10 numara yağdan sonra yeni tehlike!

Yıllardır önüne geçilemeyen 10 numara yağ kaynaklı faciaların ardından otobüslerde yapılan yeni bir simsarlık gündeme geldi. Yeni nesil otobüs, midibüs ve kamyonlarda hava kirliliğine karşı zorunlu olan ve “AdBlue” adı verilen sistemi merdiven altı atölyelerde iptal ettirenlerin, insan sağlığı ve çevreyi tehdit ettiği belirtildi. Uzmanlar, halk sağlığı ve güvenliğini hiçe sayan simsarlara karşı denetimlerin artırılarak cezai yaptırımların uygulanması gerektiğini gündeme getirirken, otobüs ve merdiven altında dönen yeni simsarlığın ayrıntılarını Milliyet’e anlattılar.

Özellikle dizel motorlu otobüs, midibüs ve kamyonlarda egzoz emisyonunu azaltmak için kullanılan “AdBlue” solüsyonu, azotoksitleri azaltarak temiz çevreye katkı sunuyor. Sistem sayesinde azotoksikler, su buharı ve azot gazına dönüşerek salınıyor. Böylece, hava kirliliğine neden olan emisyon minimum düzeye iniyor.

100 lira ek maliyet

Bir başka deyişle “AdBlue” solüsyonu dizel yakıtlı ağır taşıtların oluşturduğu kirliliği önlüyor. Dünyadaki belli başlı ağır ticari taşıt imalatçıları artık AdBlue gerektiren otobüs veya kamyon modelleri üretiyor. AdBlue, araç içinde ayrı bir paslanmaz çelik veya plastik tankta saklanıyor. Günümüzde AdBlue kullanımı, Euro 6 standartlarını sağlamak için mecburiyet haline gelirken, solüsyon tamamen bittiğinde ise araç sisteme zarar vermemek için duruyor.

Bin kilometre yol giden bir yolcu otobüsü, yakıttan ayrı olarak ortalama 17-18 litre sulu üre çözeltisi yani AdBlue yakıyor. Bu durum her bin kilometrede araç sahiplerine 100 liraya yakın ek maliyet çıkartıyor. Bu maliyetten sıyrılmak isteyen bazı sürücüler ise Çin’den ithal edilen ve AdBlue kullanmayı gereksiz hale getiren 300 liralık emülatör cihazı taktırıyor. Merdiven altı atölyelerde yapılan bu işlem yasal olmamasına karşın internet üzerinden peynir, ekmek gibi emülatör satılıyor.

Makine Mühendisleri Odası Motorlu Araçlar Komisyonu Üyesi Alpay Lök, AdBlue emülatörü takan ve yakıt sistemini “10 Numara” yağa göre değiştiren merdiven altı atölyelerin kapatılarak, işletme sahiplerine cezai yaptırım uygulanması gerektiğini belirtti.

‘Kullanım önlenmeli’

Lök, “Kendilerini araç üzerinde her türlü değişikliği yapmaya yetkin gören merdiven altı tamirciler AdBlue sıvısını kullanmayı gereksiz hale getiren cihazları çok düşük ücretlerle takıyorlar. AdBlue emisyon değerlerinin azaltılması için yeni üretilen araçlarda zorunlu hale getirildi. Temiz çevre için hem şehirlerarası, hem de halk otobüslerinde AdBlue emülatörü kullanımı, satışı önlenmeli” dedi.

Yüzde 70’inde sistem devre dışı bırakılmış

Makine Mühendisleri Odası Motorlu Araçlar Komisyonu üyesi Nurettin Çolak, şu an yollarda olan otobüslerin yüzde 70’inin AdBlue sistemini devre dışı bıraktığını iddia etti. Çolak, “Denetimler yapılsın yaşanan vahametin boyutunu herkes görür. Otobüs sahiplerinin yüzde 70’i sistemi iptal ettirmiş durumda. AdBlue simsarları çevre kirliliğinden başka üretici firmalara da zarar veriyor. Araçlarda motor arızaları meydana geliyor. Ayrıca kayıt dışı ekonomi söz konusu” ifadelerini kullandı.

Sök-takçı simsarlar

Merdiven altı atölyelerde “sök-takçı” denilen simsarların araç muayeneleri öncesinde yasal olmayan işlere giriştiklerini öne süren MMO Motorlu Araçlar Komisyonu Üyesi Alpay Lök, şunları söyledi: “Muayeneden geçen araç sonrasında yeniden ‘sök-takçılar’da yasal olmayan işlemlerden geçiriliyor. Yetkin olmayan servislerin aracın elektrik sisteminde kısa devre ve yangınlara neden olacak tadilatlar yaptığını biliyoruz. Otobüste 10 numara yağ kullanılıyorsa inceltmek için parlayıcı ve yanıcı solvent veya tiner ekleniyor. Muayene mevzuatı gözden geçirilip çerçevesi genişletilmeli.”