8 kere 17 Ağustos'a eş deprem uygulandı ama yıkılmadı! 'Alker' evlerin şaşırtan formülü
Merkez üssü Kahramanmaraş olan ve 11 ili sarsan deprem felaketi sonrası, böylesi büyük bir depreme karşı daha dayanıklı yapılar ön plana çıkmaya başladı. Kısa zaman önce şehir yaşamını terk eden ve köyde kendi evini yapan Ahmet Çakır da sadece 4 saatlik uygulamalı bir eğitimle köylülerin Şanlıurfa Viranşehir'de kendi evini kendisinin yaptığını söyledi ve 'alker' evlerin depreme karşı dayanıklılık sırrını paylaştı.
Gonca Kocabaş / Milliyet.com.tr - Doğuştan kaynaklanan bir sebeple 2017 yılında kalp kapakçığı değişen ve açık kalp ameliyatı olan Ahmet Çakır, 4 sene önce şehir yaşamını bırakarak doğada yeni bir hayata başladı. Bilişim teknolojileri uzmanı olan Çakır, şimdilerde doğal yapı malzemeleri konusunda kendini geliştirmeye çalışıyor ve YouTube içerikleri üretiyor. Ahmet Çakır’ın doğal yapı malzemelerine yıllar öncesinden olan ilgisi, yaşadığımız deprem felaketi sonrası hızlanarak büyük bir ivme kazandı. Doğada yeni bir yaşama başladığında doğal yapı malzemeleri konusunda bilgi sahibi olmadığını dile getiren Çakır, hızlıca barınma ihtiyacını karşılamak için ahşap bir ev yapmaya ve bir yandan doğal yapı malzemelerini araştırmaya başladı.
'NELERLE UĞRAŞIYORSUN DİYENLER OLDU'
"Sınırlı kaynaklarımızın olması, global ekonomik sorunların artması, küresel ısınma ve peş peşe yaşanan felaketler doğal yapı malzemelerinin ileride çok büyük ihtiyaç haline geleceğini gösteriyordu" diyen Çakır, “Bir gün bu konulara çok ihtiyaç olacağını biliyordum ve o nedenle içerikler üretmeye başladım” dedi.
Ahmet Çakır önce kerpiç, sonra Horasan harcı çalışmaları yaptı ve ilgili bölümleri YouTube hesabından paylaştı. Bu süreçte çevresinden çokça eleştiri de aldı. "Nelerle uğraşıyorsun?" diye enerjisini düşürmeye çalışanlar oldu fakat o çalışmalarına devam etti. Horasan harcı bölümünü YouTube hesabında yayınlamadan önce yaptığı araştırmada bu konuda eğitici içerikler olmadığını görmek kendisini üzdüğünü ifade eden Çakır, "Sadece Horasan harcı nasıl kırılır, nasıl çözülür gibi içerikler vardı. Binlerce yıllık kadim bilgilere ışık tutan içeriklerin olmaması kabul edilebilir değildi. Konunun hassasiyeti ve benim konu üzerine akademik bir geçmişimin olmamasından dolayı da işin uzmanlarıyla görüşmeye başladım” açıklamasında bulundu.
GELENEKSEL DEĞİL, ÇAĞDAŞ KERPİÇ
Kerpiç dediğimizde aklımıza ilk gelenin geleneksel kerpiç olduğuna değinen Ahmet Çakır, “Geleneksel kerpiç, toprak, saman ve su karışımından elde edilen doğal bir yapı malzemesi. Nefes alabilir yapısı ve doğal olmasının sağlık açısından ciddi faydaları var, ayrıca sağlamış olduğu çok ciddi ısıtma soğutma avantajları bulunuyor” yorumunu yaptı. Çağdaş kerpicin ise toprak, alçı, kireç ve su karışımından elde edilen doğal bir yapı malzemesi olduğuna dikkat çeken Çakır, üretim ve uygulama tekniklerinin geleneksel kerpice göre çok daha hızlı, su, nem ve dış etkenlere daha dayanıklı olduğunun bilgisini verdi. Çakır, “Deprem dayanımı geleneksel kerpiçten son derece yüksek. Çağdaş kerpiç (Alker) üzerine çok değerli çalışmalar yapan ve karışım oranlarını hazırlayan Prof. Dr. Ruhi Kafescioğlu hocamızı rahmet ve özlemle anıyoruz” diye konuştu.
8 KERE 17 AĞUSTOS’A EŞ DEPREM UYGULANDI
Çağdaş kerpicin yani alkerin deprem dayanımı üzerine İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi emekli öğretim üyesi Prof. Dr. Bilge Işık'ın yıllardır yapmış olduğu araştırmaların ve çalışmaların olduğunu dile getiren Ahmet Çakır, “Kendisiyle yaptığım söyleyişi ve örnek çalışmayı da yayınladım. 2009 yılında Ankara Afet İşleri Müdürlüğü'nde bulunan sarsma tablası üzerindeki örnek yapıya yapılan testlerde, 8 kere 17 Ağustos depremine eş deprem uygulanmasına rağmen yapı zarar görmeden testi geçti. Bunun dışında yapılan laboratuvar testlerinde, alçı kireç stabilize kerpicin deprem dayanımı sağlanmıştır” deyip ekledi:
“Beni çok üzen bir konuya da değinmek istiyorum. Günümüzde inşaat sektörü endüstriyel yapı malzemeleri ve tekniklerini kullanıyor. 'Kerpiç çağdaş bir yapı malzemesi değil' düşüncesiyle 2019 Deprem Yönetmeliği'nden çıkartıldı. Bu konuda acil olarak yeni bir düzenlemeye gidilmesi gerekiyor. Yapılan çalışmalar ve deprem testleri dikkate alınmalı ve kültürel mirasımıza sahip çıkılması gerekli. Son zamanlarda kerpiç ve doğal yapı malzemeleri konusunda ciddi bir talep oluşmaya başladı fakat deprem yönetmeliği buna engel oluyor."
