Son Dakika: Uzmanlardan kritik açıklamalar! Korona virüste ikinci piki görürsek...

Son dakika haberine göre, gerekmedikçe evden çıkılmaması uyarısı yapan Prof. Dr. Mustafa Necmi İlhan'a göre koronavirüs vakalarının artma nedenleri arasında ilk sıralarda havaların soğumasıyla insanların kapalı alanlarda yoğunlaşması geliyor. Toplu taşımada insanlar hala tıklım tıklım, özel sektörde esnek ve kademeli çalışma uygulanmadı, evlere komşu, arkadaş ziyaretleri askıya alınmadı, akşam gezmeleri son bulmadı. Abdullah Karakuş, bugünkü yazısında korona virüs salgınıyla ilgili merak edilenleri Sağlık Bakanlığı Toplum Bilimleri Kurulu Üyesi Prof. Dr. Mustafa Necmi İlhan'a sordu. Karakuş'un yazısı şöyle: Pandemi ile mücadelede yeni önlemler ve kısıtlamalar geldi. Bu daha da ne zaman sertleşecek? Vatandaşımız ne yapmalı? En çok bulaş nerede oluyor? Kimlere ne görevler düşüyor? Bu gibi soruları Sağlık Bakanlığı Toplum Bilimleri Kurulu Üyesi olan Gazi üniversitesi Tıp Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mustafa Necmi İlhan’a sordum. Yeni vaka sayısının 4 bini, aktif vaka sayısının da 50 bini geçtiğini belirten İlhan, “Bu yüksek rakam. Haziran Temmuz aylarını iyi kullanamadı halkımız. 780 idik, 4 bin oldu. Bulaşma riski en fazla 15 gün olarak varsayarsak önümüzde 3 dönem olarak kabaca 45 gün gibi uzun bir süre var. Eğer artış hızı yavaşlama eğilimine girerse, yavaş yavaş aşağı dönerse bu kısıtlamalar bu şekilde devam eder... Ama 5 bini görüp ikinci piki görürsek bu defa önlemler daha da sertleşir. 31 Aralık’ı beklemeden de sertleşir açıkcası. Tedbirler artar. Bu defa sokağa çıkma kısıtlaması hafta içine gelir. Hafta sonu temelli sokağa çıkma kısıtlaması gelir. Baştan ne yaptıysak aynı şeye geri döneriz. Herkesin buna hazır olması lazım” dedi. Rakamların neden arttığını sordum Prof. İlhan’a. İlhan bunun nedenlerini de şöyle sıraladı: “Havaların soğumasıyla insanların kapalı alanlarda yoğunlaşması. Mesafe, maske ve hijyen kurallarına mutlaka kapalı alana girmeme ve temiz havayı eklememiz gerekiyor. Evleri ve iş yerlerini bol bol havalandırmamız gerekiyor. Toplu taşımalara bakınca tıklım tıklım görüyoruz ama bir cam bile açmıyor kimse, açılmalı. Temiz havanın girmediği yerlerde virüsün yoğunluğu artıyor. İş yerlerinde devlet esnek ve kademeli çalışmaya geçti. Ama özel sektörde esnek ve kademeli çalışmanın uygulanmadığını görüyoruz. İnsanlar aynı saatte işe gelip gidiyorlar. Böyle olunca temas fazla oluyor. Hasta sayısı böylece artıyor.” Prof. İlhan ‘en çok nerede bulaşıyor?’ soruma ise şu yanıtı verdi: “Son dönem bulaşlara baktığımızda zaman en çok evlerde görüyoruz. Aynı aile bireyi içerisinde. ‘Kuzenim gelmiş ondan geçmez. Komşum güne gelmiş ondan geçmez’ deniyor. Koronavirüs her yerde herkese geçer. Bunu hepimiz öğrendik artık. Hiçbir ayrımı yok. Kadın erkek çocuk herkes hasta oluyor. Buna inanmamız gerekiyor. Hafta sonu akşam gezmesini engellemek için 20.00 sonrası sokağa çıkma yasağı yapıldı. Cumartesi pazar ev teması çok olduğu için. Akşam gezmelerinde çok bulaşıyor. Vatandaşın buna mutlaka uyması lazım. Akşam giderim gezmeye orada yatarım sonra da kahvaltı yaparım. Sonra tekrar çıkarım dememeli.” 