Gezen tavuk mu kafes tavuğu mu?

Tavuk eti kalp doktorlarının gündeminde. Kardiyoloji uzmanı Prof. Dr. Canan Karatay’ın “Tavuk dönere karşıyım” sözlerinin ardından ekranlara çıkarak tavuk etini savunan kalp cerrahı Prof. Dr. Bingür Sönmez, son olarak endüstriyel tavuğun gezen tavuktan daha sağlıklı olduğunu iddia etti. Sönmez, “Gezen tavuklar dışkısını bile yer. Dolayısıyla salmonella bulaşma ihtimali yüksektir. Endüstriyel tavuk ise tamamen kontrol altında” dedi. Milliyet’e konuşan uzmanlar şunları söyledi:

Prof. Dr. Seyyal Ak (İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Veteriner Fakültesi Mikrobiyoloji Ana Bilim Dalı Başkanı): “Bir kalp-damar cerrahının bilip bilmeden bu konuya girmesi yanlış. Bu hayvanlar dışkısını zaten yiyen hayvanlardır. Salmonella tüm tavuklarda bulunabilir. Hayvan bunu aldığı zaman zaten sindirim sisteminde bu etken yok edilir. Kontrollü yapılıyorsa gezen tavukta da endüstriyel üretimde de salmonelladan korkmamak gerek. ‘Endüstriyel tavukçulukta antibiyotik kullanımı var’ deniliyor ancak antibiyotik kullanımı 2006 yılından beri yasaklandı.”

Prof. Dr. Tayfun Çarlı (Uludağ Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Başkanı): “Bir kalp ve damar cerrahının böyle bir açıklama yapmasını anlamış değilim. Salmonella taşıyıcılığı açısından baktığımızda kafes tavuğu ve gezen tavuk arasında hiçbir fark yok. Dışarıda gezen tavuklarda salmonella bulaştırma riski açısından daha yüksek diyemeyiz. Elimizde böyle bir veri yok. Tavuğun dışkısını yiyerek ‘Salmonella riski var’ demek hocanın bu konuyu bilmediğini gösteriyor. Tabii kümeslerde yetiştirilen tavuklarda kontrol biraz daha fazla. Tarım Bakanlığı’nın denetiminde ‘Ulusal Salmonella Kontrol Programı’ var. Bu programla salmonella tavuklarda yüzde 1.5’un altına indirilmeye çalışılıyor.”

Prof. Dr. Metin Petek: (Uludağ Üniversite Veteriner Fakültesi Öğretim Üyesi): Normalde dışkı da dahil tavuklar birçok şeyi gagalar. Kafes sisteminde hareket etme alanı oldukça dar. Kanatlarını açamıyor, tüneyemiyor, birçok Avrupa ülkesinde kafes sistemi yasak. Toplumumuz gezen tavuğu tercih ediyor. Ama serbest gezen tavukların kapalı barınak ve otlama alanı olan yerler var. Otlama alanının yönetmelik gereği üzerinin kapalı olması gerekiyor. Çünkü gezinti alanının üzerinde yabani kuşların dışkılarının bulaşmaması adına daha hassas olunması gerekiyor. Bir tane gezen tavuk sürüsünden örnek alınarak, ‘Gezen tavuklarda salmonella var’ diyemeyiz.

Dr. Serdar Kamanlı (Tarım Bakanlığı Tavukçuluk Araştırma Enstitüsü Müdürü): “Etiketli marketlerde satılan yumurtaları gönül rahatlığı ile yiyebilirsiniz. Bakanlık müthiş şekilde denetimini yapıyor. Tavuk etlerinde de keza aynı şekilde. Tavuğun dışkısını yemesi doğal bir davranışı bunu engelleyemezsiniz. Dışarda gezen hayvan hastalığa tabiki daha da açık.”

‘Antibiyotik var’

Dr. Yavuz Dizdar (İstanbul Üniversitesi Onkoloji Enstitüsü Bölümü Öğretim Görevlisi): “’Gezen tavuklarda salmonella riski var’ denilemez. Daha önce biz Bingür Hoca ile bu konuda konuşmuştuk. Bunları aslında biliyor ama nedense bu endüstrinin koruyucusu olmak istiyor. Endüstriyel merkezlerde yetiştirilen tavuklara antibiyotik ve beslemeyi büyütücü birtakım madddeler vermek zorundalar. Antibiyotik hayvanın bağırsağını daha geçirgen hale getiriyor. Bağırsak uzamıyor. Saflaştırılmış yem veriyorsun o yüzden hayvan 5 kilo yeme 1 kilo alırken, 1.7 kilo yem ile 1 kilo alıyor. ‘Gezen tavuklar her şeyi yiyor’ diyorlar. Tabiki her şeyi yiyecek. Öyle bir saçmalık var mı? Dönercilerin işini de baltalamak istemem ama, bu kadar büyük göğüs eti olabilir mi? Bunların hepsi antibiyotiklerden.”

Salmonella nedir?

Salmonella enfeksiyonu (salmonelloz) bağırsak sistemini etkileyen yaygın bir bakteriyel hastalıktır. Salmonella bakterileri tipik olarak hayvan ve insan bağırsaklarında yaşar ve dışkı yoluyla atılır. Özellikle bebeklerde, yaşlılarda veya bağışıklık sistemi zayıf olanlarda daha ciddi bir hastalık salmonella enfeksiyonundan kaynaklanabilir. Salmonella hastalığına, hayvan dışkısında ve salmonelloz hastalarının dışkısında bulunan salmonella bakteri suşları neden olur.