‘Dünya mirası’na bütçe bulunamıyor

Europa-Nostra sivil toplum kuruluşu tarafından tehlike altındaki 7 dünya mirası arasında gösterilen Büyükada’daki tarihi Rum Yetimhanesi’nin önümüzdeki kış aylarında restore edileceği gündeme getirilmişti. Ancak Fener Rum Patrikhanesi yetkilileri, henüz gerekli bütçenin sağlanamadığı bilgisini verdi. Patrikhane Basın Bürosu yetkilileri Milliyet’e yaptıkları açıklamada şunları söyledi: “Rum Yetimhanesi tarihi bir bina olduğu için yıkılıp yeniden yapılamıyor. Mevcut yapı Avrupa’da ayakta kalan en eski ahşap eser. Binanın ayakta kalması için bir an önce restore edilmesi gerekiyor, fakat ortada restorasyon bütçesi yok. Belki Europa-Nostra bunun için öncülük yapabilir. 220 odası bulunan yetimhane, 1964’e kadar 5 bin 800’den fazla kimsesiz çocuğa ev sahipliği yaptı. O yıl Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından kapatılan yetimhanedeki 160’tan fazla çocuk Ayios Nikolaos Rum Ortodoks Kilisesi’ne alındı. Yetimhane sonra bir daha hiç açılmadı.”

Restorasyon dedikodusu

Öte yandan, Yeniköy Panayia Rum Ortodoks Kilisesi ve Mektebi Vakfı Başkanı Laki Vingas da Rum Yetimhanesi’nin restorasyon projesi için gerekli bütçeyle ilgili elle tutulur bir gelişme olmadığını belirterek, “Restorasyon için gereken para henüz ortada yok. Hesaplamalara göre 50 milyon dolar gerekiyor. Europa Nostra’nın listesine giren eserin önümüzdeki aylarda restore edileceği iddiaları tamamen dedikodu” dedi.

Patrik iki proje sundu

Patrikhane yetkilileri, Fener Rum Patriği Bartholomeos’un 2009 yılında dönemin Başkanı Recep Tayyip Erdoğan’a yetimhaneyle ilgili iki proje sunduğunu aktardı. Büyükada’da tüm dinlerin temsilcilerine verdiği yemekte sunulan proje kapsamında patrikhanenin binayı, dinler arası diyalog ve Hıristiyan mezhepleri diyalog istişare merkezi olarak kullanma isteğinin Erdoğan’a iletildiği öğrenildi. Bu amaçla binada kütüphane, misafirhane, istişare merkezleri ve çalışma ofislerinin yapılmasının gündeme getirildiği açıklandı. Patriğin ikinci olarak da binada ‘Yaratılışı Kurtarmak’ olarak nitelenen çevre, ekoloji ve doğa vakfı kurma fikrini ilettiği belirtildi.

Aile satın alıp hediye etti

Büyükada’da bulunan Rum Yetimhanesi, 1899 yılında Belçikalı bir inşaat firması tarafından otel ve kumarhane olarak yapıldı. Ancak Padişah 2. Abdülhamit kumarhaneye izin vermeyince, bina 1902 yılında İstanbullu bir Rum aile tarafından satın alınarak Patrikhane’ye hibe edildi. Patrikhane, binanın yetimhane yapılması için 2.Abdülhamit’ten izin alırken, her millet ve dinden çocuğa hizmet verilmeye başlandı. 1960’ın başında Kıbrıs olayları patlak verince, devlet Büyükada Rum Yetimhanesi’ne el koydu. 1962 yılında boşaltılarak Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne devredilen yapı, 1964’den itibaren çürümeye terk edildi. Rum Ortodoks Patrikhanesi binanın iadesi için 2005’te Türkiye aleyhine AİHM’e dava açarken, 29 Kasım 2010 yılında sonuçlanan dava ile Büyükada Rum Yetimhanesi’nin tapusu resmi olarak Fener Rum Patrikhanesi’ne devredildi.