29.03.2022 - 07:00 | Son Güncellenme:
MERT İNAN İstanbul - Rusya ile Ukrayna arasında devam eden ve bir ayı geçen savaşa ilişkin Milliyet'e değerlendirmelerde bulunan Uluslararası İlişkiler Uzmanı İstanbul Kültür Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hasan Köni, 5 milyondan fazla Ukrayna vatandaşının Doğu Avrupa başta olmak üzere Avrupa'ya göç ettiğine vurgu yaptı. Köni, "AB ülkeleri ekonomik açıdan bu kadar büyük bir nüfusu taşımak istemez. Bu nedenle önümüzdeki dönemde Avrupa'da özellikle gurbetçi Türkler ile Müslümanlara yönelik baskılar artacak ve bu grupların geriye göç etmeleri için planlamalar devreye sokulacaktır. Türk ve Müslüman işçilerden boşalan alanlar Ukraynalı göçmenlerle doldurulmak isteneceğinden, Türkiye ile AB arasında yeni gerilim hatları ortaya çıkabilir" öngörüsünde bulundu.
TEHDİT LİSTESİ
Prof. Dr. Köni, Fransa ve Almanya öncülüğünde Avrupa Savunma Ordusu'nun kurulmasına yönelik sürece Türkiye'nin dahil olup olamayacağına yönelik sorumuza da şu yanıtı verdi: "Yunanistan'ın girişimleri Türkiye'nin de tehditler listesine alınması yönünde. Türkiye'nin Doğu Akdeniz'de Avrupa'yı tehdit eden ülkeler konumuna sokularak, Avrupa Ordusu'nun tehditler listesine alınması için Yunanistan'n yoğun gayretleirni görüyoruz. Biden yönetiminin, önümüzdeki yıl yapılacak senato seçimlerine yönelik gerginlik stratejisini körüklüyor.
ABD ise NATO'yu konsolide ederek, Avrupa ve Avrasya’daki varlığını sürdürme derdinde. ABD için NATO’nun varlığı, hem küresel gücünü sürdürme, hem Avrupa’yı kanatları altında tutma, hem de silah satışındaki büyük pazar payını sürdürme açısından hayati önemde. Krizi Biden kaşıyor. Rusya-Ukrayna Savaşı sonrası en büyük faturayı Almanya ödüyor. Korku iklimi üzerinden 100 milyar Euro’luk silah alımı yapacak bu ülkenin kaynakları bir anlamda ABD'ye akıtılacak."
ABD KRİZ ÇIKARIYOR
Amerika'nın Ortadoğu'dan sonra Hazar Denizi alanındaki, Azerbaycan, İran, Kazakistan, Rusya, Türkmenistan ve Güney Çin denizindeki enerji üretim alanlarına gözünü diktiğini savunan Prof. Dr. Köni sözlerini şöyle sürdürdü: "Amerika Çin’in petrol ve enerji alım alanlarını kısıtlamak için Libya ve Sudan’ı ya kaosa sürükledi ya da insancıl adı altında müdahalelere maruz bıraktı. İran yoğun Amerikan ekonomik ambargoları altında Çin’in enerji gereksinimlerini sağlamaya devam edince, ABD petrol ve gazı Çin'e ulaştıran Myanmar'ı karıştırmaya başladı. ABD, üretimde öne geçmek için Asya'da krizler çıkartma peşinde."
KİEV'DEN GERİ ÇEKİLME
Rusya’nın Ukrayna’ya saldırıları ikinci ayına girerken, bugüne kadar beklenen ilerlemeyi sağlayamayan Rus birliklerinin ağır kayıplar vererek başkent Kiev bölgesinden geri çekilmeye başladığı iddia edildi.
Ukrayna Genelkurmay Başkanı’nın açıklamasına göre, Rus birliklerin sayısında ciddi azalma olduğu gözlenirken, iki Rus taktik taburu da Belarus’a çekildi. Ancak Ukrayna yetkilileri Rus güçlerinin Kiev’in yerleşim yerleri ile sivil altyapısına saldırılarını sürdürdüğünü de ekledi. Kiev’in doğusunda ise Ukrayna güçleri haftasonu Kiev’e 20 km uzaklıktaki Brovary bölgesini Ruslardan geri aldıklarını açıkladı.
Kiev’in kuzeybatısındaki Irpin ilçesinin de geri alındığı belirtildi. Irpin Belediye Başkanı Aleksandr Markuşin, “Irpin, Rus ordusundan tamamen temizlendi” diyerek kontrolün tamamen Ukrayna ordusuna geçtiğini söyledi.
