Son dakika... Mısır ve Sisi haddini aştı! Artık an meselesi...
26.07.2020 - 17:32 | Son Güncellenme:
Devlet kontrolündeki Mısır medyasında, ordunun Türkiye'nin Sirte'deki hazırlıklarına karşılık Libyalı aşiretleri silahlandırdığı yazıldı. Ancak asıl şoke edici ifadelerin adresi ise, doğrudan Türkiye.
Dünyanın kilitlendiği Libya'da, Türkiye'nin desteklediği Libya ordusu ile Mısır, Birleşik Arap Emirlikleri, Rusya ve Fransa'nın sahaya sürdüğü savaş ağası General Halife Hafter milisleri elleri tetikte bekliyor.
Savaşın düğümlendiği Sirte ve Cufra hattına yığınak sürerken, ABD Afrika Kuvvetleri Komutanlığı (AFRICOM) hafta içinde Rus paralı askerler Wagner Grubu'nun Sirte'de çekilen yeni uydu fotoğraflarını servis etti.
AFRICOM'a göre, Ruslar Wagner Grubu aracılığıyla yeni askeri ekipmanlar konuşlandırdı. AFRICOM Harekat Direktörü Tuğgeneral Bradford Gering, "Uydu görüntüleri Rusya'nın sürekli inkarlarının maskesini düşürüyor" dedi.
Wagner'e gönderilen son askeri ekipmanlar arasında, IL-76'lar da dahil askeri kargo uçakları, hava savunma ekipmanları da var. Ayrıca uydudan çekilmiş kareleler, Wagner hizmet araçları ve Rus zırhlı araçlarını da net olarak gösterdi.
Libya'ya asker göndermek için parlamentodan tezkere geçiren Mısır'ın darbeci lideri Abdulfettah Sisi ise Fransa ile birlikte yaptığı askeri tatbikatı sahte fotoğraf kullanarak duyurdu. Akdeniz sularındaki tatbikatta yer alan Fransız fırkateyni Aconit F713'e Mısır bayrağı eklendi, resmi açıklamada söz konusu photoshop'lu kare kullanıldı.
Paylaşılan fotoğrafın gerçeği ise, 19 Eylül 2013'te çekilmiş ve ABD donanmasına ait. Gerçek fotoğrafta, yine Akdeniz'deki bir tatbikat sırasında ABD'ye ait bir MH-60R Sea Hawk tipi bir ABD helikopteri Fransız fırkateyni Aconit F713'ün güvertesine iniş yapıyor.
Hafter'le birlikte Trablus'ta hezimete uğrayıp darmadağın olan Sisi ise, 'Sirte ve Cufra'nın kırmızı çizgi' olduğunu söyleyerek Türkiye'yi tehdit etti. Sisi'nin kontrolündeki Mısır medyasında ise, Libya'daki muhtemel bir savaş gündemin tepesinde yer alıyor.
'Rai Al-Youm gazetesi ise, Türkiye'nin Sirte'deki hazırlıklarına karşılık Mısır ordusunun da hazırlık yaptığını, Libyalı aşiretleri çok ciddi şekilde silahlandırdığını yazdı.
Devlet kontrolündeki Mısır basınında çizgiyi aşan yorumlar göze çarpıyor. 'Youm7' gazetesindeki bir yorumda, Mısır’ın batı sınırını tehdit ettiği savunulan Türkiye 'tarihi düşmanlar' arasında sayıldı.
Birleşmiş Milletler (BM) ve uluslararası toplum tarafından tanınan Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) tarafında ise, sürpriz bir ziyaretçi vardı. İsrail ile sıkı ilişkilere sahip Fransız yazar Bernard Henri Levy, Akdeniz kıyısındaki kritik kent Misrata'yı ziyaret etti.
Levy'nin izinsiz şekilde bölgeyi gezmesi üzerine UMH soruşturma başlattı. Fransız yazarın Misrata'ya kimler tarafından getirildiği şimdilik bilinmiyor.
Sahaya ağırlığını koyan Türkiye ise, Libya diplomasisine hız verdi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, son 24 saat içerisinde önemli görüşmeler gerçekleştirdi. Erdoğan, UMH lideri ve Libya Başbakanı Fayiz es-Serrac'ı İstanbul'da kabul etti, basına kapalı gerçekleşen randevunun ardından bir açıklama yapılmadı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, ayrıca İtalya Babakanı Giuseppe Conte ile telefon görüşmesi yaptı. Liderler, Libya'daki gelişmeleri masaya yatırdı ve siyasi çözüm için diyaloğun sürmesinde mutabık kaldı.
