08.01.2021 - 02:04 | Son Güncellenme:
milliyet.com.tr
Son dakika haberleri gelmeye devam ediyor. ABD'de her seçimden sonraki 6 Ocak'ta yapılan ve kazanan adayın resmen başkan ilan edildiği formalite oturum, 2021'de tüm dünyanın gözü önünde bir 'darbe' girişimine dönüştü.
Haftalardır hiçbir kanıt göstermeden seçimde hile yapıldığını ve kendisinin ipi göğüslediğini savunan Başkan Donald Trump, daha önce 6 Ocak tarihini vermişti ancak hiç kimse yaşanacakları hayal bile edemezdi.
.Almanya'nın Die Welt gazetesi olaylar için "rahatsız edici, üzücü, dehşet verici sahneler" dedi.Arjantin'in önde gelen günlük gazetelerinden Clarin, bunu "Donald Trump'ın 'kavrulmuş toprak' mirası" olarak nitelendirdi.
Fransız Le Figaro'nun bir başyazısında, "Narsisizm tüm haysiyeti ayaklar altına alıyor, kurumları taciz ediyor, demokrasiyi ayaklar altına alıyor, kendi kampını bölüyor" ifadelerine yer verildi.
Fransız Le Monde gazetesinde bir köşe yazarı, "Donald Trump istifa etmeyi reddederek Amerikan sisteminin kırılganlığını, son bir yıkıcı saldırıyla ortaya koyuyor" yazdı. Gazetede yer alan başka bir manşet ise Trump için "ayaklanma başkanı" dedi.
Mısır'daki MBC Misr TV'den bir uzman, "Trump'ın bu kargaşadan sonra yargılanmasını bekliyorum," dedi ve ekledi: "ABD artık kelimenin tam anlamıyla bir süper güç olmaktan çıktı."
Rusya'da ise Trump destekçilerinin Kongre Binası'nı yağmalamasının görüntüleri devlet televizyonunda geniş yer buldu. Rossiya 24, "Kongre Binası'na Saldırı" başlığı altında yorumsuz şekilde şiddet sahnelerini uzun uzun oynattı
İran'da, devlet televizyonu ve radyosu yanlış bir şekilde, Washington DC'de belediye başkanının "sıkıyönetim" ilan ettiğini duyurdu ancak başkente sıkıyönetim değil, 12 saatlik sokağa çıkma yasağı getirilmişti.
Bazı kanallar, Kasım ayındaki cumhurbaşkanlığı seçimlerinde "aldatılmış" hissetmelerine neden olduklarını öne sürerek Trump destekçilerine sempati gösterdi ve olayın ABD ve hatta Batı demokrasisi için bir kriz olduğu iddialarını dile getirdi.
Rossiya 24, "ABD tarihindeki en skandallı seçimden memnun kalmadıklarını" söylerken, Rossiya 1, "bugünkü olayların büyük ölçüde nedeninin" ABD'nin demokrasi sistemi olduğunu söyledi.
Polonya'nın muhafazakar gazetesi Rzeczpospolita'dan bir yorumcu, "ABD'de onlarca yıldır biriken öfkenin ortaya çıkışı" dedi.
Trump'ın çağrısıyla Kongre'yi kuşatan kalabalık polislerle karşı karşıya geldi. Polisin biber gazı kullanmasına rağmen kalabalık kısa sürede bariyerleri aştı. Aralarında Proud Boys (Gururlu Çocuklar) isimli aşırı sağcı Trump destekçileri kongrenin kapısına dayandı.
Binlerce kişi Trump'ın çağrısıyla Kongre'deki oturum başlamadan önce Beyaz Saray'ın önünde toplandı, çoğunluğu diğer eyaletlerden gelenlerdi. Kalabalığa hitap eden Başkan Trump, "Asla vazgeçmeyeceğiz, seçim sonuçlarını kabul etmeyeceğiz" diyerek fanatik taraftarlarından Kongre'ye doğru yürümelerini istedi
Kongre'nin iki kanadının ortak oturumunda, her eyaletin nüfusuna göre temsil edildiği Seçiciler Kurulu'nun Biden'ı başkan seçtiği oylamanın sonuçları onaylanıyordu.