1 kişinin kaç kişiye bulaştırdığı ve bölgelerdeki son durumla ilgili ise Prof. İlhan şunları söyledi: “İstanbul’da 1 kişi 3 kişiye kadar bulaştırıyor. 1’in altına düşmüştük. Salgının merkezi yine oldu. Başa dönmüş gibi olduk. En az olduğu yerler Trakya tarafı. Ege, Akdeniz ve Güneydoğu’da arttı. Yani Batı Marmara ve Doğu Akdeniz dışında her yerde artış var gibi.” Yeni döneme ilişkin önerileri ise Prof. İlhan şöyle sıraladı: - Tüm vatandaşlarımız kurallara uymakta daha hassas olmalı. Kuralları delmek için fırsat oluşturmamalı. - Belediyelere çok görevler düşüyor. Belediyeler toplu taşımadaki yoğunluğu mutlaka azaltmak zorunda. - Özel işletmeler de esnek ve kademeli çalışmaya geçmeli. - Büyükler kurallara uymalı. Komşumuz gelsinden kaçınmalı. - Ev ve aile ziyaretlerini kesmek gerekiyor. Hala kadın günleri yapılıyor. Bunu bırakmak gerekiyor. - Gençler çıktıklarında açık alanlarda olmalı. Evlerde yoğunlaşmamalı. 20-40 yaş grupları ev partileri veriyorlar. Bunu yapmamaları gerekiyor. - En güvenli yer evimiz. Öte yandan İstanbul Kalkınma Ajansı tarafından desteklenen ve İBB iştiraklerinden BİMTAŞ’ın yürüttüğü “Kovid-19 ile Mücadele Kapsamında İstanbul Kırılganlık Haritası” projesi sonuçlandı. Mert İnan'ın haberine göre, proje kapsamında İstanbul İstatistik Ofisi tarafından, 961 mahalleden toplanan veriler üzerinden, sosyo-ekonomik durumu, ulaşım bağlantıları, kentsel yoğunluk ve demografik yapıya ikişkin özellikler üzerinden Kovid-19 açısından riskli yerler tespit edildi. İstanbul’da nüfus hareketliliği ve yoğunluğa bağlı olarak Kovid-19 açısından en kırılgan yerleşim yerleri Esenyurt, Bahçelievler, Bağcılar, Esenler, Gaziosmanpaşa, Sutangazi, Zeytinburnu ve Fatih ilçeleri olarak sıralandı. 4 ana gösterge, 22 alt göstergeden oluşan çalışma sonucunda nüfus hareketliliği ile mekansal yayılım nedeniyle Zeytinburnu İlçesi sınırlarındaki Beştelsiz ve Gökalp, Fatih İlçesi sınırlarındaki Mesihpaşa, Kemalpaşa, Kalenderhane ve İskenderpaşa, Sultangazi’ye bağlı İsmetpaşa, Gazisomanpaşa Barbaros Hayrettin Paşa ile Bahçelievler Hürriyet ve Fevzi Çakmak mahalleleri en riskli ve kırılgan yerler tespit edildi. Araştırma kapsamında Avrupa Yakası’nda Çatalca, Silivri, Arnavutköy; Anadolu Yakası’nda Beykoz, Pendik, Şile ilçelerine bağlı bazı mahallelerin sosyo-ekonomik açıdan daha riskli olduğu, buna karşın Kadıköy, Ataşehir, Beşiktaş, Bakırköy ve Şişli’deki mahallerin ise sosyo-ekonomik kırılganlık değerlerinin düşük olduğu vurgulandı. İstanbul’da Kovid-19’a karşı sosyo-ekonomik açıdan en kırılgan 3 mahalle ise Arnavutköy İlçesi’ne bağlı Fatih, Yunus Emre ve Atatürk Mahalleri olurken, Pirinççi, Şahintepe, Göçbeyli gibi yerleşim alanları da riskli bulundu. Nüfusun yoğunlaştığı, kentsel hareketliliğin fazla olduğu ve ticaret akışının bulunduğu Bahçelievler, Bağcılar, Esenler, Güngören, Başakşehir, Zeytinburnu, Gaziosmanpaşa ve Sultangazi ilçelerinde yer alan mahallelerin kırılganlıklarının yüksek olduğu kaydedilen araştırmada... “İstanbul’da hizmet sektörünün ve iş alanlarının yoğunlaştığı Avrupa Yakası’nda, kentsel yoğunluğa bağlı risk Anadolu Yakası’na göre çok daha yüksek olduğuna” dikkat çekildi.