Yerel Libya medyasına göre, Türkiye'nin bir diğer kritik hamlesi ise silahlı insansız hava araçlarının (SİHA) ardından Vatiyye Hava Üssü'ne radar sinyallerini önleyen KORAL yerleştirildi.
Alman medyasına konuşan İngiliz düşünce kuruluşu Chatham House uzmanı Tim Eaton, Libya'da her an çatışmaların yendien başlayabileceğini belirtiyor. Eotan'a göre, Mısır’ın tehditleri Türkiye ve desteklediği UMH güçlerini çok da etkilemedi.
Yerel medya ise, hafta içinde Hafter milislerine ait 45 araçlık konvoyun bu sabah Sirte'ye ulaştığını duyurdu. Bir başka çarpıcı haber, birçok Mısır askerinin Ras Lanuf ve Brega'da görülmesi. Önceki haftalarda, Kahire yönetiminin Libya'ya gönderdiği konvoy da görüntülenmişti.
Birleşmiş Milletler ve uluslararası toplum tarafından tanınan Trablus merkezli Ulusal Mutabakat Hükümeti'ne (UMH) bağlı Libya ordusu, stratejik kent Sirte'ye 6 Haziran'da operasyon başlatmıştı.
Harekatın hedefi, savaş ağası General Halife Hafter'in kontrolündeki petrol sahalarının geri alınması. Sirte, kentin güneydoğusunda uzanan ve 'Libya petrol hilali' olarak bilinen zengin kaynakların denize ulaştırılmasında büyük stratejik önem taşıyor. Türkiye'nin desteklediği meşru Libya yönetimi, ateşkesin sürmesi için 2015 sınırlarına dönülmesini şart koşuyor. Hafter milisleri, stratejik kent Sirte'yi Ocak 2020'de işgal etmişti.
Libya ordusu, yaklaşık 1 yıllık kuşatmayı tamamen bitirmek ve Hafter güçlerini yenilgiye uğratmak için ilkbaharda Öfke Volkanı Operasyonu'na girişmişti. Ordu birlikleri, 18 Mayıs'ta ülkenin batısındaki stratejik Vatiyye Üssü'nü Hafter'den kurtarmış ve birçok ilçe ile yerleşim yerini milislerden temizlemişti.
Türk üretimi silahlı insansız hava araçlarının (SİHA) Hafter'e Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) tarafından verilen Rus hava savunma sistemi Pantsir'leri imha etmesi ise, tüm dengeleri alt üst etti. Ne yapacağını bilemeyen savaş ağası Hafter, bu kez doğrudan Rusya'dan yardım istedi ve Suriye'den havalanan sekiz Rus savaş uçağı Libya'ya indi.
Bir açıklama yapan Amerikan ordusu ise, yeni fotoğraflarla Rusya'nın Libya'ya savaş uçakları gönderdiğini resmen duyurdu. ABD Afrika Komutanlığı (AFRICOM), söz konusu uçakların paralı askerler Wagner Grubu'na taarruz desteği için Suriye'den Libya'ya uçtuğunu bildiriyor. Açıklamada, "Rus uçakları, Rusya'daki bir hava üssünden gelip Rusya menşeli olduğunu kamufle etmek için Suriye'de tekrar boyanarak Libya'ya geçti" denildi.
İç savaş ülkesi, Libya, Türkiye ve Trablus yönetimi arasında Kasıma ayında imzalanan bir anlaşmayla dünya gündemine girdi. Söz konusu anlaşma, Doğu Akdeniz'deki deniz yetki alanlarını belirliyordu. Mısır, İsrail, Güney Kıbrıs ve Yunanistan'ı şoka uğratan anlaşma, beklendiği gibi bölgede depreme yol açtı.
Uluslararası toplum anlaşmanın yol açtığı sarsıntıyla çalkalanırken, İngiliz The Guardian gazetesi, Libya'ya Sudan'dan yeni paralı askerlerin geldiğini manşetinden duyurdu. Habere göre, yüzlerce paralı asker Libya'ya getirilmişti. Sudanlı bir komutanın verdiği bilgiye göre, Aralık ayı itibarıyla 3 bin kadar Sudanlı paralı asker General Hafter için Libya'daydı. Militanların liderlerinden biri, "Paralı asker olduğumuzu biliyorum, onur ve şerefimiz için savaşmıyoruz. Buradaki misyonumuzu tamamlayınca evimize döneceğiz" demişti.
