. Afganistan’da da savaş var ve iş yok. Dönmek istemiyorum, yakında eşim doğum yapacak” dedi. Merkeze getirilenlerden biri de 28 yaşındaki A.B.'ydi. A.B de Yalova’da inşaatta çalışırken kolluk kuvvetleri tarafından yakalanıp getirildi. A.B. de gönderilmek istemediğini belirtip şunları söyledi: “Ben savaş var diye geldim. Burada çalışıp aileme para gönderiyorum, ama kimliğim yok. Bugün göndermezlerse bile kimliğim olmadığı için ve kaçak çalıştığım başka zaman gönderirler.”

Gönderilenler arasında 7-8 yıldır Türkiye’de olanlar da vardı. Onlardan biri 6 yıl önce Türkiye’ye gelen 32 yaşındaki M.A. 1 haftadır geri gönderme merkezinde olduğunu söyleyen M.A, “Kalmak istemiyorum, gitmek istiyorum artık” dedi. 8 yıldır Türkiye’de olduğunu söyleyen M.H. de, “Kendim gitmek istiyorum. Pakistan’da nişanlım var gidip evleneceğim” diye konuştu.

‘Devlete borçlandırılıyor’

Kaçak yollarla 3 ay önce Türkiye’ye giren 44 yaşındaki İ.A. da iş bulamadığı için Pakistan’a dönmek istiyor. 

“İş bulamadım, aylardır işsizdim” yanıtları üzerine göçmenlerin biletlerini kimin aldığını kurum yetkililerine sorduk. Kocaeli İl Göç İdaresi Müdürü Mehmet Erkoç, “Eğer kaçak göçmenin parası varsa bilet bu paradan alınıyor. Parası olmayanın biletini ise geri gönderme merkezi alıyor ve bileti alınan kaçak göçmen devlete borçlandırılıyor” dedi.

350 kişi kapasiteli

Kocaeli Geri Gönderme Merkezi 350 kişi kapasiteli. Dolu olan merkezde şu an 15 kadın ve 3 çocuğun dışında kalanların tamamı yetişkin erkek. Merkezde sürekli bir göçmen akışı da söz konusu. Bir taraftan yakalanıp merkeze getirilenler, diğer taraftan işlemleri tamamlanıp sınır dışı edilenler... Merkezin tam teşekküllü olduğu da dikkatimizi çekiyor. 24 saat sağlık ekiplerinin bulunduğu bir revir, kütüphane (Farklı birçok dilde kitap), çocuklar için oyun odaları bulunuyor. Öte yandan bu merkez cezaevi gibi de düşünülebilir. Merkezde kalanlar günde en az 1 saat havalandırma denilen alana çıkartılıyor. Bütün pencerelere demir parmaklılar takılı, dışarı da olası bir kaçışa karşı duvarların üzerine tel örgü geçirilmiş.

‘Önce ceza sonra sınır dışı’

Kocaeli İl Göç İdaresi Müdürü Mehmet Erkoç sınır dışı edilme süreçleriyle ilgili şunları aktardı: “Göçmenler adli bir olaya karıştıysa ayrı bir süreç işliyor. Kişilerin suç işlediği mahkeme kararı ile tescillendiyse cezaevine gönderiliyor. Cezasını infaz edildikten sonra kolluk aracılığıyla geri gönderme merkezine getiriliyor ve sınır dışı ediliyor. Suç işleyenler de bir daha ülkeye alınmıyor.”

6 ayda 33 bin 678 kişi gönderildi

Yılbaşından bu yana 17 bin 851 Afganistanlı, 5 bin 549 Pakistan uyruklu yabancının ülkesine dönüşü sağlandı. 10 bin 278 diğer uyruklulardan olmak üzere bu yılın başından itibaren ülkesine gönderilen göçmen sayısı 33 bin 678 ulaştı. Geçen yılın ilk altı ayı ile karşılaştırıldığında yüzde 83’lük artış var.