Dünyadaki tüm haber televizyonlarının canlı yayına geçtiği dakikalarda, fanatik Trump taraftarlarının duvarlara tırmandığı, pencereleri kırdığı görüldü. Bazıları ağır silahlar da taşıyan Trump destekçileri güvenliği de aşarak kongre binasının içine girdi, koridorlarda bazı polis memurlarını kovaladı.
CNN International ve diğer televizyonlar Kongre'nin kapatıldığını 'acil' koduyla dünyaya duyurdu, bu sırada binadaki temsilciler ve gazetecilere gaz maskesi takmaları söylendi.
Milletvekilleri, Kongre binasında bir yere sığınarak yere yatmalarının istendiği ve gaz maskelerini takmaları gerektiğine yönelik uyarıda bulunulduğuna yönelik tweet attı. Başkan Yardımcısı Mike Pence Kongre'den tahliye edilirken, diğer siyasetçiler de kısa süre içinde sığınaklara götürüldü ve binadan çıkışları yapıldı.
Senato genel kurul salonunun kapısına dayanan göstericilerin içeri girmesini engellemek isteyen korumaların silah çektiği fotoğraflar şok etkisi yarattı. Ancak silah çekilmesi bile Trump fanatiklerinin ilerlemesini durdurmadı.
Kongre binasının işgal edilmesi üzerine başkent Washington DC Belediye Başkanı Muriel Bowser, yerel saat ile 18:00 itibarıyla 24 saat sürecek bir sokağa çıkma yasağı ilan ettiğini açıkladı.
Dünya soluğunu tutarak Washington'da olanları televizyonlardan izlerken, Illinois eyaletinden Temsilciler Meclisi'nin Cumhuriyetçi üyesi Adam Kinzinger Kongre'de yaşananları 'darbe teşebbüsü' olarak nitelendirdi.
İşgalden sonra ilk Twitter mesajını paylaşan Başkan Trump, "Kongre binasındaki herkese barışçıl kalmaları için çağrıda bulunuyorum, şiddet yok! Hatırlayın, biz kanun ve düzenin partisiyiz, yasalarımıza saygı duyun. Teşekkürler" diye yazdı.
Kaos sürerken seçilmiş Başkan Joe Biden televizyona çıktı, "Demokrasimiz hiçbir zaman görmediğimiz bir şekilde saldırı altında" deyip ekledi: "Bu çapulculara geri çekilmeleri ve demokrasinin yoluna devam etmesi çağrısında bulunuyoruz...
Başkan Trump’tan şimdi ulusal televizyona çıkarak yeminini ve anayasal görevini yerine getirmesini ve bu işgale son verilmesi çağrısında bulunması istiyorum. Bu bir protesto değil, başkaldırıdır.
Biden'ın açıklamalarının hemen ardından Başkan Trump bu kez bir video mesaj paylaştı, asılsız iddialarını tekrarlayıp fanatik taraftarlarından evlerine dönmelerini istedi.
Twitter, Trump'ın video mesajında seçim sonuçlarıyla ilgili asılsız iddialarını yinelemesinden dolayı uyarı koydu. Twitter uyarısında, "Seçimlerde yolsuzluk iddiası tartışmalı ve şiddet olaylarını tetikleme riskinden dolayı bu Tweet'e yanıt yazılamaz, Retweet yapılamaz ya da beğenilemez" ifadesi yer aldı.
Kongre binasının içinde ise işgalci Trump taraftarları Temsilciler Meclisi'nin Demokrat Başkanı Nancy Pelosi'nin odasını basıp darmadağın etti. İşgalcilerin Pelosi'nin masasına oturup poz verdiği, fotoğraf çerçevelerini kırdığı, el yazısıyla bıraktıkları notta ise "Geri adım atmayacağız" yazdığı görüldü.
Saatlerce devam eden kaosun ardından Türkiye saatiyle gece yarısı Kongre binasında güvenliğin sağlandığı açıklandı, uluslararası haber ajansları bina önüne yerleştirilen Ulusal Muhafızlar'ın fotoğraflarını geçti.
CNN International, işgal sırasında Washington DC'de en az iki adet şüpheli boru bombasının etkisiz hale getirildiğini aktardı. Bombalardan biri Kongre binasında, diğeri de Cumhuriyetçi Ulusal Komite'nin binasında bulundu.
Washington DC polisi, sabah saatlerinde yaptığı açıklamada işgal sırasında dört kişinin öldüğünü, bir kadının Kongre binası içerisinde polis tarafından vurulduğunu açıkladı. Sosyal medyada yayınlanan görüntülerde, Kongre içindeki barikat oluşturulmuş bir kapıdan girmeye çalışan kadının içerideki koruma tarafından vurulduğu görüldü.
