Can alan kolonlar
Konya’da 4 katlı bir binanın çökmesi, Türkiye’nin kronikleşen yapı güvenliği sorununu bir kez daha gündeme getirdi. Zemin kattaki balık restoranında taşıyıcı kolonların kesildiği şüphesi, ihmaller zincirinin sonuçlarını gözler önüne serdi.
Konya’da önceki gün yaşanan olay, bir kez daha yapı güvenliği konusunu ülke gündemine taşıdı. Merkez Selçuklu ilçesinde bulunan 4 katlı bina, akşam saatlerinde büyük bir gürültüyle çöktü. Enkaz altında kalan 5 kişiden 3’ü saatler süren çalışmalar sonucunda sağ olarak kurtarılırken, ne yazık ki 2 kişi yaşamını yitirdi. Olayın ardından yapılan ilk incelemeler, binanın zemin katındaki balık restoranında taşıyıcı kolonların kesilmiş olabileceği ihtimalini gündeme getirdi. Savcılık tarafından yürütülen soruşturma kapsamında iş yeri sahibi ve mülk sahipleri dahil olmak üzere 4 kişi gözaltına alındı. Bu olay Türkiye’de daha önce yaşanan benzer olayları ve ihmalleri bir kez daha hatırlattı. Türkiye’de daha önce de benzer şekilde, bina kolonlarının kesilmesi sonucu birçok bina yıkılmış ve onlarca insan hayatını kaybetmişti. Uzmanlar, konuyla ilgili Milliyet’e önemli açıklamalarda bulundu.
Kolon kesme anlaşılır mı?
TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi Başkanı Sinem Kolgu şunları aktardı: “Kolon kesilmesi gibi projeye aykırı müdahaleler, binanın yük dağılımını değiştirir, taşıyıcı sistemlerin yetersiz hale gelmesine yol açar ve binayı mühendislik projesine uygun olmaktan çıkar. Bu müdahale, yapının güvenliğini ciddi şekilde tehdit eder ve büyük riskler yaratır. Kolon kesme gibi yasa dışı değişikliklerin önlenmesi için caydırıcı cezalar uygulanmalı ve düzenli denetim mekanizmaları oluşturulmalıdır. Kolon kesilmesi gibi müdahaleler, genellikle kolay fark edilmez. Eğer işlem düzgün şekilde kapatılmışsa, sıradan bir gözle bunu tespit etmek mümkün değildir. Ancak, kesim işlemi açık bırakılmışsa, büyük bir açıklık görülebilir. Bununla birlikte, kesin bir değerlendirme yapmak için bir mimar ya da mühendis tarafından uzman incelemesi gereklidir. Bu nedenle, binalarda yapılacak tüm yapısal değişikliklerin uzman denetimi altında gerçekleşmesi kritik önem taşır.”
Her ölüm için ayrı ceza
Avukat Dr. Rezan Epözdemir de, projesi dışında yapısal değişikliğe uğrayan bir binanın idari açıdan, belediye tarafından yıkılması gerektiğini belirterek yapı sahibine de para cezası verildiğini söyledi.
Epözdemir şunları söyledi: “Eğer bina taşıyıcı kolonlarının kesilmesi ya da akslarının bozulması nedeniyle yıkılır ve ölüm meydana gelirse, Türk Ceza Kanunu’nun 85. maddesi gereği ‘bilinçli taksirle adam öldürme’ suçu oluşur ve fail 3 yıldan 9 yıla kadar hapis cezası alır. Ancak müdahalenin kasıtlı ve sonuçların öngörülebilir olduğu değerlendirilirse, bu olay ‘olası kast’ olarak değerlendirilir. Bu durumda, Türk Ceza Kanunu’nun 81. maddesi (kasten öldürme) ile 21. maddesinin 2. fıkrası (olası kast) devreye girer ve fail 20 yıldan 25 yıla kadar hapis cezasıyla yargılanır. Eğer birden fazla kişi hayatını kaybetmişse, her bir ölüm için ayrı ayrı ceza uygulanır.”
