30.11.2021 - 09:15 | Son Güncellenme:
milliyet.com.tr
Akdeniz'den geçip Pasifik Okyanusu'na kadar deniz aşırı sefere çıkan uçak gemisinin dönüş yolculuğunda gerçekleşen kaza, 'çok gizli' sırların peşindeki süper güçlerin kapışmasına dönüştü. Sızdırılan görüntüler ise her şeyin üstüne tuz biber ekti.
İngiltere Kraliyet Donanması'na (RAF) ait uçak gemisi HMS Queen Elizabeth ve beraberindeki savaş gemileri, Mısır açıklarındayken bir savaş uçağı rutin tatbikat için havalanmaya hazırlanıyordu.
100 milyon Sterlin (130 milyon dolar) değerindeki F-35 jeti, kalkışa hazırlanırken Akdeniz'e çakıldı. Savaş uçağını kullanan pilot fırlatma koltuğunu kullanarak ölümden kurtuldu.
İngiliz donanmasına ait ekipler hafif yaralanan uçağın pilotunu helikopterle kurtardı ancak uluslararası sulara öğle saatlerinde düşen uçağın tam konumu tespit edilemedi.
HMS Queen Elizabeth'ten çekilen bir görüntü internete sızdı, böylece dünya F-35'in nasıl düştüğünü görmüş oldu. Kayıtta, F-35'in kalkışa doğru ilerlediği görülüyor.
Jet uçak gemisinin kıyısına geldiğinde ise bir patlama gerçekleşiyor. Atlama rampasından düşen uçak Akdeniz'in sularına gömülürken, pilotun fırlatma koltuğuyla kendisini kurtardığı kayda geçiyor.
BBC, video kaydında uçağın hız kazanmak yerine rampaya doğru yavaşladığına ve denize doğru devrildiğine dikkat çekiyor. BBC, ayrıca sosyal medyada yayınlanan görüntünün geminin güvenlik kamerasından alındığını aktarıyor.
Dünya gündeminde üst sıralara tırmanan kazanın F-35'in motor kapağının yanlışlıkla çıkması nedeniyle kaynaklandığı yönünde yorumlar yapıldı ancak şimdiye kadar resmi bir açıklama yapılmış değil.
İngiltere Savunma Bakanlığı, video kaydının sosyal medyada dolaşıma girmesinin ardından yaptığı açıklamada videodan haberdar olduğunu bildirdi ancak yakın zamanda bir yorum yapıldığını hatırlattı.
İngiliz medyası, 16 saniyelik güvenlik kamerası görüntüsünün sızması üzerine donanma komutanlığının öfkeden çılgına döndüğünü yazıyor. Video kaydının bir asker tarafından sızdırıldığı yönünde haberler var.
Dünyanın en pahalı uçakları arasında gösterilen F-35'in bulunması için zamana karşı bir yarış veriliyor. İngilizler ve ABD'lilerin korkusu, Rusya'nın yeni nesil jete kendilerinden önce ulaşması.
İngiliz medyası, Rus savaş uçaklarının Akdeniz semalarında göründüğünü ve F-35 enkazının izini sürdüğünü yazdı. Ayrıca Rus denizaltılarının da bölgede olduğu bilgisi var.
İngiliz donanması, müttefiki ABD'den uçağın Akdeniz'in dibinden yüzeye çıkarılabilmesi için yardım istedi. Times'a konuşan bir yetkili, "Birkaç ülke, bu derinlikten bir uçağı çıkarma kapasitesine sahip" dedi.
İspanya'da olan ABD ekibi ekipmanlarıyla birlikte Mısır açıklarına ulaştı. F-35'in 130 milyon dolarlık enkazının deniz seviyesinin 1600 metre altında olduğu tahmin ediliyor. Uçağı karaya çıkarma operasyonu, bir İngiliz-ABD dalış güvenlik ekibi tarafından yönetiliyor. Gizlice yürütülen operasyonun dalgıçları ve minyatür denizaltıları içerdiği anlaşılıyor.
İngiliz basını, ABD'lilerin kullanacağı özel ekipmanların fotoğraflarını sayfalarına taşıdı. ABD'liler, Akdeniz'de TPL-25 adını verdikleri akustik sinyal vericiyi denizaltına indirecek.
ABD donanmasına ait uzaktan kumandalı Denizaltı Kurtarma Aracı CURV 21 ise, okyanus derinliklerinde arama yapmak için tasarlandı ve yaklaşık 7 bin metreye ulaşabiliyor.