'KERPİÇ EVLER YAZIN SERİN, KIŞIN SICAK OLUR'
Büyükşehirlerde de kerpiç evler yapabileceği bilgisini paylaşan Ahmet Çakır, “Kerpiç çok katlı yapılar için uygun değil, ideal olarak 2 katlı yapılar için düşünülmesinde fayda var. Ülkemizin deprem kuşağında yer alması ve bugüne kadar yaşamış olduğumuz acı deneyimler bizlere çok katlı dikey mimariden, yatay mimariye geçiş yapmamız konusunda ışık tutmalı. Ülkemizin yüz ölçümü planlı yatay mimari için fazlasıyla yeterli. Kerpiç evler yazın serin, kışın sıcak olur. Isı geçirgenlik konusunda çok ciddi izolasyon sağlar ve içerideki ısıyı muhafaza eder. Yapı yapılırken, evin konumlandırması ve pencereleri güneş ışığının içeriye maksimum fayda sağlayacak şekilde tasarlanması, çoğu zaman ısı kaynağına ihtiyaç duymadan yaşamanıza olanak sağlar” açıklamasını yaptı.
"Kerpiç evleri neden tercih etmeliyiz?" sorusuna, “Öncelikle sağlık açısından konuya yaklaşmamız gerek” diyen Çakır, ikinci olarak ısıtma soğutma maliyetleri üzerine sağladığı avantajların çok fazla olduğu cevabını verdi. "Bir yapı inşaa ederken ilk yatırım maliyeti kadar uzun vadede bu yapının size maliyetinin ne olacağını göz önünde bulundurmalısınız" bilgisini paylaşan Çakır, sözlerine şöyle devam etti: “Enerji kaynaklarımızın sınırlı olduğunun ve küresel ısınmanın etkilerinin her geçen yıl katlanarak arttığınun artık farkına varmamız gerekiyor. En önemli noktalardan birisi inşaat maliyetleri. Kerpiç evin ana ham maddesi toprak, evinizi yapacağınız yerden çıkan hafriyat toprağıyla inşaa edebilirsiniz. Maliyetinin çok düşük olması yanında çağdaş kerpiç yapıların sıkıştırma toprak tekniğiyle yapım sürelerinin çok kısa olması ve ihtiyaç duyulan usta ve işçi gücünün az olması da ekonomik açıdan ciddi avantaj sağlıyor."
'4 SAATLİK EĞİTİMLE KENDİ EVLERİNİ YAPTILAR'
Dünya nüfusunun üçte birinin kerpiç evlerde yaşadığına ve günümüzde prestij yapılarında kerpiç kullanıldığına vurgu yapan Ahmet Çakır, “Ülkemizde Göbeklitepe misafirhanesi bu örneklerden biri, çağdaş kerpiç kullanılarak yapılan bu yapı ziyaret edilip görülmeli. Benim beğendiğim yapılardan biri de Muğla Döğüşbelen'deki (Düşbelen) film platosu” bilgisini paylaştı.
Kerpiç ev maliyetleriyle ilgili olarak, “Kullanılacak tekniklere ve evin tasarımına göre değişmekle birlikte, yapının maliyet kalemlerinin başında gelen duvar maliyetlerini neredeyse ortadan kaldırmış oluyorsunuz” diyen Çakır, “Ana ham maddeniz toprak, kullandığınız toprağın yüzde 10’u alçı ve yüzde 5’i kireç kullanarak duvarlarınızı yapabiliyorsunuz. Duvarlar dışında kalan kısımları, normal inşaat maliyetleriyle aynı düşünebiliriz. Yapılacak ev tasarlanırken, tamamen doğal yapı malzemeleri kullanarak tasarlanırsa maliyetlerinizi daha aşağı çekmeniz mümkün olacaktır. Ülkemizde doğal yapı malzemelerine artan bir ilgi bulunmakta, örneklerin hızla artması ve bu konularda farkındalığın kazanılması bizleri mutlu ediyor” deyip herkesin bu teknikle kendi evini yapabileceğine şu örneği verdi:
“Bu konuda en güzel örneklerden biri Viranşehir. Viranşehir’in kırsalındaki köyler boşaltılıp halk Viranşehir’in içerisine doğru geldiğinde evsiz kaldı. Köylülere arsa tahsis edilip evlerin temelleri atıldı, kullanacakları malzemeler temin edildi. Prof. Dr. Bilge Işık hocamız bölgeye gidip sadece 4 saatlik uygulamalı eğitim verdikten sonra köylüler kendi evlerini yapmaya başladı. Kerpiç aslında çok basit ve öğrenmesi son derece kolay bir konu. Biraz araştırma, biraz eğitim aldıktan sonra herkes kendi evini kerpiç ile yapabilir."
