En büyük ve en zor yap boz: Eğitim

İlk ve ortaöğretimde 4+4+4 sistemiyle yine geniş çaplı ve radikal değişiklikler yaşanırken, hemen her bakan döneminde alınan farklı kararlar ve bir sistematiğe bağlanamayan seçme sınavı yöntemleri hem öğrencilerin, hem de velilerin başını döndürdü. İlkokula 2000 yılında başlayan ve bugün lisede okuyan öğrenciler, yaşamlarının kalan bölümünü büyük ölçüde etkileyecek süreçte, sağlıklı tercihte bulunmalarını engelleyebilecek çok farklı uygulamalarla karşı karşıya kaldı. İşte yap-boz serüveninin köşe taşları:

LGS, OKS, SBS serüveni
1997-1998 eğitim-öğretim yılında, anadolu ve fen liselerine giriş sınavının ismi “Liselere Geçiş Sınavı” (LGS) olarak değiştirildi. 2004’te ise, 2005-2006 yılından itibaren geçerli olmak üzere LGS kaldırılarak, yerine Ortaöğretim Kurumları Sınavı (OKS) getirildi. Bu sınav, önceki yıllarda olduğu gibi öğrencilerin 3 yıllık ortaöğrenim sonunda tek bir sınava girmelerini düzenliyordu. Ancak sınav; içeriği, ders müfredatı ve katsayıları açısından farklılıklar taşıyordu.
Dershaneler ve aileler bu sınava göre hazırlık yaparak, yeni sisteme uyum sağlamaya çalıştı. Ancak bu aşamada OKS kaldırıldı, yerine 2007’de, çocukların 3 yıllık ortaöğrenim boyunca, her yıl sonu bir sınava girmelerine yönelik oluşturulan Seviye Belirleme Sınavı (SBS) getirildi. Bu sistem de sadece 3 yıl yürürlükte kaldı. 3 yılın sonunda, her yıl sınava girilen sistem yerine yeniden OKS modeline dönülerek, ortaöğrenimin sonunda tek sınav modelinde karar kılındı. Bu sisteme, 6. sınıfta okuyanların dahil olmayacağı, bu sınıftakilerin 3 yıl boyunca her yıl sonunda sınava girecekleri belirtildi. Ancak velilerin başvurusuyla, eğitim-öğrenime başlanacağı aşamada, Danıştay 6. sınıflarla ilgili düzenlemenin yürütmesini durdurdu.

ÖSS, ÖYS, YGS, LYS
Sistem değişiklikleri üniversitelere girişte de sıkça gündeme geldi. 1999’da ÖSS ve ÖYS’den oluşan iki basamaklı sınav sistemi kaldırıldı. Sınav ÖSS olarak tek basamaklı hale getirildi. 2000’de ilkokula başlayan öğrencinin ailesi, çocuklarının liseye geldiğinde bu sistemle üniversiteye girebileceğini düşünüyordu. Ancak 2003’te ÖSS ve Ağırlıklı Ortaöğrenim Başarı Puanı (AOBP) sistemi ile AOBP’nin çarpıldığı katsayılar, 2006’da da soru tipi değişti. 2010’da ise 11 yıllık uygulamadan vazgeçildi. Sınavların Yükseköğretime Geçiş Sınavı (YGS) ve Lisans Yerleştirme Sınavı (LYS) olarak iki basamaklı yapılmaya başlandı.

Bitmeyen tartışma: Katsayı
28 Şubat sürecinde, 8 yıllık kesintisiz eğitim uygulaması ile birlikte, imam hatip ve meslek liselilerin sadece mezun oldukları alanlardaki üniversite bölümlerine girebilmelerine olanak sağlayan katsayı uygulaması başlatıldı. Ancak Danıştay, bu konudaki tüm kararlarda, sistemin hukuka uygun olduğuna hükmetti. Eski YÖK Başkanı Yusuf Ziya Özcan’ın başkanlığa gelmesinin ardından YÖK, katsayı uygulamasını tamamen kaldırmak istedi, Danıştay’dan geri dönünce bu kez aradaki makası kapatmak istedi. Danıştay, bu kez daha sert bir karar vererek, “yargı kararlarının dolanılamayacağına” hükmetti. Bunun üzerine de YÖK alanlarında tercih yapanların katsayısı 0.15, alan dışı tercih yapanların katsayısı 0.12 ile çarpılması kararına vardı. Bu süreçte üye profili değişen Danıştay makas daraltmaya onay verdi. YÖK ise bununla yetinmeyerek, katsayı farkını bu yıl bütünüyle kaldırdı.

İki adımda evliliğe vize
MEB, 2009 yılında “Lise ve Ortaokullar Yönetmeliği”nde yaptığı değişiklikle, lise öğrencilerinin nişanlanmasına serbestlik getirdi. Daha önce nişanlı öğrencilerin okullarıyla ilişiği kesiliyordu. Benzer bir değişiklik, bu yıl hazırlanan Ortaöğretim Kurumları Yönetmelik taslağında da gündeme geldi. Mevcut yönetmelikte, “Evli olanların kayıtları yapılmaz. Öğrenci iken evlenenlerin kayıtları silinerek okulla ilişkileri kesilir” düzenlemesi yer alırken, taslakta sadece “Evli olanların kayıtları yapılmaz” ifadesine yer verildi.

