Bu belirtilere dikkat

İstismar içeren bir ilişkinin işaretleri?..

Uzmanlar şiddeti anlayabilmek için şiddeti tanımak gerektiğinin altını çizerken istismar içeren bir ilişkinin işaretleri nelerdir ve bu durumda nasıl yardımcı olunabilirin yanıtlarını da veriyorlar. Kadınlara yönelik şiddet, dünya çapında her gün meydana gelen bir insan hakları ihlalidir. Küresel olarak, her üç kadından biri, çoğunlukla yakın partneri tarafından fiziksel veya cinsel şiddete maruz bırakılmakta. Ev içi şiddet ve istismar bazen görünür olmasa da, istismar içeren bir ilişkinin işaretlerini bilirsek bu durumun daha fazla farkında olabilir, yardım isteyebilir veya yardım teklif edebiliriz. 

İstismarın yaygın işaretleri?...

Partnerinizin yaptığınız her şeyi takip etmesi. Nerede ve kiminle olduğunuzu her zaman bilmesi. Arkadaşlarınızla, ailenizle görüşmenizi, işe ya da okula gitmenizi engellemesi veya isteğinizi kırması. 

Partnerinizin mesajlarına, e-postalarına ve aramalarına hemen yanıt vermenizi beklemesi ve hesaplarınızın şifrelerini öğrenmek istemesi.

Sizi aldatmakla suçlamak da dahil olmak üzere sürekli olarak kıskanç davranışlar sergilemesi. Parayı nasıl harcadığınızı, ilaç ve gebeliği önleyici
yöntem kullanımınızı kontrol etmeye çalışması. Ne giyeceğiniz veya ne yiyeceğiniz gibi kararları sizin adınıza vermesi.

Sizi küçük düşürmesi. Görünüşünüze, zekânıza veya ilgi alanlarınıza hakaret ederek sizi aşağılaması. Sizi başkalarının önünde utandırmaya ve sahip olduğunuz eşyaları veya önemsediğiniz şeyleri yok etmeye çalışması.   

Kızgın davranması veya aniden ortaya çıkan ya da öngörülemeyen bir öfkeye sahip olması, bu nedenle neyin bir soruna neden olabileceğini öngöremediğinizi hissetmeniz. Şiddet patlamaları için sizi suçlaması ve size, kendilerine ve çocuklar veya evcil hayvanlar da dahil olmak üzere ev halkına fiziksel zarar vermesi veya vermekle tehdit etmesi. Vurmak, dövmek, itip kakmak, yumruk atmak, tokat atmak, tekmelemek veya ısırmak gibi fiziksel yollarla size zarar vermesi. Size karşı bir silah kullanması veya kullanmakla tehdit etmesi.

Tecavüz veya zorlama içeren herhangi bir cinsel aktivite de dahil olmak üzere cinsel istismarda bulunması. Geçmişte bir cinsel ilişkiye rıza göstermenizin, gelecekte de aynısını yapmak zorunda olduğunuz anlamına geldiği gibi yanlış bir varsayıma sahip olması. Bir aktiviteye gösterilen rızanın, diğer yakınlık içeren aktiviteler için de rıza anlamına geldiğini varsayması. Örneğin, istismarcı bir partner, bir öpüşmenin her seferinde cinsel ilişki ile sonuçlanması gerektiğini varsayabilir. 

İstismarı bildirmeniz veya direnmeniz halinde sizi yasa dışı faaliyetler için yetkililere teslim etmekle tehdit etmesi.

Nasıl yardım ederim?

Ev içi şiddete veya istismara maruz bırakılan veya birinin yanında kendini güvensiz hisseden bir arkadaşınız için endişeleniyorsanız, onun güvende olmasına ve destek bulmasına yardımcı olmak için aşağıdaki ipuçlarını gözden geçirebilirsiniz.  

