Son dakika haberi: Müsilaj nerelerde var? Hem Karadeniz'e hem de Ege'ye doğru ilerliyor
08.06.2021 - 07:16 | Son Güncellenme:
Müsilaj Gemlik-Mudanya sahillerini boydan boya sarmış. Kurşunlu ve Altıntaş sahillerinde durum felaket. Denize dalmaya çalışan ancak başarılı olamayan sahildeki karabataklar ise kayalıkların üzerinde durmakla yetiniyor. Marmara'yı kaplayan müsilajın Ege Denizi'ne doğru akmaya başladığı ve Ordu'nun Fatsa sahilinde de ortaya çıktığı görüldü.
MERT İNAN İstanbul - İstanbul Üniversitesi Fiziksel Oşinografi ve Deniz Biyolojisi Ana Bilim Dalı’ndan Doç. Dr. Ahsen Yüksek, Marmara Denizi’ni etkisi altına alan müsilajın birincil nedeninin küçük balık türlerinin tamamen ortadan kalkması olduğuna dikkat çekerek, “Marmara kıyıları özellikle son iki yıldır deniz analarının istilası altında. Besin zincirine ortak balık türleri yok olunca deniz anaları ortama hakim olmaya başlar. İki yıldır deniz anasına dikkat çekmeye çalışıyoruz ancak sesimizi duyan olmadı” dedi.
Ani ve şiddetli yağışlarda atık su tesislerinde kontrol sorunu yaşandığını ve atıkların olduğu gibi denize verilmek zorunda kalındığını belirten Doç. Dr. Yüksek, “Kocaeli Körfez içinde beş arıtma sistemi var.
Körfez’de hiç müsilaj salyası oluşmadı. Bunun nedeni balıkçılığa yasak bölge olmasından kaynaklanıyor. Balıkçılığı iyi yönetemezseniz sistem iflas eder. Marmara’da besin piramidi bozuldu.
Tarımda kullanılan kimyasallar, dereden, yağmur kanallarından Marmara’ya taşınıyor. Susurluk nehri en yoğun kirletici kaynaklar arasında. Planktonlar üzerinden beslenen hamsi, sardalya, çaça, istavrit, sardalyayı rahat bırakmadıktan sonra Marmara düzelmez. Gırgır teknelerinin Marmara Denizi’ne girmemesi gerek” ifadeleri kullandı.
YAPILAR TETİKLİYOR
İTÜ Çevre Mühendisliği Bölümü’nden Prof. Dr. İzzet Öztürk ise müsilaja neden olan planktonların oluşmasında Karadeniz’den Marmara Denizi’ne akan suyun etkisine dikkat çekerek şu tespitleri sıraladı:
“Tuna, Dinyeper nehirlerinden Karadeniz’e boşalan atıklar, Boğaz’dan Marmara’ya taşınıyor. Söz konusu büyük nehirlerin taşıdıkları atık yükünün yüzde 70’i Boğaz’dan Marmara’ya boşalıyor. Marmara’yı kurtarmak istiyorsanız, Kırım-Sinop hattından Romanya kıyılarına kadar olan alanı da temiz tutmak zorundasınız.
Son zamanda ortaya çıkan tabloda pandemi koşullarının da rolü olduğunu düşünüyorum. İşletim ve denetim anlamında aksaklıklar yaşandığını görüyoruz. Karadeniz’de Marmara’ya oranla daha çok plankton olsa da müsilaj sorunu yaşanmıyor.
Karadeniz’deki planktonlar üst organizmalar tarafından tüketiliyor. Doğal denge korunduğu için müsilaj görülmüyor. Özellikle planktonla beslenen üst popülasyonun yok olmaya başlaması bu vahim tabloyu ortaya çıkartıyor.
İstanbul’un Anadolu yakası kıyı bandında birçok yapı mevcut. Mendirek, dalgakıran ve benzeri yapılar su sirkilasyonunu engelliyor. Azot ve fosfor yoğun olunca özellikle Anadolu kıyıları müsilaj için havuz haline geliyor. Kıyı dolguları, mendirek, dalgakıran, yat limanları gibi eklemlenmiş yapılar planktonların büyümesi için ideal ortamı hazırlamış oluyor.”
‘DÜZELME OLABİLİR’
Öztürk, sözlerine şöyle devam etti: “Bir de geçmişte yapılan yanlışlar var. Haliç ve Kurbağalıdere’nin balçığı Marmara’ya boşaltıldı. Bu iki bölgede çıkartılan balçık denizde ayrıca gübre işlevi gördü.
