Bakan Dönmez: Türk mühendisinin, Türk insanının kendine güveni geldi

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, BOTAŞ ile TUSAŞ Motor Sanayii A.Ş. (TEI) gaz türbinli motorların servis ve bakım anlaşması ile yeni gaz türbinleri geliştirilmesi ve temini protokol imza törenine katıldı. TEI Eskişehir Yerleşkesi’nde düzenlenen imza töreninde, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez’in yanı sıra Savunma Sanayii Başkanı Prof. Dr. İsmail Demir, Eskişehir Valisi Erol Ayyıldız, BOTAŞ Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü Burhan Özcan, TEI Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Osman Saim Dinç ve TEI Genel Müdürü Prof. Dr. Mahmut Akşit yer aldı.

'TÜRK İNSANININ TÜRK MÜHENDİSİNİN KENDİNE GÜVENİ GELDİ'

Bakan Dönmez, protokolün imza töreninde yaptığı konuşmada, BOTAŞ’ın ihtiyacı olan gaz türbinlerini artık TEI’nin bakım ve servisinin yanı sıra yerli olarak üreteceğini söyledi. Bakan Dönmez, şöyle devam etti:

“Buradaki imkan ve kabiliyetleri görünce de BOTAŞ'ın da bir ihtiyacı vardı. Tabii mevcut kompresör istasyonlarında kullanmış olduğu gaz türbinlerinin bakımı, ağır bakımları aynen uçak motoru gibi zaten. Termodinamik prensipleri aynı. Gerçi biraz Sayın Başkanımız havada türbin geliştirilmesiyle ilgili çalışırken ‘bir anda yerde de böyle bir ihtiyaç olduğunu tespit etmiş olduk’ dedi ama son derece önemli. Tabii buradaki güç ilk etapta belki 5-10 megavatlık güçlerden bahsediyoruz. Fakat şu anda dünyada yani karasal anlamda enerji üreten en azından söyleyeyim, türbinler olarak baktığımızda dünyada çok fazla ülkede bu teknolojiye sahip olduğunu söyleyemeyiz. Yani Avrupa'da birkaç ülke, Amerika'da işte Asya'da birkaç ülke var. Tedarikçi sayısı da çok fazla değil. Çünkü hakikaten yüksek teknoloji yüksek know-how gerektiren unsurlar. Ama artık Türk mühendisinin, Türk insanın kendine güveni geldi. Daha önce know-how anlaşmaları kapsamında ürettiğimiz, geliştirdiğimiz, bakımını yaptığımız birçok ürünü artık kendimiz geliştiriyoruz. En güzel örneklerini Savunma Sanayii’nde görüyoruz.”

'ANA POLİTİKAMIZ, YERLİLEŞTİRME’

Enerji sektöründe ana politikalarının ‘yerlileştirme’ olduğuna dikkat çeken Bakan Dönmez, “Yerlileştirmenin iki önemli ayağı var. Bir yerli kaynakları azami ölçüde kullanmak. İki bu yerli kaynakları kullanırken onu faydalı işe çevirecek, enerjiye çevirecek ekipmanın da yerlileşmesi. Biz yerli kaynağı bulabiliriz. Petrol, gaz, su, rüzgar yerli kaynağımız. Güneş yerli kaynağımız. Ama onları elektrik enerjisine, işe dönüştürecek ekipman için biz yurtdışına bir bedel ödüyorsak o zaman teknoloji de bağımlı ülkeyiz demektir. Şimdi ikisini birden beraber geliştiriyoruz. Karadeniz’deki gaz keşfimizin sonra ardından Cudi Gabar’da petrol keşfimiz geldi. Bunların yanına şimdi artık milli teknolojilerle bu işleri ikinci ürünlere dönüştürecek bu alana gelmiş oldu” şeklinde konuştu.

‘350 MİLYON DOLARA BURADA ÇÖZMÜŞ OLUYORUZ’

İmzalanan protokolle yaklaşık 350 milyon doların yurt içinde kalacağını belirten Bakan Dönmez, “Türbinler belli bir süre çalıştırınca bakıma gönderilmek zorunda. Artık bu anlaşmayla bu bakımları burada yapmış olacağız. Bununla hem TEI kazançlı çıkacak hem BOTAŞ, üçüncü kazançlı çıkacak yer de Eskişehir. Şimdi biraz önce sordum, 15 yıllık anlaşma ne kadar tutar? Yaklaşık 350 milyon dolarlık bir işten bahsediyoruz. Bir kalemde 350 milyon dolarlık bakım anlaşması. Biz bunu yurt dışına yaptırmış olsaydık ne kadar öderdik? 700 milyon dolar. 700 milyon dolar yerine 350 milyon dolara burada çözmüş oluyoruz” ifadelerini kullandı.