Düz liseler, Anadolu’ya
2010 yılında dönemin Milli Eğitim Bakanı Nimet Çubukçu, yayımladığı bir genelgeyle tüm düz liselerin Anadolu liselerine dönüştürüleceğini açıkladı, uygulama hemen başlatıldı.

İmam öğretmen dönemi
Öğretmen ihtiyacının formasyon aranmaksızın “ilgili branşta yüksekokul mezunu” olma şartıyla geçici görevlendirmelerle karşılanma yoluna gidilmesi, Milli Eğitim’de “imam-öğretmen” uygulamasının önünü açtı. 2010 yılında imam ve müezzinler, ücretli öğretmen olarak din kültürü ve ahlak bilgisi derslerine girmeye başladı. 2011’de MEB Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı kararıyla, ilköğretim 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıf öğrencilerinin aldığı İngilizce, Almanca, Fransızca, İtalyanca, İspanyolca, Rusça ve Çince’ye Arapça da eklendi.

‘Dikkat!’ çekmek kaldırıldı
1979’dan itibaren ortaöğretim kurumlarında üniformalı askerler tarafından verilen Milli Güvenlik dersi 2012 yılının ilk ayında kaldırıldı. Dersin bazı konularının vatandaşlık bilgisi dersinde sivil öğretmenlerce işlenmesine karar verildi.

Temel eğitim silbaştan
28 Şubat sürecinde yürürlüğe giren 8 yıllık kesintisiz eğitim uygulaması, 15 yıl sonra, zorunlu eğitimi 4+4+4 olarak kademelendirerek 12 yıla çıkaran yasanın yürürlüğe girmesiyle kaldırıldı.
Yeni sistemde öğrencilerin 4 yıl ilkokul, 4 yıl ortaokul ve 4 yıl lise okuması yasalaştı. Ortaokulun ardından açıköğretime geçiş imkanı sağlandı. Okul öncesi eğitim ise zorunlu hale getirilmedi. İlköğretime başlama yaşı 6’dan 5.5’a çekildi, kapatılan imam hatip ortaokullarının yeniden açılmasına karar verildi. Ortaokul ve liselerde, Kuran-ı Kerim ve Hz. Peygamberin Hayatı derslerinin seçmeli okutulması kanunla düzenlendi.

Son rötuş ders saatine
Ortaöğretim Kurumları Yönetmelik taslağı ile lise sistemi de yeni baştan ele alındı. Taslağın yasalaşması halinde, halen 20 gün olan “özürsüz” devamsızlık süresi 45 güne çıkacak. Sorumlu olarak sınıf geçmede ders sayısı ise 5’ten 6’ya yükseltilecek. Ders süreleri 45’ten 40 dakikaya inecek.

1998’DEN 2012’YE NELER DEĞİŞTİ?
1998: Anadolu ve fen liselerine giriş sınavı kaldırıldı, “Liselere Giriş Sınavı” getirildi.
1999: ÖSS ve ÖYS kaldırıldı, ÖSS getirildi.
2001: Lise 1 öğrencilerine borçlu geçme hakkı tanındı.
2003: ÖSS ve AOBP sistemi ile AOBP’nin çarpıldığı katsayılar değiştirildi.
2004: LGS kaldırıldı, OKS geldi.
2004: 64 yıllık ilköğretim müfredatı değiştirildi.
2006: ÖSS’de soru tipi değişti.
2007: OKS kaldırıldı, SBS getirildi. Sınava 6,7 ve 8. sınıflarda olmak üzere 3 kez girilmesine karar verildi.
2007: Liselerin eğitim süresi 3 yıldan 4 yıla çıkarıldı.
2010: SBS, 3. yılın sonunda tek sınav modeline döndü.
2010: ÖSS kaldırıldı, sınav yeniden 2 aşamalı oldu. Yeni sınav YGS ve LYS’den oluştu.
2012: Üniversiteye girişte uygulanan katsayılar kaldırıldı.
2012: İlköğretimde kesintisiz 8 yıllık sistemden vazgeçildi, 4+4+4 sistemine geçildi.

14 yılın Milli Eğitim bakanlar
Hikmet Uluğbay: 30 Haziran 1997 - 11 Ocak 1999
Metin Bostancıoğlu: 11 Ocak 19999 - 9 Temmuz 2002
Necdet Tekin: 10 Temmuz 2002 - 19 Kasım 2002
Erkan Mumcu: 19 Kasım 2002 - 17 Mart 2003
Hüseyin Çelik: 17 Mart 2003 - 3 Mayıs 2009
Nimet Çubukçu: 3 Mayıs 2009 - 7 Temmuz 2011
Ömer Dinçer: 7 Temmuz 2011 - ...