Greta kuşağı tehlikesi! Çocuklar, iklim anksiyetesi kıskacında
24.06.2024 - 07:01 | Son Güncellenme:
Küresel ısınma, iklim anksiyetesini beraberinde getirdi. İngiltere’de çocukların aktivist Greta gibi olmak istediği, gezegeni kurtarmaya zorlandığını, bunun da kaygıyı artırdığı belirtiliyor. İklim kaygısının çocuklara etkisini uzmanlara sorduk...
GÜLDEN ÇOKTAN - Dünyayı etkileyen küresel ısınma ve iklim krizi çevresel etkilerinin dışında ruhumuzu da etkiliyor.
Yüksek düzeyde stres yaşayanların sayısı giderek artarken uzmanların “iklim anksiyetesi” olarak adlandırdıkları bu durum, 2018’den yani 15 yaşından bu yana dünya genelinde aktif olarak iklim krizine ve etkilerine dikkat çeken 21 yaşındaki aktivist Greta Thunberg örneğiyle yeniden gündemde. İngiltere’de hükümete bağlı Eğitim, Çocuk Hizmetleri ve Beceriler Standartları Ofisi’nin (Ofsted) eski başkanı Amanda Spielman, okullarda çocuklara verilen iklim değişikliğiyle ilgili derslerin onları fazla kaygıya sürüklediğini, özellikle kız çocuklarının Greta gibi olmak istediğini söyleyerek, uyardı. Yeni bir tartışmayı gündeme taşıyan Spielman açıklamalarını ve iklim anksiyetesinin çocuklara etkisini biz de Türkiye’deki uzmanlara sorduk.
'BELİRSİZLİK, TETİKLİYOR'
Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kemal Sayar, bu çağı “belirsizlik’ çağı’ olarak nitelendirerek, çocuklara etkisiyle ilgili önemli tespitler yaptı:
“Belirsizlik de anksiyetenin en önemli tetikleyicisi. Geleceğe baktığı zaman iklim felaketlerini, savaşları gören çocuklar daha endişeli büyüyor. Çocuk ergenlerde anksiyete ve depresyon çok fazla artmış durumda. Özellikle Gazze’de cereyan eden soykırım maiyetindeki savaş, Ukrayna Savaşı, dünyanın her an büyük bir savaşın eşliğinde olduğu düşüncesi... Bu kaygıları tetikliyor. Ayrıca iklim felaketi kadar belki dünya liderlerinin nükleer bir savaştan bahsediyor olmaları da yine bu kaygıyı tetikleyen unsurlardan biri. İnsan mutlak manada geleceği kontrol edebilen bir varlık değil. Belirsizliğin arttığı dönemlerde anksiyete de tavan yapıyor.”
SORUMLULUKLARI ÖĞRETİLMELİ'
Ailelere tavsiyelerde bulunan Sayar, şunları dedi:
■ Aileler, çocukları felaket tellallığıyla meşgul etmek yerine onların yapabileceği şeylere odaklanmalı.
■ Çevre ile kaygı yaşayan bir çocuğa çevre duyarlılığı öğretilmeli. Sorumlulukları hatırlatılmalı.
■ Gelecekteki barışla ilgili kaygı yaşayan bir çocuğa kendi ortamında daha iyi ilişkiler nasıl kurabileceği öğretilmeli.
■ Hep yapabildiklerimizden sorumluyuz. Biz somut olarak çocuklarımıza neyi yapabilecekleri konusunda bilgi vermeliyiz.
'DÜNYA ELDEN GİDİYOR' DEMEYİN
Türk Psikologlar Derneği Başkanı, Psikolog Prof. Dr. Cem Şafak Çukur, şunları söylüyor:
“Çocuklar ve gençlerimizin bilinçsel ve duygusal gelişimleri farklı. Özellikle anaokulu, ilkokul hatta ortaokulun belli dönemlerine kadar daha somut dönemdeler. Basit, yapıcı ve kapsayıcı örnekler sunmak yerine ‘Dünya elden gidiyor, yıkım geliyor’ söylemlerde bulunursanız çocuklarda kaygıyı arttırırsınız. Mesajların çocuğun yaşına uygun animasyon gibi somut örneklerle verilmesi gerekiyor.”
