Dilovası’nda ölüm çok yakın

Burası Türkiye’de sanayinin kalbi Kocaeli’nin organize sanayi bölgelerinin (OSB) en yoğun bulunduğu ilçesi Dilovası. 2006’da Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Onur Hamzaoğlu’nun hazırladığı ve kanser oranının yüzde 32.3 olduğunu ortaya koyduğu raporu ile Türkiye’nin gündemine yerleşen, TBMM tarafından oluşturulan bir komisyon tarafından da inceleme altına alınan Dilovası, raporların üzerinden geçen 7 yılda kaderine terk edildi. Fakat Kocaeli’nde son bir hafta içerisinde 13 ve 23 yaşında iki genç kızın kanser nedeniyle hayatını kaybetmesi ve “Dilovası Koruma ve Geliştirme Paltformu”nun pazar günkü protestosu ile bölgedeki tehlike yeniden hatırlandı.

7 yıl önce Milliyet’te...
Hamzaoğlu’nun raporunun yayımlanmasının ardından ilçeye giden Milliyet o zaman 17 yaşında ve kan kanseri olan Adem Kuzu, 1 yaşındaki yeğeni Barış ve annesi Melek Kuzu’nun hikayesini Türkiye’ye duyurmuştu. 7 yıl boyunca kaderine terk edilen ailenin Fatih Mahallesi’ndeki evine gittik. Adres gibi yaşadığı dram da değişmemiş. Adem’in sağlık durumu doktorları tarafından takip ediliyormuş, 6 ayda bir kontrolden geçiriliyormuş. Fakat 2 yıl önce bu defa annesi Melek Kuzu’ya kolon kanseri teşhisi konmuş. Kaymakamlığın verdiği kömürü yaktıkları soba ile derme çatma evlerinde ısınmaya çalışan Kuzu ailesi ilgisizlikten şikayetçi. Melek Kuzu, “İki senedir çok sancılar çekiyorum. Benim suçum ne?
Ben ne yaptım bu fabrikalara da bu zehri benim ağzıma koyuyorlar? Bunların vicdanı nasıl rahat ediyor? Bizi hiçe sayıyorlar. Kazandıkları parayı nasıl yiyorlar? Bir kişi de gelip halimizi hatrımızı sormadı” diye dert yanıyor. Kuzu, “İstanbul’daki doktorum nerede oturduğumu sordu. ‘Dilovası’ dedim. ‘Orası kanser saçıyor, sen niye orada duruyorsun’ dedi. Nereye gideyim ki param yok, pulum yok. Elektrik borcumuz icrada, suyun parasını ödeyemiyoruz. O da kesilirse ne yapacağız“ derken gözyaşlarına boğuluyor. Hastalık nedeniyle sık sık ateş bastığını ve suya ihtiyaç duyduğunu söyleyen Kuzu, tek bir şey istiyor: “N’olur su borcumuzu ödesinler.”
TÜBİTAK’ın Gebze yerleşkesinde çaycılık yapan Adem’in 2 aydır para almadığını söyleyen Kuzu, “Geceleri sancılardan uyuyamıyorum. Sürekli acile gidiyoruz. Yol parası bulamıyoruz. İnsan canı yanınca ölümü arıyor” diye feryat ediyor.

Kanser 3 evden 1’inde
TBMM bölge hakkındaki raporunda OSB içerisinde yer alan Fatih Mahallesi’nin boşaltılmasını söylemişti. Buna karşın yaşamın devam ettiği mahallede tek dram Kuzu ailesine ait değil. 43 yaşındaki 4 çocuk annesi Sevgi Cebeci de 2 yıldır lenf kanseri ile mücadele ediyor. Çocuklarının en büyüğü 18 yaşında olan Cebeci, “Burada sabahları erkekler işe gider kadınlar hastaneye... Çünkü çocukların hepsi hasta” diyor. “Belki anneleri dinlerler” diyen Cebeci, anneleri fabrikalara karşı bir araya getirmeyi planlıyor. Özellikle mesai bitimlerinde ve haftasonları filtrelerin çalışmadığınından şikayet eden Cebeci, “Neredeyse 3 evden 1’inde kanser vakası var” diyor. Cebeci’nin “Eskiden buraları Kiraz bağları doluydu, derede balıklar oynardı” dediği dereden bugün çamur akıyor.

