'Adres bilgisi şartı testleri engelliyor'

ÇİĞDEM YILMAZ İstanbul

Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı 2020 faaliyet raporunu açıkladı. Bin 848 kişiyle yaptığı görüşmeler sonucu hazırladığı rapora göre; 2020 yılında ilk defa başvuran bin 279 kadından bin 164’ü psikolojik şiddete, 849’u fiziksel şiddete, 374’ü ekonomik şiddete, 197’e cinsel şiddete, 61 ısrarlı takibe, 44’ü dijital şiddete, 8’i de flört şiddetine maruz kaldı.

Raporda, kadınların kurumlara şikâyet başvurularının dikkate alınmadığı, şiddet uygulayanla barıştırılmaya çalışıldığı, caydırıcılık olmadığı bildirildi. Kadınlar erkeklerin kendilerine ‘Nasıl olsa birkaç yıl yatar çıkarım’ dediklerini ve şiddet uygulamaya devam ettiğini aktardı.

Şehir değiştirdiler

Raporda, kadına yönelik şiddet nedeniyle cezaevinden tahliye edilen erkeklerin kadınlara şiddet uygulamaya devam ettiği savunuldu. Bu nedenle bazı kadınların can güvenlikleri için sığınağa gitmek zorunda kaldığını, bazı kadınların ise şiddet uygulayanla karşılaşmamak için şehir değiştirmek zorunda kaldığı belirtildi.Mor Çatı dayanışma merkezine giden kadınların yerini öğrenmek isteyenler, merkezi 108 defa arandı. Arayanlar çoğunlukla şiddet uygulayan erkekler, nadiren ise kadınların yakınlarıydı. Genellikle kadınların şiddete maruz kalmaları nedeniyle sığınağa gitmelerini kabul etmeyen erkekler ‘Şiddet yoktu sadece tartıştık’, ‘Zaten psikolojisi bozuktu ondan gitti’ veya ‘Karım iyi değildi onun için, çocuğum için endişeleniyorum’ gibi manipülasyonlarla kadınlara ulaşmaya çalıştı.

Başvurular arttı

2019’da olduğu gibi 2020’de de  sığına başvuranların çoğunluğunun genç kadınlar olduğu görüldü. Bu yıl dikkat çeken noktalardan biri de, pandemi dolayısıyla genç kadınların evdeki özgürlükleri daha da kısıtlanmasıydı. 

Gizlilik ihlali

Pandemi boyunca 6284 sayılı Kanun kapsamında gizlilik kararı olan kadınların sağlık hizmetlerinden yararlanırken de zorlandığı görüldü. Özellikle teste erişim konusunda pandeminin ilk dönemlerinde yaşanan zorluk, daha sonraları hastanelerde adres ve bilgi paylaşmalarına dair baskılar, bilgilerin gizlenmesi mümkün olmadığı ya da gizlilik kararı kapsamında olduğu için kadınların test yaptıramamasına kadar vardı. Birçok kadın hastanelerde gizlilik kararı kapsamında gizli kayıt açtırabilmek için dirençle karşılaştı. Aynı zamanda sığınakta kalan kadınların adres bilgileri paylaşılamayacağı halde adres paylaşmaya ve bilgi vermeye zorlandığına görüldü.

Raporda, kadınların sık sık fiziksel, psikolojik, ekonomik, dijital şiddette uğradığı yer aldı. Ailelerinden gördüğü şiddet sebebiyle sığınağa başvuran genç kadınların, babaları ve erkek kardeşleri tarafından sıklıkla psikolojik şiddete maruz bırakıldığı bir kadının amcasının kendisiyle evleme isteği nedeniyle evden uzaklaşmak zorunda kaldığı anlatıldı.