Marmara kıyılarına akan dereler temiz değil. Durum ne kadar vahim olursa olsun düzelme olabilir. Marmara’nın üst tabakası 4-6 ay aralıklarla temizleniyor. Alt tabaka ise 12 aylık sürede kendi kendini yeniliyor.
Marmara dinamik bir su geçiş alanı. Kirleticileri azaltırsak toparlanma çok kısa sürede gerçekleşir. Sanayi tesislerinin sıkı şekilde denetlenerek ön arıtma yapmaları sağlanmalı.”
BESİN ZİNCİRİ
Marmara Denizi besin zincirinin en altında besleyici tuzlarla ortaya çıkan fitoplanktonlar bulunuyor. Fitoplanktonların üzerinde ise mikroskobik denilen hayvansal planktonlar yer alıyor. Bu canlılar bitkisel planktonlarla besleniyorlar.
Hayvansal planktonların bir üst zincirinde ise hamsi, sardalya, istavrit türü küçük balık türleri yer alırken, bu türlerin beslenme zincirinin bir halkasında fitoplanktonlar da yer alıyor. Küçük balık türlerinin üzerinde ise daha büyük balık tür ve deniz canlıları yer alırken, piramidin en tepesinde ise insan bulunuyor.
TEMİZLİK SEFERBERLİĞİ BUGÜN BAŞLIYOR
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nca, müsilajdan kaynaklanan kirliliğin temizlenmesi için hazırlanan “Marmara Denizi Eylem Planı”nın uygulanması konusunda ilgili bakanlık, valilik ve belediyelere genelge gönderildi. Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum imzasıyla yayımlanan genelgeye göre, Türkiye’nin en büyük deniz temizliği seferberliği “Marmara Hepimizin” sloganıyla yürütülecek.
Seferberlik, Bakan Kurum, İstanbul Valisi Ali Yerlikaya, belediye başkanları ve sivil toplum kuruluşlarının da katılımı ile İstanbul’da Caddebostan Sahili’nden bugün saat 14.00’te başlatılacak. Temizlik çalışmaları, İstanbul’da Pendik, Kocaeli’de Karamürsel, Bursa’da Mudanya, Balıkesir, Yalova, Çanakkale ve Tekirdağ’da da eş zamanlı yürütülecek. - ANKARA Milliyet
Cihat Aslan - Marmara Denizi’ni tehdit eden müsilaj takibinde Bursa’dayız. Buradaki salyalar, Gemlik-Mudanya sahillerini boydan boya sarmış. İki ilçe arasındaki sahillerden bakıldığında müsilajın güzergahını görebiliyorsunuz. İlçelerin merkezlerinde müsilajların sadece küçük küçük parçaları kalırken, Kurşunlu ve Altıntaş Sahilleri’nin durumu felaketi andırıyor. Sahile gelenler denize giremeden dönüyor. Sahildeki karabataklar ise kayalıkların üzerinde durmakla yetiniyor. Müsilaja rağmen denize birkaç kez dalmaya çalışan karabatakların bu hamleleri ise boşta kaldı.
Milliyet, Marmara Denizi sahillerini çepeçevre saran müsilaj tehdidini adım adım takip etmeye devam ediyor. Yalova’nın ardından yolculuğumuz sanayi ve otomotiv şehri olan Bursa’ya devam etti.
Yalova’nın Armutlu İlçesi’nden çıktığımızda Gemlik’e doğru Küçükkumla Sahili’nin açıklarında denizin üzerini kaplayan salya ile karşılaştık. Rüzgarın etkisiyle sahilden uzaklaşan müsilaj, bölgedeki balıkçılara ve kent sakinlerine rahat bir nefes aldırdı. Geçtiğimiz hafta Balıkçı Barınakları’ndan sahile, oradan da Mudanya’ya kadar saran müsilajın etkisi rüzgarla dağılmaya başladı.
Gemlik Balıkçı Barınağı’nda teknesiyle bir haftadır balığa çıkamadığını belirten Abdullah Yılmaz, “Hala bazı belli bölgelerde salya var. Ama rüzgar batıdan esince, dağıldı. Hala müsilaj var. Barınağı terkedene kadar motorları çalıştırmıyoruz. Kürekle çıkıyoruz” dedi. Gemlik Sahili’nde işletmesi olan vatandaşların da sıkıntısı aynı. Esnafın çoğu müsilaj yüzünden işletmelerinin tam kapasitede çalışamadığını söylüyor. Kafelere yakın yerlerde hala müsilaj küçük parçalar halinde duruyor.
