‘Enerji birikti, mikro depremler uyarıyor’

Yazı dizimizin ikinci bölümünde İstanbul Teknik Üniversitesi Maden Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü’nden Prof. Dr. Cenk Yaltırak, tarihsel olarak tüm katalogları bir araya getirerek, yıkıcı ve yıkıcı olmayan depremler şeklinde yaptıkları tasnif sonuçlarını Milliyet’e anlattı. Tarihsel verilere göre Marmara Denizi’nde 287 büyük deprem kaydedildiğini söyleyen Yaltırak, bu depremlerin 249’unun 7 büyüklüğünün altında olduğunu belirtti. Yine tarihsel süreçte İzmit’teki depremlerin her zaman 7.4 büyüklüğünde deprem ürettiğine dikkat çeken Yaltırak, “Marmara Denizi’ndeki yıkıcı depremler ise 7.1 ile 7.6 büyüklüğü arasında değişkenlik gösteriyor. Tarihsel süreçte İzmit Körfezi, İstanbul, Tekirdağ, Yalova, Gaziköy, Gelibolu Şarköy hattı üzerinde kayıt altına alınan 38 depremin yıkımlara neden olduğu açık. Marmara depremlerinde yıkıma neden olan sarsıntılar 7 ve üzeri büyüklükteki depremler. Tarihsel süreçte Çınarcık 6.3 ve Marmara Adası 6.4 büyüklüğünde yıkıcı olmayan depremler var” diyor. Prof. Dr. Cenk Yaltırak’ın uyarı ve diğer tespitleri şöyle:

4 FAYDA ENERJİ BİRİKTİ

“110 km’lik fay hattında biriken enerji endişelendiriyor. 250-500 yılı aşkın süredir kırılmayan 4 fayda enerji birikimi söz konusu. Bu fayların ne kadar zaman aralığında kırılacaklarını bilmiyoruz. Hersek-İmralı arasındaki Doğu Marmara fayı İstanbul’a ortalama uzaklığı 25 km mesafede. Karaya en yakın olduğu bölüm ise Topçular, Gebze kısmı. Fay burada kıyıya 1-2 km mesafede. Diğer faylardan biri Doğu Marmara sırtından Küçükçekmece’ye uzanıyor. Büyükçekmece Marmara Adası arasındaki fayın yanı sıra bir Ereğli’den Kumbağ önlerine uzanan bir hat daha mevcut. Son 5 yıldır mikro depremlerde ciddi artış var. Bir şey kırılmadan önce kendisi kadar çevresini değiştirir. Deprem olmadan önce mikro aktivite suskunluk veya artış periyoduna girer. Son 3 yılda mikro depremler 110 km fay hattının başlangıç ve bitiş kısmında küçük fırtınalar olarak gerçekleşiyor.”

6 METRE TSUNAMİ

Tarihsel süreçte deprem ile ilişkili olamayan tsunami kayıtları bulunduğunu söyleyen Prof. Dr. Cenk Yaltırak, şunları dedi:

“Deprem 7.6 olur, Marmara Denizi’nde heyelanlar tetiklenir ise 6 m’lik tsunami oluşabilir. Ancak Mamara için fayın atımına bağlı büyük tsunami riski söz konusu değil. Doğu Marmara’da uyuyan ejderha kuyruğunu her an yere vurabilir. Önemli bir tarihsel ayrıntı var. 553 yılında İzmit’te büyük deprem oluyor, ardından 557’de büyük Marmara depremi gerçekleşiyor. 976’da İzmit’te yine deprem oluyor, 989’da büyük Marmara depremi gerçekleşiyor. 1489’da İzmit’te fay kırılıyor, ardından 1509’da büyük Marmara depremi gerçekleşiyor. Tarihsel süreçte İzmit’te kırılma olduktan sonra 4-19 yıl arası periyotta büyük Marmara depremi oluyor. 1999 İzmit depreminin üzerinden 20 yıl geçmiş durumda. 2019 ve sonrası için deprem olasılığı yüzde 90’ı geçmiş durumda. Birçok uzman 17 Ağustos sonrası ‘Gelecek 30 yılda deprem riski yüzde 30’ diyordu. 17 Ağustos’un üzerinden 20 yıl geçti, hâlâ yüzde 30’luk ihtimalden söz ediliyor. 110 km’lik Hersek-İmralı arasındaki 110 km’lik fay kırılma limitine gelmiş durumda. Bu fay son olarak 1509’da kırılmıştı.”

EN TEHLİKESİNE HAZIRLANMALIYIZ

Prof. Dr. Cenk Yaltırak, aralarında yabancıların da olduğu birçok uzmanın tek fay hattı veya parçalı kırılma görüşünü ileri sürdüğünü belirterek, “Onlar yanılırsa bizim başımıza büyük bir felaket gelecek, bizim çalışmalarımız yanılırsa tehlike ucuz atlatılacak. En tehlikeli modele göre hazırlık yapmak zorunludur. İstanbul’da en büyük yıkıma neden olan depremler 557 yılı, 989 ve 1509’da tarihinde gerçekleşti. Her 3 büyük depremin, Hersek-İmralı arasındaki 110 km’lik fay hattının kırılması sonucu olduğunu açıkça gösteren modellerimiz ve tarihsel bilgimiz var” dedi.

17 AĞUSTOS'TA 3 DEPREM YAŞANDI

Prof. Dr. Cenk Yaltırak, 110 km fay hattı bugün kırılırsa üreteceği deprem büyüklüğünün yine 7.6 olacağını söyledi ve şu tespitlerde bulundu:

“Enerji biriktiren segmentler 42, 74 ve 93 km uzunluğundaki faylar. 1999’da aynı anda 2 deprem oldu. Önce batıdaki fay hattı, yani Gölcük’ten Marmara Denizi’ne uzanan fay parçası kırıldı. Hemen ardından saniyeler sonra Sakarya Karadere’ye uzanan kısım kırılmaya başladı. Hatta arada bir de 6.8’lik bir deprem olduğu da belirtiliyor. Yani 17 Ağustos’ta yaşanan deprem aslında 3 depremin domino etkisiyle aynı anda kırılması sonucu oluştu. Gölcük’teki fayın kırılması aynı anda doğudaki fayı tetikleyince, üst üste binen kırılmalar oldu. Fayın son halkası ise 12 Kasım 1999’da Düzce’de kırıldı. Aynı dakika içinde kırılması ile arada 1 yıl olması büyüklüğünü değiştirmiyor. 110 km’lik fay hattının yanı sıra diğer 3 fay aynı anda kırılmaya başlarsa sarsıntı 5 dakika sürer. Bu çok düşük ihtimal.”

YARIN: - Milli güvenlik tehdidi söz konusu - Tersine göç olmazsa kıyım olur