Çanakkale’de yeni tarihi keşif: HMS Hythe batığı

GÖKHAN KARAKAŞ/İSTANBUL- Birinci Dünya Savaşı sırasında “Yenilmez Armada” olarak adlandırılan işgal güçlerinin saldırısına uğrayan Çanakkale pek çok geminin batmasıyla oluşan dünyanın en büyük su altı tarih mirasına ev sahipliği yapıyor. Gelibolu Yarımadası çevresinde 50’den fazla savaş batığını barındıran bölgede su altı araştırmacıları yeni bir İngiliz gemisi daha keşfetti. Daha önce birinci ve ikinci dünya savaşlarından kalan denizaltı ve savaş gemilerinin bulunmasını sağlayan su altı araştırmacısı Selçuk Kolay’ın azimli araştırması HMS Hythe adlı İngiliz savaş nakliye gemisinin bulunmasını sağladı. Çanakkale’de batan savas gemileriyle ilgili 16 batığın yerini bulan Selçuk Kolay, HMS Hythe’ın bulunuşunu Milliyet’e anlattı. Kolay, “Derinlerden Yansımalar: Çanakkale Savaşı Batıkları” adlı kitabındaki batıklar dışında birkaç batığın daha su altında keşfedilmeyi beklediğini bildiği için çalışmalarına bu yönde sürdürdüğünü söyledi. Londra’da British Library ve National Archives’de Savaş Karakaş ile çalışmalar yapan Kolay, “HMS Hythe için sürdürdüğüm çalışmalar salgın nedeniyle aksadı. 9 mil karelik bir sahada çalıştım. Uygun havada yan taramalı sonarla bölgeyi sistematik taradım. Ağustos sonlarına doğru 72 metre derinlikte Hythe’a çok benzeyen bir batık buldum. Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı’ndan Yusuf Kartal’ın katılımıyla bölgeye gittik. Ali Ethem Keskin ve Doruk Dündar’ın dalışları sonunda batığın Hyte olduğunu tam olarak belirledik” dedi.

‘YÜZME BİLMİYORLARDI”

HMS Hythe’ın 28 Ekim 1915 de asker ve harp malzemesi yüklü olarak İngiliz üssü Limni Adası’daki Mondros Koyu’ndan çıktığını belirten Selçuk Kolay, şunları dedi:

“Mehmetçik Feneri’ne giden gemi gece karanlığı bastırınca Türk topçusuna yakalanmamak için ışıklarını söndürmüştü. Yükünü boşalttıktan sonra yine ışıkları sönük olarak geri dönerken daha büyük ve hızlı olan başka bir İngiliz gemisi HMS Sarnia ile çarpıştı. Hythe 10 dakika içinde battı. Kazada gemide bulunan 213 asker, 5 subay ve 30 diğer personelden toplam 154 kişi öldü. Ölenlerin çoğu yüzme bilmiyordu ve can yelekleri yoktu. Bu kazadan sonra İngiltere yeni seyir kuralları belirledi.”

HMS Hythe ilk dalışı yapan su altı görüntüleme uzmanı Ali Ethem Keskin, HMS Hythe’ın ardından İngiltere’de ailelerin dernek kurduğunu öğrendik, en çok onlar sevinecektir” dedi.