Doktor raporlarından Atatürk'ün son günleri

Ankara'daki ilk tören Anıtkabir'de yapılacak. Atatürk, vefat ettiği İstanbul'daki Dolmabahçe Sarayı'ndaki odasında da anılacak. Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı ise Metro Sanat Galerisi'nde bir "10 Kasım Karagün" isimli bir sergi düzenleyecek.
Atatürk, hastalığının son günlerini nasıl geçirdi? Atatürk'ün en yakınındaki isimlerden biri olan Hasan Rıza Soyak'ın Yapı Kredi Yayınları tarafından yayınlanan Atatürk'ten Hatıralar kitabında, ulu önderin son günlerindeki hekim raporlarına da yer veriliyor.

Raporda imzası olan hekimler
Raporlar; müdavi doktorlar Prof. Dr. Neşet Ömer İrdelp, Prof. Mim Kemal Öke, Dr. Nihat Reşat Belger ile müşavir doktorlar Prof. Dr. Akil Muhtar Özden, Prof. Dr. Hayrullah Diker, Prof. Dr. Süreyya Hidayet Serter, Dr. Abrevaya Marmaralı ve Dr. Mehmet Kamil Berk'in imzasını taşıyor. Doktor raporlarına göre, Atatürk'ün son günleri şöyle:

16 Ekim'de komaya girdi
*17 Ekim 1938 : Reisicumhur Atatürk'ün duçar oldukları karaciğer hastalığı normal seyrini takip ederken 16 Birinciteşrin (Ekim) 1938 tarihine tesadüf eden pazar günü birden bire aşağıdaki arazı göstermiştir: Saat 14.30'dan, 22.00'ye kadar gittikçe artarak devam eden umumi zaaf ile birlikte hazmi ve asabi araz. Bu saate kadar nabız dakikada 116, teneffüs 22 ve hararet derecesi 36.5 idi.
- Saat 22.00'den bu sabah saat 10.00'a kadar yukarıda ismi geçen araz kısmen hafiflemiş ve nabız dakikada 104, teneffüs 20, hararet derecesi 37 olmuştur. Yapılan muayene ve müşavere neticesinde tespit ve tatbik edilen mudavattan sonra umumi ahvalde hafif bir salah görülmekle beraber vaziyet ciddiyetini muhafaza etmektedir.
*17 Ekim 1938 saat 20.00: Bugün, dün akşamkine nispetle daha iyi geçmiştir. Asabi arazlarda bir değişiklik yoktur, nabız muntazam 116, teneffüs 20, hararet derecesi 37'dir.
*18 Ekim 1938 saat 10.00: Atatürk'ün umumi vaziyetinde büyük bir değişiklik yoktur; geceyi daha iyi geçirdiler. Nabız 90-100 arasında, teneffüs 18, hararet derecesi 36.4'tür.
*18 Ekim 1938 saat 20.00: Reisicumhur Atatürk'ün rahatsızlığı aynı halde devam etmektedir. Nabız 120, teneffüs 18 ve hararet derecesi 38'dir.
*19 Ekim 1938 saat 20.00: Asabi arazlarda hafif, fakat aşikar bir iyilik vardır. Umumi hal daha iyi; nabız muntazam 108, teneffüs 20, hararet derecesi 36.9'dur.
*20 Ekim 1938 saat 10.00: Geceyi çok rahat geçirdiler. Asabi arazlar zail olmak derecesinde azalmıştır. Umumi hal daha iyi, nabız muntazam 102, teneffüs 20, hararet derecesi 36.8'dir.
*20 Ekim 1938 saat 20.00: Asabi arazlar tamamen geçmiştir; umumi salah artmaktadır. Nabız muntazam 94, teneffüs 20, hararet derecesi 37.1 'dir.
*21 Ekim 1938 saat 10.00: Geceyi rahat geçirdiler. Umumi salah artmaktadır; nabız muntazam 94, teneffüs 20, hararet derecesi 36,9'dur.
Saat: 20.00'de neşredilen rapor: Bugünü çok iyi geçirdiler; umumi ahvaldeki iyilik devam etmektedir. Nabız muntazam, kuvvetli 80, teneffüs 20, hararet derecesi 36.9'dur.
22 Ekim 1938: Bir hafta evvel zuhur eden arazlar tamamiyle geçmiştir. Nabız muntazam, kuvvetli 80, teneffüs 19, hararet derecesi 36.8'dir. Hastalık normal seyrine avdet etmiştir; günlük tebliğ neşrine lüzum kalmamıştır.

KOMA DEVRESİNDE YAYINLANAN RAPORLAR:
*8 Kasım 1938 Salı saat 23.00: Bugün saat 18.30'da hastalık birdenbire normal seyrinden çıkarak şiddetlenmiş ve sıhhi vaziyetleri yeniden ciddiyet kesbetmiştir; hararet derecesi 36.4, nabız muntazam 100, teneffüs 22'dir.
*9 Kasım 1938 saat 10.00: Geceyi rahatsız geçirdiler; umumi hallerindeki vaziyet ciddiyetini muhafaza etmektedir. Hararet derecesi 36.8, nabız muntazam 128, teneffüs 28'dir.
*9 Kasım 1938 saat 20.00: Bugünü yorgun ve dalgın geçirdiler. Umumi ahvaldeki ciddiyet biraz daha ilerlemiştir. Nabız muntazam dakikada 124, teneffüs 40, hararet derecesi 37.6'dır.
*9 Kasım 1938 saat 24.00: Saat 20.00'den itibaren dalgınlık artmıştır. Umumi ahval vehamete doğru seyretmektedir. Hararet derecesi 37.6, nabız 132, teneffüs 33'tür.

SON RAPOR:
*Reisi Cumhur Atatürk'ün umumi hallerindeki vehamet dün gece saat 24.00'te neşir edilen tebliğden sonra her an artarak bugün 10 İkinciteşrin (Kasım) 1938 perşembe sabahı saat dokuzu beş geçe büyük şefimiz derin koma içinde terki hayat etmişlerdir.