Arkadaşınızın güvenliğinden endişe ediyorsanız, onunla iletişimde kalın ve yaratıcı olun. İletişim hatlarının açık kalabilmesi adına istismarcıyı şüphelendirmekten kaçının. Örneğin, ikinizin de çocuğu varsa, çocukların da katılımıyla ortak bir görüşme yapmayı önerebilirsiniz. Daha güvenli iletişim kurmanıza yardımcı olabilecek gizli ve şifreli kelimeler belirleyebilirsiniz.  

Arkadaşınıza nasıl iletişim kurmayı tercih ettiğini sorun. Güvenli bir iletişim kanalı oluşturmak önemlidir, çünkü istismara maruz bırakılanlar çoğu zaman konuşmalarını takip eden istismarcıya fiziksel olarak yakın olurlar. Arama yapmayı mı yoksa mesajlaşmayı mı tercih ettiklerini, kullandıkları belirli bir platform
veya uygulama olup olmadığını sorun.

Destekleyici olun ve onlara inanın. Yalnız olmadıklarına ve yardım ve destek alabileceklerine dair güvence verin. İstismar hakkında konuşmanın onlar için zor olabileceğinin farkında olun. Konuşmak istiyorlarsa, dikkatlice dinleyin ve empati kurun. 

KOVİD-19 süresince nasıl güvende kalacaklarını planlamalarına yardımcı olun.  Arkadaşınızın olabilecek kapanma dönemleri için bir plan oluşturmasına yardım edin. Bu süre zarfında birlikte kalabilecekleri başka arkadaşları veya aile üyeleri var mı? Bir plan yapmak için
bu kişilere ulaşmalarına yardımcı olun.  

Rıza haklarına saygı gösterin. Arkadaşınızın hayatının tehlikede olduğundan emin olduğunuz durumlar dışında, onun rızası olmadan harekete geçmekten kaçının. Güvenlik risklerini en iyi onlar bilecektir ve bu nedenle yaşadıkları istismar ile ilgili tüm kararları onlar almalıdır. 

Mahremiyetlerine saygı gösterin. İstismara maruz kalanların sıklıkla karşılaştıkları güvenlik sorunları, etiketlenme, utanma duygusu ve suçlamalar nedeniyle, açık rıza göstermedikçe deneyimlerinin ve kimliklerinin gizli kalması kritik önem taşır.  

Pratik yardım önerin ve kaynak paylaşın. Arkadaşınıza yardım etmek istediğinizi bildirin. İmkânınız varsa, onlara kalacak güvenli bir yer, ulaşım veya güvenliklerini artırabilecek diğer destek biçimlerini önerin.  

Arkadaşınıza yardım konusunda eğitim almış biriyle konuşabileceğini söyleyin, yerel hizmetler ve yardım hatları
hakkında bilgi verin. 

Kaynak: Virtual Knowledge Centre to End Violence against Women and Girls (Kadınlara ve Kız Çocuklarına Yönelik ŞiddetinSona Erdirilmesine İlişkin
Sanal Bilgi Merkezi)

Bunları göz ardı etmeyin

İstismara uğradığınızı düşünüyorsanız, yardım isteyin. Aşağıdaki ipuçları, güvenlik ve desteğin nasıl bulunacağı konusunda rehberlik
sağlamayı amaçlamaktadır. 

Endişelerinizi güvendiğiniz bir arkadaş, aile üyesi veya komşu ile paylaşmayı düşünebilirsiniz. Yardıma ihtiyacınız olduğunda bir plan için onlarla birlikte hareket edin. Bu plan, güvenli iletişim kurmanıza yardımcı olacak gizli bir kod-kelime-cümlelerden oluşan birden fazla kod veya emoji içerebilir.  

Bir kaçış stratejisi geliştirin, eczaneye veya markete gitmeniz gerektiğini söyleyerek buralarda yardım istemek için telefonu kullanmak gibi. Kaçmak zorunda kalmanız ihtimaline karşı, günün veya gecenin farklı saatlerinde evden ayrılmak için
birkaç makul sebep düşünün. 