Zillere basıp binanın tahliyesini sağlamış
Konya’nın Selçuklu ilçesindeki Beyşehir Caddesi’nde önceki gece saat 20.00 sıralarında 7 dükkan ve 14 daireden oluşan zeminle birlikte toplam 4 katlı sobalı Taşoluk Apartmanı’ndan sesler gelmeye başladı. Apartmanda oturan Suriye uyruklu Ali El Hüseyin (20), binadan gelen sesi duyup, dairelerin kapı zillerine basarak vatandaşların dışarı çıkmasını sağladı. Bazı kişiler dışarı çıkarken, bina kısa süre sonra yerle bir oldu. Enkaz altında Suriye uyruklu aynı aileden Muhammed Cedan (24), Halid El Cedan (55), Ahmet Muhammed Cedan (23), Turki Muhammed ve eşi Emine Mustafa’nın mahsur kaldığı belirlendi. Ekiplerin yaklaşık 5 saat sonra Muhammed Cedan ve Halid El Cedan’ı sağ olarak kurtardı. Suriyeli kazazede enkazda AFAD görevlisine “Hoş geldin abi” diye seslendikten sonra gülümsedi. Çalışmalarının 7’nci saatinde de Ahmet Muhammed Cedan kurtarıldı. Turki Muhammed ve eşi Emine Mustafa’nın ise cansız bedenlerine ulaşıldı. - DHA /AA
Taşıyıcı duvar kırılırsa ne olur?
Sinem Kolgu “Evlerde yapılan tadilatlarda, duvarların taşıyıcı mı yoksa dolgu duvar mı olduğu genellikle bilinmez. Örneğin, bir odayı ya da mutfağı büyütmek için duvar kırıldığında, bu duvarın taşıyıcı mı yoksa dolgu duvar mı olduğu tespit edilmeden işlem yapmak ciddi riskler doğurabilir. Bu nedenle, bina içerisinde yapılan tüm tadilat işlemleri duvar yıkma, kolon kesme ya da çıkarma gibi mutlaka bir mühendis gözetiminde gerçekleştirilmelidir” dedi. Epözdemir de “Burada kaçak ve işlem söz konusu, kolon kesme ile sorumluluğu ve cezası aynı. Burada da eğer yapı, ruhsata ve eklerine aykırıysa, belediye 30 gün içinde yapı mühürleme işlemi yapar ve bu süreyi uzatabilir. Ardından yapı tatil tutanağı hazırlanır ve yapı sahibine, bu yapıyı ruhsata uygun hale getirmesi veya yıkması gerektiği bildirilir. Eğer bu gereklilik yerine getirilmezse, İmar Kanunu’nun 42. maddesi uyarınca para cezası ve yıkım kararı uygulanır” ifadelerini kullandı.
Say’dan şikayetçilerdi
Öte yandan dünyaca ünlü piyanist Fazıl Say, Nişantaşı’ndaki 2 dairesinin duvarlarını yıktırınca komşuları şikâyetçi olmuştu. Beşiktaş Belediyesi ise yıkılan duvarın örüldüğünü açıklamıştı. Ancak bahsi geçen duvarın örülmediği ortaya çıktı.
Depremlerde hepsi çöktü
Kolonları kesildiği için çöken binlardan bazıları şunlar;
* Emre Apartmanı, Gaziantep (6 Şubat 2023): Kahramanmaraş merkezli 7,7 büyüklüğündeki depremde, Şehitkamil ilçesindeki 12 katlı Emre Apartmanı tamamen yıkıldı. Bu olayda birçok kişi hayatını kaybetti.
* Bedi Uçar Apartmanı, Hatay (6 Şubat 2023): Antakya’da bulunan 6 katlı Bedi Uçar Apartmanı, 6 Şubat 2023’teki depremde yıkıldı. Enkaz altında kalan 34 kişi yaşamını yitirdi.
* Yeşilyurt Apartmanı, İstanbul (6 Şubat 2019): Kartal’da bulunan 8 katlı Yeşilyurt Apartmanı, 6 Şubat 2019’da çöktü. Olayda 21 kişi hayatını kaybetti, 14 kişi ise yaralı olarak kurtarıldı.
* Zümrüt Apartmanı, Konya (2 Şubat 2004): Konya’nın merkezinde bulunan 11 katlı Zümrüt Apartmanı, 2 Şubat 2004’te çöktü. Olayda 92 kişi hayatını kaybetti, yaklaşık 30 kişi yaralandı.
* Rıza Bey Apartmanı, İzmir (30 Ekim 2020): İzmir’de meydana gelen 6,6 büyüklüğündeki depremde yıkılan Rıza Bey Apartmanı’nda 37 kişi hayatını kaybetti.
Dükkanı genişletmişler iddiası
Konya Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından 1 başsavcı vekili olmak üzere 4 savcı görevlendirildi. Cumhuriyet Savcılığı tarafından yürütülen soruşturma kapsamında gözaltına alınanların, binanın zemin katındaki dükkanı genişletmek için kolon kesildiği iddia edilen balık restoranını işleten K.Ü. ve çalışanı K.G. ile yandaki iş yerlerinin hem mülk sahibi hem de işletmecileri K.D. ve R.Ç. olduğu öğrenildi. Şüphelilerin sorgusunun sürdüğü öğrenildi.
