DSÖ değerlerinin 7.5 katı çıktı!
24.03.2023 - 06:58 | Son Güncellenme:
Depremden etkilenen kentlerde hava kirliliği, enkaz tozu ve ısınma için açıkta ateş yakılması gibi nedenlerle Türkiye limiti 2.5, Dünya Sağlık Örgütü kılavuz değerlerinin ise 7.5 katına çıktı.
Mert İnan - Hava kirliliğinin insan sağlığına etkileri üzerine çalışmalar yürüten, 15 sağlık, çevre ve iklim örgütünün oluşturduğu Temiz Hakkı Platformu (THHP) Türkiye’de hava karnesi niteliğindeki hava raporunu açıkladı. Raporda 2021’de İstanbul’da 4848, Ankara’da 2853, Türkiye genelinde ise en az 42 bin kişi hava kirliliğine bağlı hastalıklar nedeniyle yaşamını yitirdiği iddia edildi. Türkiye’de Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) standartlarına göre havası temiz şehir olmadığına dikkat çekilen rapora göre havası en kirli 5 kent sırasıyla Batman, Iğdır, Ağrı, Şırnak ve Malatya oldu. Hakkâri’de DSÖ standartlarına göre, partikül madde kirliliği yok denecek kadar az kentin kükürt dioksit açısından çok kirli olduğuna yer verildi.
Depremden etkilenen kentlerde hava kirliliği, enkaz tozu ve ısınma için açıkta ateş yakılması gibi nedenlerle ulusal limitlerin 2.5 katına, DSÖ kılavuz değerlerinin ise 7.5 katına çıktığı duyurulurken, kirli havanın başta kanser, kalp-damar, KOAH gibi hastalıklara tetikleyeceği uyarısı yapıldı. Raporda, ölüm nedenleri arasında hava kirliliğinin yüzdelik payının en yüksek olduğu illerin Iğdır, Karaman ve Batman olduğu, 2021’de Batman’da her 100 ölümden 31’inin, Iğdır ve Karaman’da ise her 100 ölümden 28’inin hava kirliliği nedeniyle medyana geldiği belirtildi.
PM10 kirliliği 2021’de Batman, Iğdır, Ağrı, Şırnak ve Malatya’da en yüksek değerlerde ölçülürken, bu illerdeki ortalama değerlerin DSÖ’nün partikül madde PM10 için belirlediği 15 mikrogram/metreküp seviyesinin 5-8 katı olarak saptandı. 200 günden fazla süre PM10 için yönetmelikte belirlenen 40 mikrogram/metreküp ulusal limit değerinin üstünde hava kirliliği ölçüldüğüne yer verilen raporda Batman’da 2021’deki hava kirliliği, DSÖ’nün kılavuz değerinin 7 katından fazla olduğu aktarıldı.
Öte yandan bu kentte yaşayanların tam 326 gün boyunca kirli havaya maruz kaldığı kaydedildi.
Acil önlem alınmalı
Temiz Hava Hakkı Platformu Koordinatörü Deniz Gümüşel. Türkiye’de 360 istasyonlu geniş bir izleme ağı bulunmasına rağmen bu istasyonlarda düzenli ölçüm yapılmadığını söyledi. PM10 için bile sadece 34 kentin kirlilik durumunu bildiklerini belirten Gümüşel, “Kanserojen ve hava kirliliğine bağlı ölümlerin ana nedeni olan ince partikül madde PM 2.5, sadece 62 istasyonda yeterince ölçülebildi. Bu kısıtlı veriyle bile, Türkiye’de Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) sınır değer olarak belirlediği PM 2.5 yoğunluğunun tam 4 katı kirli hava soluduğumuzu görüyoruz. Afet bölgesinde asbest riski ciddi halk sağlığı sorunu. Hatay İskenderun’da ise partikül madde kirliliği son 40 gündür metreküpte 200 mikrogram ölçülüyor. Şu an devam eden kirliliğin nedeni, yetkililerce araştırılmalı ve acil önlem alınmalı” dedi.
İstanbul’un havası sağlıksız
Raporda, İstanbul ve Ankara’da ısınma için kömür yakılan, yapılaşma ve trafiğin yoğun olduğu ilçelerde hava kirliliğinin ürkütücü boyutlarda olduğu belirtilirken, “Sarıyer Kumköy hariç, İstanbul nüfusunun neredeyse tamamı DSÖ’ye göre sağlıksız hava soluyor. Sultangazi, Esenyurt ve Mecidiyeköy en kirli bölgeleri işaret ediyor. Siteler, Ankara’Daa en kirli havayı soluyan bölge” tespitine yer verildi.
