Dejavu nedir, neden kaynaklanır?

Dejavu nedir?

Hiç bir anı daha önce yaşamışsınız gibi hissettiniz mi? Ya da gittiğiniz bir mekanda daha önce bulunduğunuzu zannettiniz mi? O zaman yalnız değilsiniz çünkü araştırmalara göre insanların üçte ikisi hayatlarında en az bir kere bu hisse kapılıyor. Bu his Fransızca’da “daha önce görüldü” anlamına gelen “deja-vu” kelimesiyle anılıyor. Neden dejavu hissine kapıldığımız pek çok kişi tarafından merak edilen bir konudur. Dejavunun neden yaşandığına dair farklı açıklamalar mevcuttur.

Dejavu hissi neden yaşanır?

Dejavunun bilimsel açıklaması beyin lobları arasındaki zaman farkına işaret eder, bu durum sinir aksonlarındaki küçük bir sapmadan kaynaklanır. Beynin sağ ve sol lobları arasındaki zaman farkı, bir anın daha önce yaşanılmış gibi hissedilmesine sebep olmaktadır. Bu fark milisaniyeden daha az olsa bile bir anı daha geç algılayan lob bu anın daha önce yaşandığını hisseder. Yani dejavunun nedeni iki lob arasındaki zaman farkıdır.

Dejavu hakkında bilim dışı açıklamalar da mevcuttur. Dejavuyu insanların astral seyahat esnasında yaşadıkları deneyimleri uyanıkken tekrar yaşamalarıyla açıklayanlar da var. Alternatif bir başka açıklama ise reenkarnasyon. İnsanlar daha önceki hayatlarında yaşadıkları deneyimleri tekrar yaşadıklarında dejavu hissine kapılıyorlar. Bu açıklama özellikle daha önce gidilmemiş bir mekana gidildiğinde dejavu yaşanmasını anlamlandırmaya yönelik. İslam’da ise dejavu hissi ruhların bedenlerden daha önce yaratılmış olması üzerinden açıklanmaktadır.

Dejavu yaşamak herhangi bir rahatsızlığın belirtisi midir?

Yazıda daha önce belirtildiği gibi, dejavu hissi insanların çoğunluğu tarafından en az bir kez tecrübe edilir. Peki bu durum olası nörolojik rahatsızlıkların belirtisi midir? Başlangıçta dejavu hissinin şizofreni, anksiyete gibi nörolojik rahatsızlıklarla ilişkili olabileceği düşünülmüştür ancak şimdiye dek yapılan çalışmalarda bu ilişkiyi destekleyecek kesin bir sonuç gözlenmemiştir. Dejavu yaşamak bu tarz rahatsızlıklara sahip olunduğunu göstermez. Ancak anksiyete, epilepsi ve şizofreni rahatsızlıkları olan bireylerin daha çok dejavu yaşadığı belirlenmiştir. Bir iddia ise sıklıkla dejavu yaşamanın Alzheimer hastalığının habercisi olabileceğidir. Bu iddiayı destekleyen veriler kısıtlıdır. Dolayısıyla dejavu hissine kapılmakta korkacak bir şey yoktur ancak dejavu nörolojik rahatsızlıklara erken tanı konmasında yardımcı olabilir.