Enkaz müteahhitleri için hesap vakti!
12.02.2023 - 06:00 | Son Güncellenme:
ANKARA Milliyet
Adalet Bakanlığı, deprem bölgesindeki savcılıklara yazı göndererek ‘Deprem Suçları Soruşturma Büroları’ kurulmasını, yıkılan binalarda sorumluluğu olanların tespit edilmesini ve söz konusu şüpheliler hakkında soruşturma başlatılmasını istedi...
Adalet Bakanlığı Ceza İşleri Müdürlüğü, 148 Ağır Ceza Mahkemesi Cumhuriyet Başsavcılığı’na depremde binalardan kaynaklı ölümler ve yaralanmalar kapsamında yürütülecek soruşturmalarda etkinliğin ve yeknesaklığın sağlanması için yazı gönderdi. Yazıda, soruşturmalarda delil toplama işlemlerinin ve şüphelilerle ilgili koruma tedbirlerinin süratle yerine getirilmesinin önem arz ettiğine işaret edildi. Bakanlığın yazısına göre şunlar yapılacak:
Yıkılan binalarda hayatını kaybeden ve yaralanan kişi sayısı gözetilerek Cumhuriyet başsavcılıklarında deprem nedeniyle işlenen suçlara yönelik Deprem Suçları Soruşturma Büroları kurulacak. Büroya bakmakla görevli bir Cumhuriyet başsavcı vekili ile yeteri kadar Cumhuriyet savcısı görevlendirilecek. Büroda görevli savcılar kendi aralarında nöbet tutacak.
Yıkılan binaların müteahhit ve fenni mesul ile vekillerinin ve diğer sorumluların tespitine çalışılacak. Sorumluluğu tespit edilenler hakkında derhal gerekli soruşturma işlemleri yapılacak, kaçma ve delil karatma ihtimaline karşı gerekli koruma tedbirlerine tereddütsüz başvurulacak.
Kurtarma faaliyetleri gözetilerek delil toplama işlemleri koordineli şekilde yürütülecek.
Delillerin doğru ve eksiksiz toplanması ile konuya dair rapor hazırlanması için uzman kişilerden oluşan bilirkişi heyetinin oluşturulacak.
Bilirkişi heyeti, mimar, jeoloji ve inşaat mühendisleri ile ilgisine göre diğer uzmanlardan oluşturulacak.
Cumhuriyet savcısı nezaretinde bilirkişiler eşliğinde olay yeri tespit işlemleri yapılacak ve tutanağa bağlanacak.
Yapı ruhsatı, yapı kullanım belgesi, mimari ve statik projeler gecikmeksizin ilgili belediyelerden, yapı sahiplerinden ve yapı denetim firmalarından temin edilerek bilirkişi heyetlerine verilecek.
Bilirkişi heyetleri tarafından binalarda delil tespiti işlemleri yapılırken numune alma ve analiz işlemleri, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından lisans verilmiş laboratuvarlarda yaptırılacak.
Delil tespit işlemlerinde; binaya dair adres, tapu kaydı, yıkıldığı deprem, yapı türü, taşıyıcı sistem, yapı ruhsatı veya yapı kullanım belgesi, varsa mimar ve betonarme statik proje bilgi ve belgeler temin edilecek. Genel enkaz görüntüsü, kolon, kiriş, döşeme ve temel yapının video ve fotoğrafları çekilecek. Yapılardan numune alınacak.
Aynı müteahhit tarafından yapılan sitede birden fazla yapı yıkılmışsa işlemler tek bir soruşturma dosyası üzerinden yürütülecek.
10 ilde 131 şüpheli tespit edildi
FERİT ZENGİN İstanbul - 10 ilde depremde yıkılan binalarla ilgili sorumluluğu tespit edilen 131 şüpheliden 113’ü hakkında gözaltı kararı çıkartıldı, 1 şüpheli tutuklandı.