'RUH SAĞLIĞINI DOĞRUDAN ETKİLİYOR'
Eko anksiyeteden çocukların daha çok etkilendiğini ifade eden uzman klinik psikolog Özgenur Taşkın küresel ısınmanın çocuklara etkisini anlattı:
“İklim değişikliğinin doğrudan ruh sağlığını etkilediğini gözlemliyoruz. Çocuklarda, ‘gelecekte ne olacak’, ‘iklimler değişince, doğa olayları olunca biz bununla nasıl baş edeceğiz’, ‘Annemizin babamızın yaşına gelince hayatta kalabilecek miyiz’ gibi korku ve kaygılar oluşuyor. Çocuklar için yapabileceğimiz en önemli şey sorumluluğu arttırmak. Çocuklar bu sorumluluklarını yerine getirdiğinde arkadaşlarına da rol model olduklarında çevrelerine de öğrettiklerinde aslında krizi yönetmiş oluyorlar. Aileler, susuz kalacağız, dünya batacak gibi sözlerden kaçınmalı. Çünkü anksiyete bazı çocuklarda öfke, kızgınlık, davranış bozuklukları olarak ortaya çıkıyor. Altına kaçırma, yemek yememek gibi olaylar yaşanabiliyor.”
'GEZEGENİ KURTARMAYA ZORLANIYORLAR'
İngiltere’de hükümete bağlı Eğitim, Çocuk Hizmetleri ve Beceriler Standartları Ofisi’nin (Ofsted) eski başkanı Amanda Spielman, okullardaki derslerde çocuklara İsveçli iklim aktivisti Thunberg’e benzemeleri yönünde mesajlar verilmesinin fazla baskıya yol açtığı konusunda uyardı. İngiliz “Daily Mail” gazetesine konuşan Spielman, iklim aktivistlerinin okullarda çocukları endişe verici derslerle korkuttuğunu, bunun da kaygı yaydığını iddia etti. Öğretmenlerin çocuklara “küçük yetişkinler” gibi davrandığını ve onları gezegeni kurtarmaya zorladığını ifade eden Spielman, çocuklara gelecekte ne yapmak istediklerini sorduğunda özellikle kızların Greta Thunberg gibi olmak istediklerini söylediğini aktardı. Diğer yandan, Greenpeace, WWF ve İngiliz Kızıl Haçı gibi kuruluşlar okullara ücretsiz iklim değişikliği öğretim kaynakları sunuyor. Çevre hareketi Extinction Rebellion (Yok Oluş İsyanı) da pek çok ülkede okul çocuklarına “iklim çöküşü” dersleri vermişti. - DIŞ HABERLER
'SUÇUN BÜYÜĞÜ İNGİLİZLERDE'
Boğaziçi Üniversitesi İklim Değişikliği ve Politikaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Levent Kurnaz, İngiliz Amanda Spielman’ın tepkisini yapmacık buldu: “Yaptığımız şeyin bir bedeli vardır. Kömür, petrol, doğalgaz yakarak iklimi mahvediyorsunuz. Bunu ilk yapmaya başlayan ülke İngiltere. Suçun en büyük kısmının İngilizlerde olduğunu düşünüyorum. Hem kömür, petrol, doğalgaz bırakmayacaksın, hem de korku üreteceksin. Sonra da bu yaptıklarımız çocuklara zarar veriyor hassasiyetini göstereceksin. Doğru olan bu hassasiyeti eylemlerle göstermek. Ancak hiçbir hassasiyet göstermeyip bu tür davranışlara girmeleri son derece yapmacık.”