Kongre'de polisin vurarak öldürdüğü kadın, eski bir ABD askeri olan Ashli Babbitt. Amerikan medyası, ABD Hava Kuvvetleri'nde 14 yıl görev yapan Babbitt'in "Bizi hiçbir şey durduramaz" yazan Twitter mesajı paylaştığını aktarıyor.
Kargaşanın sona ermesiyle Biden'ın başkanlığını tescilleyecek tarihi oturum kaldığı yerden devam etti, 'Senato Başkanı' sıfatıyla oturumu yöneten Mike Pence yaşananları 'Kara gün' olarak niteledi.
ABD'yi kaosa sürükleyen Trump ise bir tweet daha attı, "Bunlar çok uzun zamandır çok kötü ve adaletsiz bir muamele yapılan yurtseverlerden seçim zaferini aldığında yaşanan şeylerdir. Barış ve sevgi içinde evlerinize dönün ve bugünü sonsuz kadar hatırlayın" dedi.
Twitter ise, Başkan Trump'tan topluluk kurallarını ihlal ettiği gerekçesiyle üç mesajını kaldırmasını istediklerini ve 12 saatliğine hesabını kilitlediklerini açıkladı. Twitter, kaldırılması istenen mesajların silinmemesi halinde, hesabın kilitli kalmaya devam edeceğini söyledi. Twitter'ın ardından diğer sosyal medya devi Facebook da Trump'ı engelledi.
Aralarında Türkiye'nin de bulunduğu çok sayıda ülkenin resmi açıklamayla kınadığı işgali yorumlayan eski ABD Başkanı George W. Bush ise, yaşananların adını koydu: "Seçim sonuçlarına bu şekilde karşı çıkmak bizim demokratik cumhuriyetimizde değil, ancak muz cumhuriyetlerinde olur."
Eski Başkan Barack Obama ise, yaşananları 'ulus için büyük bir onursuzluk ve utanç anı' olarak niteleyerek, "Tarih bugün yaşanan ve yasal bir seçim sonucu hakkında temelsiz bir şekilde yalan söylemeye devam eden görevdeki bir başkan tarafından kışkırtılan şiddet olaylarını hatırlayacaktır" ifadelerini kullandı.
Kongre baskını Beyaz Saray'da da depreme yol açtı. Beyaz Saray Sözcü Yardımcısı Sarah Matthews, Beyaz Saray Sosyal İşler Müdürü Rickie Niceta ve Melania Trump'ın Özel Kalem Müdürü Stephanie Grisham istifalarını açıkladı.
Birkaç saat sonra Ulusal Güvenlik Danışman Yardımcısı Matt Pottinger de istifa etti. Amerikan medyasına göre, Beyaz Saray'daki başka isimler de istifalarını açıklamayı planlıyor. Ulusal Güvenlik Danışmanı Robert O'Brien ve Beyaz Saray Özel Kalem Yardımcısı Chris Liddell da görevlerini bırakabilir.
ABD'deki iki aşamalı seçim sistemi uyarınca, seçmenler bulundukları eyaletin Seçici Kurul'a yolladığı delegeleri, bu delegeler de başkanı seçiyor. Her eyaletin nüfusuna göre temsil edildiği ve dört yılda bir toplanarak başkanı seçen 538 üyeli Seçici Kurul, 14 Aralık'ta toplandı. Seçici Kurul, eyaletlerden çıkan sonuçlarla paralel bir şekilde 232'ye karşı 306 oyla Biden'ı başkan seçti.
İşgalle bölünen Kongre'deki tarihi oturum ise yerel saatle sabaha karşı bitti, Joe Biden'ın ABD başkanlığı resmen onaylandı. Oturum sırasında bazı Cumhuriyetçilerin yaşanan utanç verici olaylara rağmen itirazda bulundu, itirazlar Temsilciler Meclisi ve Senato'da reddedildi.
Biden'in başkanlığının resmileşmesiyle Trump ilk açıklamasını yapıp yenilgiyi kabul etti. Trump, 20 Ocak'ta sorunsuz bir şekilde devir teslim töreninin yapılacağını söyledi ancak yine seçime ilişkin asılsız iddialarını tekrarladı.