Türkiye ise, Akdeniz'deki müttefiki Libya için 2019'un son günlerinde yeni bir hamle yaptı, asker gönderme tezkeresini meclise getirdi ve çıkan sonucun ardından Türk birlikleri Libya'ya gitmeye başladı.
40 yılı aşkın bir süredir Libya siyasi arenasında yer alan General Hafter, 1969'da askeri bir darbeyle Kral İdris'i deviren Albay Muammer Kaddafi önderliğindeki subaylar arasındaydı. Ama 1980'lerde Çad ile çatışmalara giren Libya askerlerinin başında görevlendirilmesi ile kaderi değişti. Libya, Fransızların desteklediği Çad'a yenildi, 1987'de 300 askeri ile birlikte Hafter de esir alındı.
Serbest bırakıldığında Kaddafi onu hain ilan etmişti. Hafter 20 yılını eski Libya liderini devirmek üzere harcayacaktı. Bunu ABD'nin Virginia eyaletinde sürgünde yaptı. Burada muhalif Libya Ulusal Kurtuluş Cephesi'nin askeri lideri olarak görev yaparken ABD istihbarat teşkilatı CIA ile işbirliği halinde çalıştığı tahmin ediliyordu.
Kaddafi döneminde Hafter tipik bir hain olarak görülüyor, ABD'ye kaçışı ile askeri okullarda olumsuz örnek vaka olarak anlatılıyordu. Libya'yı 1969'dan 2011'e kadar demir yumrukla yöneten Muammer Kaddafi, muhaliflerden kaçmaya çalışırken yakalanıp linç edilmiş ve Kuzey Afrika ülkesinde bir sayfa kapanmıştı.
Hafter, Kaddafi'ye karşı ayaklanmanın başladığı 2011'de Libya'ya dönerek ülkenin doğusundaki muhalif güçlere komuta etti. Kaddafi düştükten sonra Hafter iki yıldan uzun süre yargılandı. Şubat 2014'te televizyona çıkıp kurulan hükümete karşı ayaklanmaları çağrısı yaptı.
Libya'nın doğusundaki Bingazi'yi Şubat 2016'da kontrolü altına alan Hafter, Derne'ye kadar ilerledi. Peşinden Akdeniz sahil şeridinde Petrol Hilali adıyla bilinen bölgedeki limanları ele geçirdi. Aynı yılın Eylül ayında kendisini mareşal ilan etti. Hafter Libya tarihinde mareşal rütbesine gelen ilk asker olmuştu.
Doğudaki kentlerden sonra batıya, Trablus'a yönelen Hafter, Ocak 2015'te BBC muhabiri Feras Kilani'ye bir röportaj vermişti. Kilani, Hafter'i "Eski tarz asker olarak siyasete inancı yok görünüyor" cümlesiyle tarif ediyor. Kilani, Hafter'e "Ülkenin yeni Kaddafi'si olmayı mı planlıyorsunuz?" diye sorduğunda ise "Hayır" diye yanıtlamıştı öfkeyle.
Nüfusu 6.4 milyon olan Kuzey Afrika ülkesinin yüzölçümü 1.77 milyon kilometrekare. Libya, seyrek nüfuslu olmasına rağmen dünyanın en kaliteli petrol rezervlerinin üzerinde oturuyor. Bu rezervler, ülkenin gayrisafi yurtiçi hasılasının yarısından ve devlet gelirlerinin yüzde 75’inden daha fazlasına karşılık geliyor. OPEC üyesi Libya, varlığı kanıtlanmış petrol rezervleri arasında büyüklük açısından Afrika’da birinci, dünyada dokuzuncu sırada yer alıyor.
Herhangi bir resmi istatistik mevcut değil ancak birçok araştırmacı nüfusun üçte birinin işsiz ve yoksul olduğunu ve bu sayının genç Libyalılar arasında daha da yüksek olduğunu söylüyor.
Doğuda Mısır, güneydoğuda Sudan, güneyde Nijer ve Çad ile batıda Cezayir ve Tunus ile komşu olan Libya toprakalrı, 16. yüzyıldan 1911 yılına kadar Osmanlı İmparatorluğu'nun bir parçası olarak varlığını sürdürdü. 1911'de Trablusgarb Savaşı'nın ardından İtalya tarafından işgal edilen Libya, 1951 yılında bağımsızlığını kazandı.