2 yaşında astım krizi
İki yaşındaki Nisa da Fatih Mahallesi’nde bir fabrikanın hemen arkasındaki evde yaşıyor. 1 ay önce astım krizi geçirdikten sonra 4 gün hastanede yatan Nisa’nın annesi Filiz Güz’ün 15 yaşındaki kızı ise alerji ile mücadele ediyor. Güz, “Doktorlar tozda tutmayın diyorlar. Nasıl tozda tutmayacağız? Geçen gün resmen kül yağdı. Korkudan çocuklarımı dışarı çıkartmıyorum. Bizi sadece seçim dönemlerinde hatırlıyorlar. Sonra verilen sözler unutluyor. Bir sonraki seçimlerde boş oy kullanacağız” diye konuştu.

7 yıl önce...

7 yıl Sonra...

Milliyet’in 7 yıl önce haber yaptığı kanserin pençesindeki aile için aradan geçen zamanda hiçbir şey değişmedi.

Kahvehane sohbetlerinin değişmeyen konusu: Kansere yakalananlar.

‘Görmezden geliyorlar’
CHP İlçe Başkanı İsmail Kaya, yetkilileri yaşananları görmezden gelmek ve hatta sadece kendi sağlıklarını korumakla itham ediyor. Kaya, Dilovası Kaymakamı’nın sadece gündüzleri ofisine geldiğini ama evinin bölgenin en temiz yeri olan Tavşancı’da bulunduğunu; Fatih Mahallesi Muhtarı’nın ise kendilerine destek vermesi sonrasında oğlunun fabrika stajının sonlandırılması ile özür dileyerek desteğini çektiğini söylüyor.

Tarım neredeyse bitti
Bir zamanlar kirazı ile meşhur olan ilçede tarımcılık da bugün neredeyse bitme noktasına gelmiş. Kocaeli İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü İlçe Müdürü Serkan Akça ilçede tarım rakamlarını şöyle veriyor: “Toplamda 3 seracımız ve 30 seramız var. Onun haricinde, bitkisel üretim olarak herhangi bir faaliyetimiz yok diyebiliriz. Yaklaşık 20-30 dönüm, belki 50 dönümü arpa-buğday ekimi var. Onun dışında bir şey yok.”

Dilovası’nın seması hep dumanla dolu.

Dokunan yanıyor mu?
Hazırladığı rapor ile 2006’da Türkiye’nin dikkatini Dilovası’na çeken Prof. Dr. Onur Hamzaoğlu, ilçede yeni doğan bebeklerin kakalarında ve anne sütlerinde ağır metallere rastlandığını belirtmişti. Hamzaoğlu, rapor sonrasında birçok dava ile uğraşmak zorunda kalmıştı. Araştırmasının sonuçlarını kamuoyu ile paylaştığı için “yayınlanmamış bir araştırmanın sonuçlarını açıklamanın etik özensizlik” olduğu gerekçesiyle hakkında soruşturma açılan Hamzaoğlu, uyarı cezası aldı. Hamzaoğlu, kendisine Dilovası raporu üzerine “şarlatan” diyen Kocaeli Belediye Başkanı İbrahim Karaosmanoğlu’na açtığı kamu davasını ise kazandı. Hamzaoğlu, çevre kirliliğinin kanserle ilgili olduğu konusunda tereddütü olmadığını yineledi. TBMM Dilovası Araştırma Komisyonu’nun 2006’da hazırladığı raporda 15 bini işçi, toplam 100 bin kişinin risk altında olduğunu yazmıştı. 2006’dan sonra Kocaeli Belediyesi Çevre Komisyonu da bir rapor hazırladı ancak sanayi bölgesinde alınması gereken önlemlerin dışında kansere ilişkin bir tespitte bulunulmadı.

‘Satmayacak bir avukat arıyorum’
Dilovası için mücadele edenlerin başında Dilovası Koruma ve Geliştirme Paltformu bulunuyor. Platformun başkanı Nizametin Karadağ, TÜBİTAK ve Sağlık Bakanlığı’nın raporlarında Dilovası çanağının meteorolojik olarak basık bir yer olduğu ve burada hava sirkülasyonunun az olması nedeniyle sanayi üretiminin doğru olmadığının belirtildiğini ama kimsenin rapora uymadığını söylüyor. Karadağ, şöyle konuştu:
“Sanki bunlar söylenmemiş, bu raporlar yokmuş gibi hızlı kapasite artışı devam ediyor. Bölgedeki likit depolama alanlarında yangın koruma sistemi bulunmuyor. Yani bölge başka felaketlere de gebe. Eğer önlem alınmazsa Kocaeli’nde kitlesel ölümler yaşanacak. Dilovası kadar Karamürsel ve Altınova da tehdit altında. Buradaki kanser oranı yüzde 33 ise orada da yüzde 22. Çünkü burada rüzgar Kuzey yönünde esiyor ve buradaki gazı, dumanı oraya taşıyor. Kanser hastalarının dava açması için öncülük ediyorum. Davayı satmayacak avukat arıyorum.”