Mümkünse, telefonunuzun şarjı her zaman dolu olsun ve erişilebilir olun. Yardım için hangi numaraları arayacağınızı önceden belirleyin: arkadaş, bir aile üyesi veya polis. Hayatınız tehlikedeyse ve polisi aramanın güvenli olduğuna inanıyorsanız polisi arayın. 

Partnerinizin şiddet kullanımı ve düzeyindeki davranış kalıplarını ve düzeni anlamaya çalışın. Bu, istismarın ne zaman artabileceğini tahmin etmenize yardımcı olabilir.  

Yerel bir yardım hattını arayarak bu konuda eğitimli biriyle konuşabilirsiniz.

82 No’lu burç kadınların hizmetinde

Diyarbakır’da UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’ndeki 5 bin 800 metre uzunluğundaki surlarda 2 yıl önce başlatılan restorasyonda 2 bin metrelik bölüm ve ayakta kalan 98 burcun 17’sinde çalışmalar tamamlandı. Restorasyonu tamamlanan 82 numaralı burç, kadınlar için kültür merkezine dönüştürüldü. Merkezde kadınlara okuma-yazma, dini bilgiler, el sanatları, aşçılık ve yakın savunma kurslarının yanı sıra psikolojik destek de veriliyor. Merkezde kadınlara yönelik seminerler düzenleniyor.

İngilizcede yılın kelimesi ‘Gaslighting’

 ABD’li sözlük yayıncısı, İngilizcede yılın kelimesinin ‘Gaslighting’ olduğunu açıkladı. “Gaslighting”, zihni manipüle eden, fena halde yanıltıcı, düpedüz aldatıcı davranış olarak tanımlanıyor.

Merriam-Webster Genel Yayın Yönetmeni Peter Sokolowski, “gaslighting” kelimesiyle ilgili olarak Associated Press ajansına verdiği demeçte, “İngilizcede, özellikle son 4 yılda hızlı yükselen bir kelime. Benim ve birçoğumuz için sürpriz oldu” ifadesini kullandı. Sokolowski, sitelerinde yılın her günü sıkça “gaslighting” araması yapıldığını söylerken, kelimenin sitedeki aramasının, bu yıl içinde bir önceki yıla göre yüzde bin 740 arttığı ifade ediliyor. Ancak bu kelimeye merakı artıracak küresel bir olay yaşanmadığı da belirtiliyor. Merriam-Webster, “gaslighting” için şu tanımı kullanıyor:

“Genellikle uzun bir süre boyunca, ‘mağdurun kendi düşüncelerinin, gerçeklik algısının veya anılarının geçerliliğini sorgulamasına neden olan ve kafa karışıklığına, güven ve öz saygı kaybına, kişinin duygusal veya zihinsel istikrarında belirsizliğe ve bu eylemi gerçekleştiren kişiye bağımlı hale gelmesine yol açan’ psikolojik manipülasyon.” Kabacaysa sözlük kelimeyi, “Birini özellikle kendi çıkarı için büyük ölçüde yanıltma eylemi veya uygulaması” şeklinde tanımlıyor.

Gaslighting, ilişkilerde istismarcı taraf dışında, siyasetçiler ve bazı haber kuruluşlarınca da kullanıldığı görülen bir yöntem. Romantik ilişkinin tarafları arasında, daha geniş bir aile yapısı içinde ve arkadaşlar arasında gerçekleşebilir. Kurumsal bir taktik ya da kamuoyunu yanıltmanın bir yolu olabilir. Bir sağlık uzmanının, bir hastanın semptomlarını ya da hastalığını “hepsi senin kafanda” diyerek geçiştirdiği “tıbbi gaslighting” de mevcut. Kelimenin, 80 yıldan uzun bir süre önce Patrick Hamilton’ın oyunu “Gas Light” ile hayat bulduğu, daha sonra oyunun 1940’larda iki film uyarlamasına konu olduğu vurgulanıyor.