Eşitlik için spor

Meltem Günay -  BM Kadın Birimi tarafından yürütülen toplumsal cinsiyet eşitliği için küresel dayanışma hareketi olan HeForShe, Toplumsal Cinsiyete Duyarlı Spor Kurumu Rehberi’ni açıkladı. Nesiller Boyu Eşitlik İçin Spor İlkeleri’ni adım adım uygulanabilir bir yol haritasına dönüştüren bu öncü rehberle, spor kurumlarına kadınların ve kız çocuklarının güçlenmesi ve toplumsal cinsiyet eşitliği sağlanması için ölçülebilir, somut eylemlerle ve göstergelerle yol gösterilmesi hedefleniyor.

6 temel prensip

Hazırlanan rehberde, toplumsal cinsiyet eşitliğini gerçeğe dönüştürmek için sporun gücünden istifade edilmesi amaçlanırken, altı temel prensip belirlendi. Bu prensipler rehberde şöyle sıralanıyor; “Kadınların liderliğini ve yönetim modellerinde toplumsal cinsiyet eşitliğini gerçekleştirmek. Sporda kadına ve kız çocuklarına yönelik şiddeti önlemek ve bu şiddete spor aracılığıyla yanıt vermek. Kadınların yaptıkları sporlara yatırımdaki boşluğu kapatmak ve onlar için eşit ekonomik fırsatları teşvik etmek. Spor medyasında kadınların eşit katılımını ve ön yargılardan bağımsız sunumunu teşvik, zararlı toplumsal cinsiyet kalıp yargılarını ortadan kaldırmak ve olumlu rol modelleri teşvik etmek. Spor, fiziksel aktivite ve beden eğitiminde kız çocukları için eşit fırsatları desteklemek. Yıllık bazda ilerlemeyi izlemek ve kamuoyuna raporlamayı kabul etmek.”

Yönetici de sporcu da az

Rehberde, spor liderliğinde kadınların sayılarıyla ilgili detaylı bilgilere de  yer verildi. Rapora göre, Uluslararası Olimpiyat Komitesi Yönetim Kurulu’nda sadece 4 kadın bulunurken, erkeklerin sayısı 11. Uluslararası Paralimpik Komitesi’nde ise Yönetim Kurulu’nda 4 kadın üyeye karşı 10 erkek üye mevcut. Uluslararası spor federasyonları yönetici pozisyonlarında kadın ve erkek sayısında da eşitsizlik göze çarpıyor. İki kadın başkan olmasına rağmen erkek başkanların sayısı 33.

Spor katılımında kadınların oranlarına bakıldığında ise, 2018 Kış Paralimpik Oyunları’nda erkek sporcuların oranı yüzde 76.4 iken kadınların oranı yüzde 23.6, 2018 Kış Olimpiyatları’nda da kadın sporcu oranı yüzde 41 olarak belirlendi. Kadın antrenörlerin sayısının da az olduğunun belirtildiği raporda, Türkiye’deki durum da ele alındı.

Başkanların sadece 3’ü kadın

Türkiye’de 2020 yılında 65 spor federasyonu içinde sadece 3 spor federasyonu başkanı kadın. Genel sekreter pozisyonunda sadece 8 kadın yer alırken, yönetim kurullarında görev alan kadın sayısı 49. Bu da genel toplamın yüzde 4.3’üne denk geliyor. Spora katılımda kadınlar başlığında ise, Türkiye’de kadın sporcuların sayıları her yıl artış gösterse de, kadın sporcuların genel toplama oranı sadece yüzde 31.4 olarak belirlendi. Engelli sporcularda da durum farklı değil. Engelli sporcuların sadece yüzde 22.3’ü kadın.

Kadınlar neden az?

Raporda kadın sporcu sayısının az olmasının nedenleri arasında sporun erkek aktivitesi olarak görülmesi, sporda kadın rol model azlığı, bazı spor dallarındaki kıyafet kodları, kadınların spora katılımına dair sosyal onayın olmaması, kadınların spora katılım fırsatlarının sınırlandırılması sayılırken, kadının güçlenmesinde sporun rolü hakkında da bilgiler sunuldu.

‘Rehberle kadın ve kız çocukları güçlenecek’

BM Kadın Birimi Türkiye Direktörü Asya Varbanova, spor camiasının, toplumsal cinsiyet eşitliği önündeki engelleri ve ayrımcılığı ortadan kaldırmak, kadınların ve kız çocuklarının güçlenmesini sağlamak açısından önemli bir rol oynadığını söyledi.

Varbanova, 2020 yılında BM Kadın Birimi’nin küresel Nesiller Boyu Eşitlik için Spor Girişimi’ni başlattığını belirterek, “Nesiller Boyu Eşitlik için Spor İlkeleri, kadınların spor alanında güçlenmesinin yanı sıra spor kurumlarının sosyal sorumluluk çabalarını kolaylaştırmayı hedefliyor. Türkiye’de BM Kadın Birimi, 2018’den beri HeForShe hareketi çerçevesinde Fenerbahçe Spor Kulubü ile işbirliği yapıyoruz” dedi.

Varbanova, rehberin spor kurumlarında kadınların ve kız çocuklarının güçlenmesini sağlama ve toplumsal cinsiyet eşitliğini artırma hedeflerini hayata geçirmeyi desteklediğini vurguladı.