İnşaat kurallarına uymayıp yetersiz malzemeyle mühendislik kurallarına aykırı olarak yapılan ve yalan reklamlar eşliğinde milyonlarca liraya satılan, binlerce insana mezar olan konutlarla ilgili olarak soruşturmalar başlatıldı. 10 ilde depremde yıkılan binalarla ilgili sorumluluğu tespit edilen 131 şüpheliden 113’ü hakkında gözaltı kararı verilirken, 1’i de tutuklandı. Hatay’daki Rönesans Rezidans’ın müteahhidi Mehmet Yaşar Coşkun, önceki akşam yurt dışına kaçmak isterken yakalanmıştı. Dün de Gaziantep Cumhuriyet Başsavcılığı’nca gönderilen yakalama talimatıyla harekete geçen İstanbul Emniyet Müdürlüğü ekipleri, müteahhit Mehmet Ertan Akay’ı, Ataşehir’de saklandığı adreste yakalayıp gözaltına aldı. Gaziantep’te yıkılan Ayşe Mehmet Polat sitesinin müteahhidi ve fenni mümessili olan Mehmet Ertan Akay’ın, yurt dışına çıkmak için İstanbul’a geldiği öne sürüldü. Akay’ın Gaziantep’e gönderileceği belirtildi. Gaziantep’te yıkılan Bahar Apartmanı müteahhidi İbrahim Mustafa Uncuoğlu da İstanbul Pendik’te gözaltına alındı. İlk tespitlere göre 9 kişinin enkazında öldüğü Bahar Apartmanı’nın müteahhidi Uncuoğlu’nun Gaziantep’e gönderileceği öğrenildi.
KKTC’de gözaltına alındı
Adana Çukurova’da yerle bir olan 16 katlı Hasan Alpargün Apartmanı’nın müteahhidi Hasan Alpargün ise, depremin ardından kaçtığı KKTC’de gözaltına alındı. Enkaza dönen binadan şu ana kadar 83 kişinin cesedi çıkartıldı. 15 kişinin daha enkaz altında olduğu belirtilen binanın müteahhidi Hasan Alpargün’ün, KKTC’ye kaçtığı öğrenildi. Başlatılan soruşturma kapsamında Hasan Alpargün, Lefkoşa Emniyet Müdürlüğü’nce yakalanarak gözaltına alındı. Türkiye’den KKTC’ye 990 bin dolar, 890 bin euro, 500 bin TL transfer etmeye çalıştığı, ayrıca Lefkoşa Demirhan bölgesinden daire satın aldığı belirlenen Alpargün’ün Türkiye’ye getirileceği bildirildi.
Rönesans’ın neden yıkıldığını bilmiyormuş
Hatay Antakya’da yerle bir olan 12 katlı 250 daireli Rönesans Rezidans’ın müteahhidi Mehmet Yaşar Çoşkun, önceki akşam İstanbul Havalimanı’ndan yurt dışına kaçmak isterken gözaltına alınmıştı. Adliyeye sevk edilen Coşkun, tutuklanarak Metris Cezaevi’ne gönderildi.
Havalimanına gitmeden önce ATM’lerden para çektiği belirlenen Çoşkun’un üzerinden 10 bin 200 euro para çıktığı öğrenildi. Coşkun’un iş ortağı ve kardeşi Hüseyin Yalçın Çoşkun’un ise arandığı kaydedildi.
Mehmet Yaşar Çoşkun, savcılık ifadesinde şunları söyledi: “Bina 10 yıldır kullanımdaydı. Binada sonradan herhangi bir esaslı değişiklik yapılmadı, mevzuatta öngörülen tüm işlemleri yerine getirdik. Rönesans Rezidans’ın neden yıkıldığını ben de bilmiyorum. Rönesans Rezidans’ın zemin etüdü yapılmış ve sağlam durumdaydı. Tüm ruhsatları alındı, hem belediye hem yapı denetim firması tarafından bizzat yerinde gerekli numuneler alınmak suretiyle gerekli incelemeler yapıldı, kontrolleri sağlandı. Bu aşamalarda hiçbir sıkıntı çıkmadı. Rönesans Rezidans ile ilgili aklıma gelen tek bir şey var; depremin dalga boyunun bugüne kadar gelmiş geçmiş tüm depremlerden farklı olması diye düşünüyorum.”
