Gazeteci oldu Goebbels’i takip etti

Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT), özel koleksiyonunda yer alan resmi istihbarat belgelerinin bir bölümünü paylaştı. “Özel koleksiyon” içerisinde yer alan ve en eskisi 1920 tarihli olan 17 belge, MİT’in resmi internet sitesinde ziyaretçilerin erişimine açıldı. 

MİT’in yayımladığı belgeler arasında, Adana ve Mersin’de 1920’li yıllarda konsolosluklar ile maske kuruluşlar bünyesinde çalışan yabancılar hakkında Milli Emniyet Hizmeti Riyaseti (MAH) tarafından derlenen detaylı bilgi ve bu yabancıların faaliyetlerinin deşifresine yönelik çalışmalar yer alıyor. 

İstiklal Harbi’nin şiddetle devam ettiği günlerde “Karakol Cemiyeti”ne girerek kapanmasında rol oynayan, Kemalistlere ve Mustafa Kemal Paşa’ya yaklaşmayı başaran ancak sonunda Hint asıllı bir İngiliz casusu olduğu tespit edilen Mustafa Sagir hakkındaki 1921 tarihli belgenin “Osmanlıca” yazılmış orijinal hali de sitede sergileniyor. MİT’in sayfasında, İstanbul Bölge Amirliğinin Milli Emniyet Hizmeti Riyaset-i Aliyyesi’ne gönderdiği 31 Mart 1928 tarihli raporda Sovyet yazarı Maksim Gorki’nin ünlü romanı “Ana”nın film olarak İstanbul’da gösterime girdiği ve bu eserin kuvvetli bir komünizm propagandası olabileceği konusunda görüşleri içeren istihbari belge de dikkati çekiyor. MAH’ın kuruluş yıllarında savunma bakımından mesaisinin bir bölümünü oluşturan hilafetin geri gelmesine yönelik faaliyetlerine dair “Kürt-Türk İade-yi Hilafet Komitesi Teşkilatı” adıyla oluşturulan istihbari şemanın da yer aldığı belgeler arasında, İzmir’e yeni gelen Fransa Konsolosu’nun yazdığı bir askeri raporun parçalarının, sobadan alınıp bir araya getirilerek içeriğinin deşifre edilmesine dair İzmir Merkezi Amirliği’nin 4 Temmuz 1932 tarihli yazısı da bulunuyor. 

Bakan takip edildi 

Sitede, gazeteci gibi davranan MAH mensubunun İkinci Dünya Savaşı’ndan kısa süre önce Türkiye’ye gelen Alman Propaganda Bakanı Joseph Goebbels’e yaklaşarak, hakkında tuttuğu Nisan 1939 tarihli rapor da öne çıkıyor. Raporda, şu ifadeler yer alıyor: “Alman Propaganda Nazırı Goebbels’in İstanbul’a gelmesi münasebetiyle memurlarımızdan Turan’a vazife verilmiştir. Bir gazeteci gibi kendisini gösteren bu arkadaşın verdiği rapor bilgisi olmak üzere takdim kılınmıştır. Deniz yollarındaki KİP hakkındaki bilgi Merkez’in daha evvel tespit ettiği vaziyeti kuvvetlendirmektedir.” ,

Halide Edip Adıvar’ı takip talebine ret

Dahiliye Vekaleti’ne bağlı Emniyet Umum Müdürlüğünün, 1935’te kısa süreliğine Türkiye’ye gelen Halide Edip Adıvar hakkındaki bilgi talebi ve MAH Reis Vekili Naci Perkel’in bu talebe ilişkin, “Biz casus takip ediyoruz. Rauf, Halide olsa olsa rejime karşı olabilirler. Peşlerine düşmedik ki.” sözlerinden oluşan derkenarı da bu belgeler arasında bulunuyor.
Yayımlanan belgeler arasında MAH’ın Hatay’ın anavatana katılması çabalarına, Fransızların önceliklerinin Tunus, Cezayir ve Fas olduğu, gerekirse İskenderun’dan çekilecekleri yönünde istihbarat elde ederek katkı sağladığına ilişkin 16 Haziran 1938 tarihi raporlar da dikkati çekiyor.