Rus yetkililerin, harekatı Ukrayna’nın doğusuna kaydıracağını açıklamasına rağmen, liman kenti Mariupol ve Harkov’a saldırılarını sürdüğü kaydediliyor. Ülkenin kuzeyindeki Çernihiv’in Belediye Başkanı, kentin Rus kuvvetlerince sarıldığını duyurdu. Bu ayın başından beri Ruslarca kuşatma altında olan Mariupol’de ise kentte kalan 160 bin kişinin su, gıda ve ilaç ihtiyacı had safhaya ulaşıtığı, elektrik ve ısınmanın bulunmadığı kaydedildi. Ukrayna Başbakan Yardımcısı İrina Vereşçuk ise, önceki gün kentteki 40 bin Ukraynalının Rusya kontrolündeki topraklara transfer edildiğini öne sürdü.
Öte yandan Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik saldırılara başladığı 24 Şubat’tan bu yana ülke ekonomisindeki kaybın 595 milyar dolara ulaştığı bildirildi. Ukrayna Ekonomi Bakanı Yulya Sviridenko’ya göre, bu miktarın 119 milyar dolarlık bölümü altyapı zararı, 112 milyar dolarıysa gayrisafi yurtiçi hasıla kaybı. Sivillerin 90.5 milyar dolar, şirket ve kurumların da 80 milyar dolarlık kaybı bulunduğu belirtiliyor.
TARAFSIZLIK ADIMI
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelesnkiy, Rusya'nın ülkesine yönelik işgalini sonlandırmak adına önemli bir taviz verdi ve dikkat çekici açıklamalarda bulundu.
Zelenskiy, Rusya'dan muhalif gazetecilere verdiği röportajda, savaş bitecekse ülkesinin "tarafsızlığı konuşmaya hazır" olduğunu söyledi. "Güvenlik garantileri ve tarafsızlık, nükleer silahı olmayan bir devlet statüsü. Biz buna hazırız" diyen Zelenskiy'nin sözleri önemli bir adım olarak değerlendiriliyor. Ukraynalı lider, ayrıca bunun, üçüncü taraflarca garanti edilmesi ve referanduma sunulması gerektiğini söyledi. Bahsedilen güvenlik garantilerinin, yapılacak müzakerelerde en büyük sıkıntı yaratacak konu olması beklenebilir.
Bununla birlikte Zelenskiy, Rus askerinin 24 Şubat öncesi pozisyonlarına geri dönmesini de talep ediyor.
TÜRKİYE FIRSATI
Diğer yandan Zelenskiy dün Twitter hesabından yayımladığı konuşmasında, Türkiye'de yapılacak görüşmeleri bir 'fırsat' olarak nitelendirdi ve "gecikme olmadan barış istediklerini" söyledi. Ukrayna Devlet Başkanı, müzakerelerde önceliklerinin bilindiğini belirterek "Önümüzde yeni bir müzakere turu var, çünkü biz barış arıyoruz. Bana söylenene göre, Türkiye'de yüz yüze görüşme için bir fırsat ve ihtiyaç var. Bu fena değil. Sonucu görelim" ifadelerini kullandı.
Zelenskiy'nin başdanışmanlarından Alexander Rodnyansky ise, BBC'ye verdiği demeçte, Ukrayna'nın "tek karış toprağını vermeye niyetli olmadığını" söyledi.
İYİ HAZIRLANMALI
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy arasında yapılacak bir görüşmenin iyi hazırlanılmış olması gerektiğini ifade etti, “Ukrayna’daki kriz ve Ukrayna içi çatışma bunca yıldır o kadar büyüdü ki birçok sorun birikti. Bu yüzden ‘Bu konuda ne düşünüyorsun’ şeklinde bilgi alışverişi yapmak verimli olmaz. Putin-Zelenskiy görüşmesi tüm kilit konularda sonuca netlik kazandırmalı” dedi. Lavrov, Putin ile Zelenskiy arasında bu aralar yapılacak bir toplantının amaca hizmet etmek yerine “ters etki yapabileceğini” söyledi.
İstanbul’daki toplantılarından umutlu olduklarını ifade eden Lavrov, “Burası her iki taraf için de coğrafi bakımdan uygun bir nokta. Müzakerelerin başarılı sonuçlanmasını ümit ediyoruz” açıklamasını yaptı.
Heyetlerin Türkiye’ye gittiklerini belirten Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov da “Yüz yüze görüşmelere başlanmasına karar verilmesi bile başlı başına önemli” vurgulamasını yaptı.