15.06.2021 - 23:16 | Son Güncellenme:
milliyet.com.tr
Son yıllarda küresel güç olma iddiası nedeniyle 'en büyük tehdit' olarak görülen Çin ile Batı dünyası arasında ipler kopma noktasına geliyor.
Batı ittifakının Pazartesi günü Çin'i hedef almasının ardından Pekin, NATO'yu öfkeyle 'Çin tehdidini abartmak' ve yapay olarak çatışmalar yaratmakla suçladı.
NATO liderleri, Pekin'in politikalarının yol açtığı 'sistemik zorluklara' karşı koymak için birlikte çalışacaklarını söylediler.
Liderler, geniş bir niyet beyanında, Çin'in nükleer bir cephanelik ve uzay ve siber savaş yetenekleri inşa etme konusundaki artan eylemlerinin uluslararası düzeni tehdit ettiğini söyledi.
Ancak Çin misyonunun Avrupa Birliği'ne yönelik öfkeli yanıtında, NATO'ya 'Çin'in gelişimini rasyonel bir şekilde izlemesi' ve çeşitli 'Çin tehdit teorisi' biçimlerini abartmayı bırakması, Çin'in meşru çıkarlarını ve yasal haklarını manipüle etmek için bahane olarak kullanmaması çağrısında bulundu.
NATO'nun suçlamalarının 'Çin'in barışçıl gelişimine yönelik bir iftira' olduğunu ve bunun Soğuk Savaş zihniyetinin ve grubun iş başındaki siyasi psikolojisinin devamı olduğunu ekledi.
ABD Donanması, Çin'in açıklamayı kınamasının, bir ABD uçak gemisi grubunun rutin bir görevin parçası olarak Güney Çin Denizi'ne girmesinin ardından geldiğini söyledi.
Geçtiğimiz yıl Çin ile ABD ve Hindistan gibi rakip güçler arasında Himalaya sınırı, Tayvan ve Güney Çin Denizi gibi konularda askeri gerilimler arttı.
Maliye bakanlığının Mart ayında yaptığı açıklamaya göre, Çin'in askeri bütçesi 2021'de yüzde 6,8 artacak. Pekin ayrıca öncü Rusya ve ABD'ye zemin hazırlamak amacıyla uzay programına milyarlarca dolar akıttı.
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, müttefiklerin iklim değişikliği gibi küresel konularda Çin ile işbirliği yapmaya çalışacaklarını söyledi - ancak Pekin'in diğer konularda giderek daha iddialı hale gelen duruşunu kınadı.
Zirve bildirisinde liderler, Çin'in hedeflerinin ve 'davranışlarının, 'kurallara dayalı uluslararası düzene ve ittifak güvenliği ile ilgili alanlara sistemik meydan okumalarla dolu olduğunu' söyledi.
Çin'e yönelik uyarı, ABD Başkanı Joe Biden'ın müttefiklerini Çin'in insan hakları sicili, ticaret uygulamaları ve Pasifik'teki ABD müttefiklerini sinirlendiren davranışları hakkında ortak bir sesle konuşmaya teşvik ettiği sırada geldi.
30 devlet ve hükümet başkanı Çin'i rakip olarak nitelendirmekten kaçınırken, Çin'in 'zorlayıcı politikaları', silahlı kuvvetlerini modernize ettiği gizemli yollar ve dezenformasyon kullanımı hakkında söyledikleriyle ilgili endişelerini dile getirdiler.
Liderler, Pekin'i uluslararası taahhütlerini yerine getirmeye ve uluslararası sistemde sorumlu davranmaya çağırdılar.Biden ayrıca, Uygur Müslümanları ve başka etnik azınlıkları etkileyen diğer insan hakları ihlalleri olduğunu söyleyen G7 bildirisi için bastırdı.
ABD Başkanı, Pekin'i ne kadar güçlü bir şekilde eleştirmeleri gerektiği konusunda müttefikler arasında farklılıklar olsa da, bildiriden memnun olduğunu söyledi.
Biden, Çin'e 'insan haklarına ilişkin uluslararası normlar açısından daha sorumlu davranmaya başlama' çağrısında bulundu.
İnsan haklarının yanı sıra, son yıllarda ticaret, teknoloji ve Kovid-19 pandemisinin kökenleri de dahil olmak üzere Washington ve Pekin arasında bir dizi cephede gerilim yükselmiş durumda.