22.07.2020 - 18:42 | Son Güncellenme:
Akrostişin tarihi, Eski Yunan edebiyatına kadar dayanıyor. Eski Yunan ve Latin edebiyatında “üç dize”, Divan edebiyatında ise “muvaşşah” veya “istihrac” olarak adlandırılıyor. Şiiri diğer şiir türlerinden ayıran en büyük özellik, dizelerin ilk harflerini yukarıdan aşağı okuduğunuzda anlamlı bir sözcüğün oluşmasıdır. Mesajın samimi ve içten verilmesi açısından eski çağlardan beri kullanılmaktadır.
Akrostiş Nedir?
Dizelerinin ilk harflerinin yukarıdan aşağı okunduğunda anlamlı bir sözcük veya isim oluşturduğu şiirlere akrostiş deniliyor. Diğer anlamda, bir kelime veya ismin baş harflerini kullanarak şiir oluşturma eylemi de denilebilir.
Akrostis oluşturmak için, dizeler arasında bir anlam ve duygu bütünlüğü olması gerekiyor. Akrostiş demek, sıralı düz yazı demek değildir. Her dize birbiriyle bağlantılı olmalı ve belirli bir mesajı vermelidir.
Akrostiş Örnekleri
İlköğretim sıralarından itibaren bilinen en yaygın olanı; “Seviyorum, ama kimi? En güzel birisini, Nasıl anlatsam sana? İlk harflerine baksana!” akrostişidir.
Üniversite çağlarında da gençlerin çok kullandıkları “aspava” “ Allah, Sağlık, Para Versin, Amin” akrostişi vardır.
Cahit Sıtkı Tarancı’nın “Vedia” isimli;
“Var olan bir sen, bir ben, bir de bu bahar
Elden ne gelir ki ? Güzelsin, gençliğin var.
Dünyada aşkımız ölüm gibi mukaddes.
İnan ki bir daha geri gelmez bu günler,
Âlemde bu andır bize dost esen rüzgâr.”
Necip Fazıl Kısakürek’in “İsmet İnönü” isimli;
"İhtilal acentası,
Solun tam da ortası.
Moskof ’un oltası,
Eli, zulüm muştası.
Tek ümidi, cuntası
İnkılap, avantası,
Nemrut, onun atası,
Ölüm yolu, rotası,
Namlı servet çantası,
Ünlü küfür softası.” Şiirler, akrostişe en güzel örneklerdendir.
Akrostiş Şiir Denemeleri
Zaman akıp gidiyor,
Ellerim ellerine değmeden.
Yaşlı gözlerle ufku gözlüyorum,
Neredesin ey sevgili yarım.
Evvelden ayrılmaz bir bütündük,
Parçalanmış ruhum gör ne haldeyim.
Evlenmek için çıktık yola,
Laf gelmesin sakın ilişkimize,
İki mutlu aşık,
Faytonla çıkalım balayımıza
Masal tadında yaşayalım,
Evliliğimiz sonsuza kadar sürsün.
Rahatlık ve huzur sloganımız olsun.
Varsın bir kuru ekmeğimiz olsun,
Ellerin ellerimde oldukça…
Anlatabilsem sana hislerimi,
Yaşadığım duygu yoğunluğunu,
Şakayık kuşlar gibi,
Elinin altında titrediğimi bir bilsen!