‘DENİZ BÖYLE OLMAZ Kİ’
Gemlik’in tatil beldelerinden Kurşunlu’da ise durum içler acısı. Sahilin 200 metre kıyı şeridi ve karadan en az 5 metre ilerisi sarıya dönmüş durumda. Katı halde duran müsilaj, denizden sahile doğru katı atık gibi salya bırakıp geri dönüyor. Hem koku, hem de büyük görüntü kirliliği yaşatan müsilaj 2-3 gün önce sahile yakın olmayan açık denizdeydi.
Rüzgarla birlikte Kurşunlu Sahili’ne gelen müsilaj gören yazlıkçılar da şok geçirdi. Mehmet EfeBölgede yazlığı olan vatandaşlar, “Sahilde artık yüzülmez. Yazlığımız var haftasonu için buraya geldik ama denizi görünce geri döneceğiz” diyor. Kurşunlu Sahili’ne eşi ile birlikte kahvaltı yapmaya gelen Murat K., “Geldik ama görüntüden dolayı pişmanız. Daha önce burayı bu halde görmedik” dedi.
Kurşunlu Sahili’ne annesi ile gelen 4 yaşındaki Mehmet Efe’nin, “Deniz neden böyle anne, ben daha önce böyle deniz görmedim” demesi felaketi en iyi şekilde anlatıyor.
BOT DENİZE ÇIKMADI
İki kızı ve eşiyle Kurşunlu’ya hava almaya gelen Mustafa Yavaş ise, “Günübirlik kızlarımızla hava almak için buraya geldik. İnanılmaz kötü kokuyor. Her sene hemen hemen haftasonu geldiğimiz bir yer burası. Doğa tepki veriyor” diye konuştu.
Kurşunlu’da yazlığı olan Mustafa Yavaş, sahile getirdiği botu ile önce denize açılmaya çalıştı. Ancak müsilaj yüzünden bot bir türlü suya girmedi. Kürekle çabalayan Yavaş, başaramayınca botunu sudan geri çıkardı.
7 yaşından beridir Kurşunlu’da olduğunu ama hiç böyle bir manzarayla karşılaşmadığını aktaran Yavaş, “Botumla normal zamanlarda motorumu çalıştırarak denize çıkardım. Ama şimdi kürekle salyanın içinden geçiyorum ki, filtreye salya kaçmasın. Buraya nazaran daha temiz bir yer bulunca motoru çalıştıracağım” şeklinde konuştu.
DENİZE DALAMAYAN KARABATAKLAR
Kurşunlu’dan çıkarak Mudanya’ya doğru yol aldığımızda Gemlik ve Mudanya arasında kalan Altıntaş Bölgesi’nin durumunu görünce Marmara Denizi’nin halini düşünemez olduk. Marmara Denizi’nin nasıl öldüğünü Altıntaş Bölgesi’nde havadan drone ile çektiğimiz fotoğraflarda gördük.
Sahilin bütün bölümü karadan yaklaşık 100 metre uzaklığa kadar rengi artık beyazdan sarıya dönen müsilajla dolu. Sahilin çevresine gelen vatandaşlar, salyanın fotoğraflarını çekerken, sahilde bulunan Karabataklar ise kayalıkların üzerinde durmakla yetiniyor. Müsilaja rağmen denize birkaç kez dalmaya çalışan karabatakların bu hamleleri boşta kaldı.
DERELERDEKİ KİRLİLİĞİN MÜSİLAJA ETKİSİ
Çevre Mühendisleri Odası Bursa Şubesi Başkanı Sevim Yürüten, müsilajla ilgili “Maalesef Bursa’da kötü görüntülerle karşı karşıya kaldık. Hem yüzeyde, hem de deniz dibindeki müsilajın yoğun etkilerini gözlemledik.
Bursa sanayi, tarım ve yerleşim alanları bakımından Marmara’da da önemli konumda. Dereler ciddi kirlilik yükünü denize taşıyor. Nilüfer Çayı’nın hali içler acısı. Tarımda kullanılan gübre ve zirai ilaçların içerisindeki azot ve fosfordan dolayı kullanımına bağlı kirletici yükü de var. Bunların da müsilaja etkisi var” dedi.
MÜSİLAJ YELKENCİLERİ DE VURDU!
İstanbul kıyılarına kabus gibi çöken deniz salyası (Müsilaj) yelken sporu yapanları da vurdu. Caddebostan’da bulunan Balıkadamlar Kulübü üyeleri, müsilaj yüzünden idman yapmakta zorluk çekti. Yetişkin üyeler teknelerle müsilajın olmadığı açık denize giderek burada idman yaparken çocuk yelkencilerin antrenmanları iptal edildi. Müsilaj bitene kadar da bu antrenmanların yapılmayacağı belirtildi. Kanocular ise deniz salyasıyla kaplı sahil şeridinde kürek çekti.