17 AĞUSTOS’UN SAVCISI ENKAZLAR İÇİN UYARDI:
Deliller karartılmasın
ELİF ALTIN İstanbul - 17 Ağustos 1999 depreminde Büyükçekmece Cumhuriyet Savcısı olarak görev yapan ve yıkılan binaların sorumlularına ilişkin soruşturma yürüten eski savcı Ali Özgündüz, uyarılarda bulundu. Özgündüz, enkaz kaldırma işlemlerine ilişkin Milliyet’e şu açıklamalarda bulundu:
“Enkazlarda tespit yapılması, yetkililerinin tespit edilmesi ve bütün bunların şu aşamada yapılması ve yine faillerin kaçmasının önlenmesi için onlar hakkında hemen yakalama kararı çıkarılması, sınır kapılarına bilgi verilmesi şu aşamada gerekiyor. Yoksa çok geç kalacağız. Eğer savcılık tarafından girilip tespit yapılmadan enkaz kaldırılıyorsa vatandaş durumu hemen ilgili savcılığa, emniyete bildirsin. Fotoğraflarını, videosunu çeksin ki delil olsun. Bunlar olmazsa birçok sorumlu ceza almadan kurtulur.”
‘Nitelikli dolandırıcılık’
“Şu anda savcılıklar tarafından ‘birden fazla kişinin taksirle ölüme ve yaralanmasına neden olmak’ suçundan resen soruşturma başlatıldı. Bunun için herhangi bir şikayete gerek yok. ‘Bilinçli taksirle birden fazla kişinin ölümüne ve yaralanmasına neden olmak’ suçundan soruşturma yürütülürse ceza artacak. Bir de ayrıca ‘depreme dayanıklı’ diyerek reklamı yapılan binalarla ilgili ‘nitelikli dolandırıcılık’ suçundan da soruşturma yapılacaktır, satışı yapan firmalarla ilgili olarak. Ayrıca bu işin bir de tazminat davası boyutu olacaktır.”
Sivil kuruluşlar da peşlerine düştü
DİDEM ÖZEL TÜMER - Bir yandan enkaz altında can arayışı sürerken öte yandan hesap sorma dönemi hız kazanıyor. 10 ildeki cumhuriyet savcılıkları enkaza dönen binaların, sitelerin müteahhitleri hakkında yakalama ve gözaltı kararı çıkarırken, bir grup gönüllü kuruluş bir araya gelerek yıkılan binaları ve onların sorumlularının kaydını tutmaya başladı.
teyit.org, Aposto, Türkiye Raporu, Deprem İmece Platformu ve verileri analiz ederek haritalayan Common Graph bir “sorumluluk haritası” üzerinde çalışmaya başladı. Güçlerini birleştiren organizasyonlar, yıkılan binaların adres kayıtlarıyla, müteahhitleri ve yapı denetim firmalarının eşleştirilmesini sağlayarak, ayrıca bu firmaların diğer işleriyle ilişkilendirerek bir veri haritası ortaya çıkarmaya çalışıyor.
3 binden fazla veri
Teyit.org’dan Gülin Çavuş, “Bu çalışma sayesinde sorumluların daha hızlı tespit edilebilmesi arzusundayız. Şimdiye kadar 3 binden fazla veriyi derledik. Bu verileri inşaat şirketleri, gazetecilerin aktarımları, sosyal medya paylaşımları ve hukukçuların şikayetçi oldukları kişi ve şirket bilgileriyle harmanlayacağız” dedi. Toplanan veriler tüm ekiplerin erişimine açık bir platformda toplanıyor. Toplanan verileri Common Graphs temizliyor ve düzene sokuyor.
