93 Harbi’nin kadın kahramanı Nene Hatun

Nene Hatun kimdir?

Nene Hatun, 1857 yılında Hüseyin ve Zeliha çiftinin kızı olarakErzurum’un kent merkezine 25 kilometre uzaklıkta bulunan Çeperli Köyü’nde dünyaya geldi. 16 yaşına bastığında Erzurumlu Mehmed Efendi ile evlendirilerek doğum büyüdüğü Çeperli’den Taşmescit Mahallesi’ne taşındı. O dönemde Osmanlı, büyük harpler ile baş etmekteydi. 93 Harbi olarak bilinen 1877-1878 Rus-Osmanlı Savaşı’nda kahraman Türk halkı Ruslara karşı büyük bir direnç gösterdi. Plevne’de Gazi Osman Paşa’nın ve Kafkaslar’da Ahmet Muhtar Paşa’nın gösterdiği direnişler ile Rus saldırısı kısa bir süreliğine durdurulmuştu. Fakat Ruslar diğer ülkeleri de yanlarına çekmeyi başararak ilerlemelerini sürdürdüler ve Batı Cephesi’nde İstanbul Yeşilköy o zamanki adıyla Ayestefanos’a, Doğ Cephesi’nde ise Nene Hatun’un ikamet ettiği Erzurum’a kadar ilerlediler.

93 harbi’nin kadın kahramanı Nene Hatun

8 Kasım 1877 tarihinde Rusların, Erzurum’u ele geçirme tehlikesiyle birlikte halk ayaklandı. Bu sırada 22 yaşında gencecik bir anne olan Nene Hatun, bebeğini evde bırakarak Eruzurum halkı ile beraber cepheye koştu. Düşmanın vatan topraklarını işgal edebileceği düşüncesinden ötürü bir an bile tereddüt etmeyen Nene Hatun, kahramanca duruşu sebebiyle Türk kadınının cesaretini ve onurunu herkese göstermiş oldu. Kazmalar, kürekler, süngüler ile verilen savaşta Aziziye Tabyası halk tarafından en iyi şekilde savunuldu ve Ruslar Erzurum’dan uzaklaştrıldı. Yaptığı büyük fedakarlık sonrası Erzurum Eminkurbu Mahallesi’nde ikamet etmeye başlayan Nene Hatun’un sonrasında 4 erkek ve 2 kız çocuğu oldu. Bu sırada Osmanlı’da cerayan eden Balkan ve Birinci Dünya Savaşı’nda Nene Hatun, 2 oğlunu şehit verdi.

93 harbi röportajları

1937 yılına gelindiğinde Cumhuriyet Gazetesi İstanbul Muhabiri İsmail Habib Sevük 93 Harbi Gazileri ile röportajlar yaptı. Röportaj yapılan isimler arasında bulunan Nene Hatun’un hikayesi bu sayede duyurulmuş oldu. 1943 yılında çektiği geçim sıkıntısı sebebiyle, diğer bir kahraman Türk kadını Name Hanım ile Cumhurbaşkanı’na bir dilekçe yazdılar. Fakat bu dilekçeye geri dönüş 1952 yılında Aziziye Anıtı’nın yapımı sırasında Nene Hatun’un tekrar gündeme gelmesiyle gerçekleşti. O dönemin bazı komutanları, valisi ve belediye başkanı tarafından sahip çıkılan Nene Hatun, aynı yıl 30 Ağustos Zafer Bayramı kutlamlarında ‘’3. Ordu’nun Nenesi’’ ödülüne layık görüldü. Bu ödülden 3 yıl sonra 1955 yılında, Türk Kadınlar Birliği tarafından ilk kez kutlanan Anneler Günü’nde Nene Hatun, ‘’Yılın Anası’’ seçildi. Yine aynı yıl, yakalandığı soğuk algınlığı ve zatürre sebebiyle tedavi gördüğü Numune Hastanesi’nde 22 Mayıs 1955’te 98 yaşındayken hayata gözlerini yumdu ve cenazesi Erzurum Aziziye Şehitliği’ne defnedildi. Ölümünden sonra hakkında birçok kitap ve film yapılan Nene Hatun, Türk halkı tarafından hiçbir zaman unutulmadı.