F-35'in düştüğü noktadan uzaklaşmış olma ihtimali de değerlendiriliyor. Akdeniz'e çakılan savaş uçağı, 10 ABD uçağıyla birlikte gemideki sekiz İngiliz hızlı jetinden biriydi.
İngiltere Savunma Bakanlığı, dört günlük Orta Doğu turunda uçak gemisi HMS Queen Elizabeth'i ziyaret etmesi planlanan Prens Charles ve eşi Camilla'nın söz konusu ziyaretini iptal etti.
İngiliz askerleri uçağın düştüğü yerde bekliyor, ismi açıklanmayan bir ordu yetkilisi "Rusların bir F-35'e sahip olmayı çok isteyeceklerinden eminim" deyip ekledi: "Bunu yapmanın uygulanabilirliği, lojistik açıdan bizimkiyle aynı olacaktır. Enkazı kurtarmaya çalışmaları gerçekçi olmaz ve ayrıca böyle bir hareket diplomatik bir soruna da yol açar."
Yedi aydır denizde olan HMS Queen Elizabeth'teki savaş uçakları, herhangi bir büyük sorun almadan yaklaşık 200 günde 2 bin civarı uçuş gerçekleştirdi.
İngiltere'nin en gelişmiş ve pahalı jeti olan tek kişilik uçak, dikey iniş yapabilirken, kalkış için yalnızca kısa bir piste ihtiyaç duyuyor. Yaşanan olay, RAF'ın F-35B filosu ve yedi ay önce İngiltere'den ayrılan 3 milyar sterlinlik uçak gemisi için ilk talihsizlik.
Kazayla ilgili soruşturma başlatan İngiltere Savunma Bakanlığı, henüz bir yorumda bulunmuş değil. Kaza, İngiltere'nin şu anda 24'üne sahip olduğu F-35B hakkında yeni soruları gündeme getirdi.
BBC güvenlik muhabiri Jonathan Beale, "Pilot denizden çıkarıldı ve artık çabalar uçağı da denizin dibinden çıkarmaya odaklanacak. F-35'lerde son derece hassas teknoloji ve veriler bulunuyor" diyor:
"Bu uçaklar ABD'nin en pahalı savunma projelerinden biri olma özelliğini taşıyor. Bugüne kadar İngiltere'ye ait F-35'ler böylesi bir sorun yaşamamıştı. Fakat ABD'ye ait uçaklar birden fazla defa kazaya karıştı.
ABD Savunma Bakanlığı uçakların yakıt tüplerinde bir sorun tespit edilmesinin ardından 2018'de tüm filonun uçuşunu durdurmuştu. Bugünkü kazaya başka bir uçağın karışmamış olması, teknik bir hata veya insan hatası ihtimalini öne çıkarıyor."
İngiltere, önümüzdeki yıllarda Amerikan havacılık devi Lockheed Martin'den 138 savaş uçağını 9,1 milyar sterline satın almaya hazırlanıyor ve bunlardan 48'inin 2025 yılına kadar teslim edilmesi bekleniyor.
2018'de bir ABD F-35 pilotu, bir eğitim tatbikatı sırasında Güney Carolina'da savaş uçağının düşmesinden sonra uçaktan kendini fırlatmak zorunda kaldı. ABD'li yetkililer USNI News'e verdiği demeçte, geçen yıl bir F-35B uçağının Kaliforniya'daki Donanma Hava Tesisi El Centro yakınlarında bir KC-130J'ye çarptıktan sonra düştüğünü söyledi.
Emekli Tuğamiral Chris Parry, yaptığı açıklamada şunları söyledi: "Kazanın kesin nedenini soruşturma belirleyecek olsa da, kazanın motor arızası nedeniyle meydana gelmiş olması muhtemel görünüyor. F-35B'nin iyi güvenlik siciline rağmen, belirgin şekilde zorlu deniz ortamında çalışan bu yüksek performanslı uçaklardan bazılarının bir noktada kaybolması kaçınılmazdı."
F-35 Lightning, RAF tarafından havadan karaya saldırılar ve elektronik savaş gerçekleştirebilen beşinci nesil bir savaş uçağı olarak tanımlanıyor. ABD'nin müttefikleriyle bile sırlarını paylaşmadığı F-35, çok gizli radar ve sensörlere sahip. Uçaktaki teknoloji, süpersonik hızlarda düşman topraklarında 'görünmeden' uçmasına izin veriyor.