101 hastalıkta gen haritası çıkarılıyor

Sağlık Bakanlığı, her türlü hastalığın genetik temeline inilmesini, Türk halkının genetik yapısının bazı hastalıklara karşı eğilimi olup olmadığının anlaşılmasını ve önleyici tedbirler alınmasını sağlayacak Türkiye Genom Projesi’ni 29 Ekim’de resmen başlattı.

Sağlık Bakanlığı’na bağlı Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı’nın (TÜSEB) yürüttüğü projeyle gen haritasının çıkarılmasıyla her türlü hastalığın genetik temeline inilecek. Ayrıca Türk halkının genetik yapısının bazı hastalıklara karşı eğilimi olup olmadığı araştırılacak ve ne gibi önleyici tedbirlerin alınması gerektiği ortaya çıkarılacak.

12 bin 500 örnek

Proje kapsamında kanser, kronik ve nadir hastalıklar arasında alanında toplamda 101 hastalık için 12 bin 500 bireyden örneklem alınacağını belirten Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, “Bu noktada hastaların genetik yapısına bakarak, ileride daha iyi tanı kitleri daha iyi ilaçlar geliştirilmesi için bu proje için zemin hazırlanmış oluyor. Bu aynı zamanda hastalıkların oluşmasındaki faktörlerin doğru analiz edilmesini sağlayacak. Bu noktada çok önemli bir proje” dedi. Koca, 29 Ekim 2019 itibarıyla 67 farklı merkezde, projeyi resmi olarak başlattıklarını söyledi.

Koca, “Bir hastadan örneklem alıp bu hastayla ilgili birçok farklı bilgiyi oluşturup, genle son hastalık durumu arasındaki bağlantıyı en iyi şekilde kurmayı planlıyoruz. Proje çıktısı olarak bir genin bir hastalığın oluşmasında ne tür faktörleri var, kandaki proteinler, ağız ve dışkıdaki bakterilerin hastalığın oluşumunda ne tür etkisi oluyor onu çalışmış oluyoruz. Hastalıkların bir gen haritasını çıkaracağız” diye konuştu.

‘Kitler oluşturulacak’

Genom Projesi’nin hızlı dönem çıktılarından bir tanesinin de nadir hastalıklar, kronik ve kanser hastalığı için bir kit oluşturulması olduğunu kaydeden bakan Koca, şunları söyledi: “Bunun içerisinde SMA gibi nadir hastalıklar da var. Bu hastalardan alınan kan, tükürük, doku örneklerinin analizlerini TÜSEB ücretsiz olarak yapacak. Ocak 2020’de proje kapsamında örnekler toplanmaya başlanacak. TÜSEB’in Aziz Sancar Araştırma Merkezi’nde kurduğu biyobankası ve hemen yanında kurduğumuz merkezde analizleri yapılacak. Şu anda bu örnekler yurtdışındaki farklı merkezlere gönderiliyor. Bu analizler gerçekten pahalı analizler. Bir hasta için 5 bin 6 bin dolarlardan bahsediyoruz. Biz bunu her hastamıza bedava olarak yapacağız. 12 bin 500 hastanın biz 18 ay gibi bir süre içerisinde bütün analizlerini yapmak istiyoruz. 9 ila 18 ay arasında bu kitler oluşturulacak.”