‘YENİ BİR CESARET GETİRECEK’

Savunma Sanayi Başkanı İsmail Demir de BOTAŞ’ın ihtiyaç duyduğu gaz türbini enerji motorunun yerli olarak geliştirmesinin yeni bir cesaret getireceğini söyledi. Gaz türbinlerinin bakım onarımının Türkiye’de yapılmadığını hatırlatan Demir, “Projeyle birlikte Savunma Sanayii’ndeki etkinlikleri sivil alana aktarımının da örneklerini hayata geçiriyoruz. Bu konuda da kendilerinin gönüllü olması bu sektörün önünü açacaktır. Bugünkü törenimizdeki gaz türbinleri önemli çünkü, bunların bakım, onarım konusu Türkiye için bir ilk. Maalesef bu gaz türbinlerinin bakım onarımının Türkiye’de yapılmadığını hatta sadece enerji sektörünün değil sektörler de kullanılan motorlarımızın da yine bakım onarımının yapılması için önemli bir adım olacak. Beşinci nesil uçak motoru yapmakla kolları sıvamış bir kuruluşun gaz türbini imalatında da adımlar atmasını hızla bekliyoruz. Bu protokol ile BOTAŞ’ın ihtiyaç duyduğu gaz türbini enerji motoru bakım onarım faaliyetleri temini ve yerli olarak geliştirmesinin yanında gaz türbini teknolojilerinde bize yeni bir cesaret gelecek” dedi.

'TEI, BOTAŞ İLE GAZ TRİBÜNLERİNDE DE KABİLİYETLERİNİ PAYLAŞIYOR'

TEI Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Osman Saim Dinç de TEI’nin yeni sorumluluklar aldığını ifade ederek, “Havacılık da katettiğimiz bu önemli adımların yanı sıra ülkemizin stratejik şirketlerinden BOTAŞ ile gaz türbinlerinde de kabiliyetlerimizi paylaşıyoruz. Bugün BOTAŞ ile kompresör istasyonlarının bakım misyonu, yeni türbin tasarımı için buradayız. Vitesi daha da yükselteceğiz. Daha çok milli ürünü ticarileştireceğiz. Üstlendiğimiz bu yeni görevler TEI yönetimine, mühendislerine ve teknisyenlerine yeni sorumluluklar getiriyor. Hepimiz bu sorumlulukların farkındayız. Bu bayrak yarışını da sürdürmek için bütün gücümüzle çalışmaya devam edeceğiz” şeklinde konuştu.

TEI Genel Müdürü Prof. Dr. Mahmut Akşit de gaz türbinlerinin yerli ve milli olarak üretilmesi için bir adım attıklarını ifade ederek, şunları söyledi:

“BOTAŞ Genel Müdürümüzle, BOTAŞ'ın doğal gaz hatlarında kullandığı uçak motoru türevi olan gaz türbinlerinin, yerli ve milli hale getirilmesi ile ilgili görüşmelerimiz devam ediyor. Malumunuz bu uçak motoru türevleri, doğal gaz boru hatlarında, olmazsa olmaz. Şu an itibariyle tabii ki Türkiye'de böyle bir yetenek olmadığı için bunların hepsi ithal ve BOTAŞ'la beraber yaptığımız çalışmalarda onların da desteğiyle, enerji bakanlığımızın desteği, Savunma Sanayi Başkanlığımızın bizzat müdahil olması ve bu işi yönetmesiyle inşallah bu motorları yerli ve milli olarak Türkiye'de geliştirmek için bir adım atıyoruz. Bugün umutlu gün için buradayız. Bunu duyurmaktan ayrıca da gurur duyuyoruz”

'YERLİ VE MİLLİ TRİBÜNLERİN ÜRETİLMESİ SÜRECİNE START VERDİK'

BOTAŞ Genel Müdürü Burhan Özcan ise Savunma Sanayi ile bu tarz projelere çok aşina olduklarını ifade ederek, “BOTAŞ’ın, Savunma Sanayi Başkanlığı ile bu tarz projelere çok aşına bir kuruluş olduklarını ifade ederek, “Bugün yine çok kritik işlerimizden bir tanesi ki enerji alanında, enerjinin stratejik önemini, ekonomideki vazgeçilmezliğini ve bölgemiz açısından ne kadar kritik bir meta olduğunu ifade etmeme gerek yok. Biz yine bu noktada Savunma Sanayi Başkanlığımızın koordinasyonu ve liderliğinde TEI çok değerli hocalarımız ve hakikaten büyük inanç duyduğumuz TEI’nin çalışanlarıyla çok önemli bir başarıyla gerçekleştireceğiz. Çok kısa bir zaman içerisinde iki farklı aşaması olan süreci hayata geçirmiş olacağız. Bunlardan bir tanesi bizim 55 adet türbin ve kompresörümüzü kapsayan servis, bakım ve mühendislik hizmetlerinden oluşan bir servis paketi. Ama bununla beraber yeni yerli, milli türbinlerimizin üretilmesiyle alakalı sürece start vermiş oluyoruz. Bu ülkemiz adına müthiş bir kıvanç kaynağı” dedi.

Konuşmaların ardından BOTAŞ ile TEI arasında gaz türbinli motorların servis ve bakım anlaşması ile yeni gaz türbinleri geliştirilmesi, temini protokolü imzalandı.